Մարիա Չեխովա
Մարիա Պավլովնա Չեխովա (ռուս.՝ Мари́я Па́вловна Че́хова, օգոստոսի 19 (31), 1863 կամ 1863[1][2], Տագանրոգ, Դոնի զորքի մարզ, Ռուսական կայսրություն - հունվարի 15, 1957[3], Յալթա, Ղրիմի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), Անտոն Չեխովի քույրը, ուսուցիչ, նկարիչ, Յալթայում Անտոն Չեխովի տուն-թանգարանի հիմնադիրը, ՌՍՖՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1953)։
| Մարիա Չեխովա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 19 (31), 1863 կամ 1863[1][2] |
| Ծննդավայր | Տագանրոգ, Դոնի զորքի մարզ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | հունվարի 15, 1957[3] |
| Մահվան վայր | Յալթա, Ղրիմի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Գերեզման | Աուտկինսկոե գերեզմանատուն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Մայրենի լեզու | ռուսերեն |
| Կրթություն | Մոսկվայի բարձրագույն կանանց դասընթացներ և Մարիինյան գիմնազիա |
| Մասնագիտություն | նկարչուհի, խմբագիր և մանկավարժ |
| Ծնողներ | հայր՝ Պավել Չեխով, մայր՝ Եվգենյա Չեխովա |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  և  |
 Maria Chekhova Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Մարիա Չեխովան ծնվել է 1863 թվականի հուլիսի 31-ին (հին տոմարով օգոստոսի 12-ին) Տագանրոգում (այժմ ՝ Ռոստովի մարզ)։ 1872 թվականին ընդունվել է Տագանրոգի Մարիանյան կանանց գիմնազիա։ Ընտանիքի սնանկացումից և 1876 թվականին Մոսկվա տեղափոխվելուց հետո միջնակարգ կրթությունը շարունակել է Ֆիլարետովի կանանց թեմական դպրոցում, որն ավարտել է 1884 թվականին։ 1882-1885 թվականներին սովորել է պրոֆեսոր Վ. Ի. Գիրեյի կանանց բարձրագույն դպրոցում[4]։
1886-1904 թվականներին նա դասավանդել է պատմություն և աշխարհագրություն Մոսկվայի Լ. Ֆ. Ռժևսկայայի կանանց մասնավոր գիմնազիայում։ 1903 թվականին Չեխովան ստացել է ոսկե մեդալ՝ «Եռանդուն կրթության» համար, Ստանիսլավսկու ժապավենի վրա։
Մարիա Չեխովան լրջորեն զբաղվել է գեղանկարչությամբ։ 1890-ականներին նա գեղանկարչություն էր սովորել Ստրոգանովի ուսումնարանում և Ա. Ա.Խոտյանցևայի մասնավոր ստուդիայում։ Գեղանկարչության մեջ նրան օգնել են Վալենտին Սերովը, Կոնստանտին Կորովինը, Իսահակ Լևիտանը։ Մելիխովոյում նա օգնել է իր եղբորը՝ Անտոն Չեխովին դպրոցներ կառուցելիս, գյուղացիներին բուժելիս և տնտեսական աշխատանքներ կատարելիս։ Եղբոր մահից հետո նա իր կյանքը նվիրել է նրա գրական և նամակագրական ժառանգության հավաքագրմանը և հրատարակմանը։
1914 թվականին Մարիա Չեխովան Անտոն Պավլովիչի անձնական իրերը նվիրել է Տագանրոգի թանգարանին, ինչպես նաև ներկա է գտնվել Տագանրոգում գրադարանի և թանգարանի նոր շենքի բացմանը և օծմանը, որը կառուցվել է Անտոն Չեխովի ընկերոջ՝ ակադեմիկոս Ֆեոդոր Շեխտելի նախագծով։ 1921 թվականից եղել է իր կողմից ստեղծած Անտոն Չեխովի Յալթայի տուն-թանգարանի մշտական տնօրենը։
1935 թվականին Օլգա Կնիպեր-Չեխովայի հետ միասին նա եկել է հայրենի Տագանրոգ՝ մասնակցելու Անտոն Չեխովի ծննդյան 75-ամյակին նվիրված տոնակատարություններին։ Տագանրոգի թիվ 2 դպրոցը կոչվել է Անտոն Չեխովի անունով։ Յալթայի տուն-թանգարանի պահպանման և Անտոն Չեխովի գրական ժառանգությունը հրատարակելու երկար տարիների աշխատանքի համար 1944 թվականի հուլիսի 14-ին Մարիա Չեխովան պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով։
Նա մահացել է 1957 թվականի հունվարի 15-ին Յալթայում ՝ սրտի կաթվածից և թաղված է մոր`Եվգենյա Չեխովայի կողքին, Յալթայի քաղաքային գերեզմանատանը։
Հուշագրություններ խմբագրել
- Воспоминания об А. П. Чехове: Из далёкого прошлого. — Государственное издательство художественной литературы СССР, 1960. — 290 с. — 75 000 экз.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Աղբյուրներ խմբագրել
- Шапочка Е. А. Чехова Мария Павловна // Энциклопедия Таганрога. — Таганрог: Антон, 1998. — С. 538. — ISBN 5-88040-017-4.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիա Չեխովա» հոդվածին։ |