Մասնակից:Armine Sarukhanyan/Ավազարկղ23

ԱՄՆ-ում «Ճանաչիր քո հաճախորդին» (KYC) ֆինանսական ծառայությունների ուղեցույցներն ու կանոնակարգերը պահանջում են, որ մասնագետները ստուգեն հաճախորդի հետ գործարար հարաբերությունների պահպանման հետ կապված ինքնությունը, համապատասխանությունը և ռիսկերը։ Այս ընթացակարգերը ընկնում են փողերի լվացման (AML) և ահաբեկչության ֆինանսավորման (CTF) դեմ պայքարի դրույթների ավելի լայն շրջանակի ներքո։

KYC գործընթացներն օգտագործվում են բոլոր չափերի ընկերությունների կողմից ՝ նպատակ ունենալով ապահովել, որ իրենց ենթադրյալ հաճախորդները, գործակալները, խորհրդատուները կամ դիստրիբյուտորները համապատասխանեն կաշառակերության դեմ պայքարի պահանջներին և իսկապես լինեն նրանք, ինչպես իրենց ներկայացնում են։ Բանկերից, ապահովագրողներից, արտահանման վարկատուներից և այլ ֆինանսական հաստատություններից ավելի ու ավելի է պահանջվում, որ հաճախորդները մանրամասն տեղեկատվություն տրամադրեն համապարփակ ստուգման վերաբերյալ։ Այս կանոններն ի սկզբանե վերաբերում էին միայն ֆինանսական հաստատություններին, բայց այժմ դրանք ներառում են ոչ ֆինանսական արդյունաբերություն, ՖԻՆՏԵԽ տեխնոլոգիաներ, վիրտուալ ակտիվների դիլերներ և նույնիսկ շահույթ չհետապնդող կազմակերպություններ։

Իմացեք Ձեր հաճախորդների պահանջները

խմբագրել

Ֆինանսական արդյունաբերության կարգավորող մարմնի (FINRA) 2090-րդ կանոնում նշվում է, որ ֆինանսական հաստատությունները պետք է ողջամիտ ջանասիրություն ցուցաբերեն յուրաքանչյուր հաճախորդի և այդ հաճախորդների անունից գործող յուրաքանչյուր անձի անձնական տվյալները նույնականացնելու և պահպանելու համար[1]։ Այս կանոնին համապատասխանելու դեպքում ակնկալվում է, որ այս կազմակերպությունները կհավաքեն բոլոր այն տեղեկությունները, որոնք անհրաժեշտ են իրենց հաճախորդներին ճանաչելու համար։ «Ճանաչիր քո հաճախորդին» պահանջներին համապատասխանելու համար անհրաժեշտ համարվող տեղեկատվությունը ներառում է հաճախորդների նույնականացման ծրագիր (CIP), Customer Due Diligence (CDD) և Enhanced Due Diligence (EDD)[2]։

Հաճախորդների նույնականացման ծրագիր (CIP)

խմբագրել

USA Patriot Act-ի 326-րդ բաժինը և այլ ֆինանսական հաստատություններից պահանջում է բանկերից ունենալ հաճախորդների նույնականացման ծրագիր (CIP)։ Ֆինանսական հաստատությունները պետք է հավաքեն իրենց հաճախորդների վերաբերյալ չորս տեսակի նույնականացման տեղեկատվություն, ներառյալ՝

  • Անուն
  • Ծննդյան ամսաթիվ
  • Հասցե
  • Նույնականացման համարը

Customer Due Diligence

խմբագրել

Բանկային գաղտնիքի մասին օրենքը, 1970 թվականի արտարժույթի և արտաքին գործարքների մասին օրենքի ընդհանուր անվանումը, ինչպես նաև դրա փոփոխությունները և այլ օրենսդրական ակտերը սահմանել են հաճախորդների Customer Due Diligence (CDD)-ն[3]՝ որպես ֆինանսական թափանցիկության բարձրացման և փողերի լվացման կանխարգելման ջանքերի մի մաս։ CDD կանոնը խստացնում է CDD-ի պահանջները «Ամերիկյան Բանկեր, փոխադարձ հիմնադրամներ, արժեթղթերի բրոքերներ կամ դիլերներ, միջնորդավճարներ ֆյուչերսների առևտրականներ և ապրանքների առևտրի բրոքերներ ներկայացնող»[4]։ CDD կանոնը պահանջում է, որ ֆինանսական հաստատությունները բացահայտեն և ստուգեն բաց հաշիվներ ունեցող հաճախորդների ինքնությունը։ CDD կանոնը պարունակում է չորս հիմնական պահանջ[4]։

  1. Հաճախորդների նույնականացում և ինքնության ստուգում
  2. Հաշիվ բացող ընկերությունների շահառուների ինքնության նույնականացում և ստուգում
  3. Հասկանալ հաճախորդների հետ հարաբերությունների բնույթն ու նպատակը ' հաճախորդների ռիսկերի պրոֆիլները մշակելու համար։
  4. Իրականացնել շարունակական մոնիտորինգ ՝ կասկածելի գործարքները բացահայտելու և դրանց մասին հաղորդելու, ինչպես նաև ռիսկերը հաշվի առնելու համար պահպանել և թարմացնել հաճախորդների տեղեկատվությունը

Շահառուի վերաբերյալ տեղեկատվությունը անհրաժեշտ է ցանկացած ֆիզիկական անձի, որը տիրապետում է իրավաբանական անձի բաժնետոմսերի 25 տոկոսին կամ ավելի, և այդ իրավաբանական անձը վերահսկող ֆիզիկական անձին[4]։

Enhanced Due Diligence

խմբագրել

Ուժեղացված իրավական ստուգումը[5] պահանջվում է, երբ ավարտվել են ինքնության նախնական ստուգումները և հայտնաբերվել են անհատի կամ բիզնեսի համար բարձր ռիսկային գործոններ։ Երբ այդ պահանջները բավարարվում են, կատարվում է «ուժեղացված» կամ լրացուցիչ իրավական ստուգում, որը դուրս է գալիս CDD-ից, որը բացահայտում է հետևյալ տեղեկատվությունը[5]։

  • Հարստության աղբյուրի և միջոցների ստուգում
  • Լրացուցիչ ինքնության ուսումնասիրություն
  • Ռիսկերի նույնականացում և գնահատում

Իմացեք Ձեր հաճախորդի հաճախորդին (KYCC)

խմբագրել

KYC-ը կամ «Իմացեք Ձեր հաճախորդի հաճախորդին» գործընթաց է, որը նույնացնում է հաճախորդի գործունեությունը և նրա բնույթը։ Սա ներառում է հաճախորդի հաճախորդների նույնականացում և նրանց գործունեության հետ կապված ռիսկի մակարդակների գնահատում[6]։

KYCC-ը ստանդարտ KYC գործընթացի ածանցյալ է, որն առաջացել է երկրորդ մակարդակի բիզնես հարաբերությունների հետևում թաքնված խարդախության աճող ռիսկի պատճառով (օրինակ՝ հաճախորդի մատակարարի հետ)[6]։

Know Your Business (KYB)

խմբագրել

«Իմացեք Ձեր բիզնեսը» կամ KYB-ը լրացում է KYC-ի օրենքներին, որոնք կիրառվում են փողերի լվացման, կոռուպցիայի դեմ պայքարելու համար։ KYB-ը բիզնեսի ստուգման մեթոդների մի շարք է։ Այն ներառում է այս բիզնեսի գրանցման տվյալների, գտնվելու վայրի, UBO-ի (վերջնական շահառուների) ստուգում և այլն։ Բացի այդ, բիզնեսը ստուգվում է «սև» և «մոխրագույն» ցուցակներում ընդգրկվելու համար՝ ստուգելու համար, թե արդյոք այն ներգրավված է եղել որևէ հանցավոր գործունեության մեջ, ինչպիսիք են փողերի լվացումը, ահաբեկչության ֆինանսավորումը, կոռուպցիան և այլն։ KYB-ը կարևոր դեր է խաղում կեղծ իրավաբանական անձանց և կեղծ ընկերությունների հայտնաբերման գործում։ Սա կարևոր է KYC-ի և AML-ի արդյունավետ համապատասխանության համար։

Եվրոպական Միության փողերի լվացման դեմ պայքարի 5-րդ հրահանգի համաձայն[7], KYB-ն պահանջվում է հետևյալ կազմակերպությունների համար, որոնց գործունեությունը կարգավորվում է՝

  • Վարկային հաստատություններ
  • Անշարժ գույքի գործակալներ
  • Արտաքին հաշվապահներ
  • Ֆինանսական հաստատություններ
  • Շահումով խաղերի անցկացման ծառայություններ
  • Նոտար
  • Աուդիտորների ծառայություններ
  • Հարկային խորհրդատուներ
  • Վստահություն
  • Ներդրումային ընկերություններ

«Ճանաչիր քո հաճախորդին» էլեկտրոնային համակարգ (eKYC)

խմբագրել

«Ճանաչիր քո հաճախորդին» (eKYC) համակարգը ենթադրում է ինտերնետի կամ թվային ինքնության ստուգման միջոցների օգտագործում[8]։ Սա կարող է ներառել տրամադրված տեղեկատվության վավերության ստուգում ինքնության հաստատման համակարգերի և հասցեն հաստատող փաստաթղթերի միջոցով կամ տեղեկատվության հաշտեցման միջոցով պետական տվյալների բազաների հետ, ինչպիսին է երկրի պաշտոնական անձնագրերի տվյալների բազան[9]։

Օրենքները բաժանված են ըստ երկրների

խմբագրել
  • Ավստրալիա՝ Ավստրալիայի գործարքների հաշվետվությունների և վերլուծության կենտրոնը (AUSTRAC)[10][11], որը հիմնադրվել է 1989 թվականին, հետևում է Ավստրալիայում ֆինանսական գործարքներին և սահմանում է հաճախորդների նույնականացման պահանջներ։
  • Կանադա՝ Կանադայի ֆինանսական գործարքների և հաշվետվությունների վերլուծության կենտրոնը (FINTRAC), որը հիմնադրվել է 2000 թվականին, Կանադայի ֆինանսական հետախուզության ստորաբաժանում է։ 2016 թվականի հունիսին բանկը թարմացրել է իր կանոնակարգերը, որոնք վերաբերում են առանձին հաճախորդների ինքնության որոշման ընդունելի մեթոդներին ՝ ապահովելու փողերի լվացման դեմ պայքարի օրենսդրության և KYC-ի համապատասխանությունը։ Կանադայում շարունակվում է նոր օրենսդրության սահմանադրականությունը վիճարկող դատական գործընթացը[12]։
  • Հնդկաստան՝ պահուստային բանկը 2002 թվականին բանկերի համար մտցրեց KYC ուղեցույցներ[13]։
  • Իտալիա՝ բանկը կարգավորում է ֆինանսական ոլորտը՝ 2007 թվականին սահմանելով KYC-ի պահանջները ֆինանսական հաստատությունների համար, որոնք գործում են Իտալիայի տարածքում[14]։
  • Ճապոնիա՝ Ֆինանսական հաստատությունների կողմից հաճախորդների նույնականացման ակտ 2003 թվական[15]։
  • Մեքսիկա՝ «Ապօրինի ծագման ռեսուրսներով գործողությունների կանխարգելման և նույնականացման դաշնային օրենքը», որը հրապարակվել է 2012 թվականին նախագահ Ֆելիպե Կալդերոնի վարչակազմի հետ և ուժի մեջ է մտել 2013 թվականին նախագահ Էնրիկե Պենիա Նիետոյի վարչակազմի հետ միասին[16]։
  • Նամիբիա՝ Ֆինանսական հետախուզության ակտ, 2012 թվականին (2012 թվականի թիվ 13 ակտ) հրապարակվել է որպես կառավարության ծանուցում 299, 2012 թվականի դեկտեմբերի 14-ի 5096 թերթում[17]։
  • Նոր Զելանդիա՝ KYC-ի նորացված օրենքներն ընդունվել են 2009-ի վերջին և ուժի մեջ են մտել 2010-ին։ KYC-ը պարտադիր է բոլոր գրանցված բանկերի և ֆինանսական հաստատությունների համար (վերջինս չափազանց լայն նշանակություն ունի)[18]։
  • Հարավային Կորեա՝ ֆինանսական գործարքների վերաբերյալ որոշակի տեղեկատվության ներկայացման և օգտագործման մասին օրենքը կարգավորում է երկրում պատշաճ due diligence-ը[19]։
  • Մեծ Բրիտանիա՝ փողերի լվացման դեմ պայքարի 2017[20] թվականի կանոնները հիմնարար կանոններ են, որոնք կարգավորում են KYC ընթացակարգը Մեծ Բրիտանիայում։ Շատ բրիտանական ընկերություններ օգտագործում են փողերի լվացման դեմ պայքարի եվրոպական միացյալ ղեկավար խմբի կողմից ֆինանսական վերահսկողության վարչության (Financial Conduct Authority) կողմից պատրաստված «ֆինանսական հանցագործություններ.ուղեցույց ֆիրմաների համար» հանձնարարականները որպես համապատասխանության օգնություն[21]։

Քննադատություն

խմբագրել

Այս քաղաքականության քննադատությունը ներառում է՝

  • Իմանալ որ ձեր հաճախորդը թանկարժեք բեռ է դնում ֆինանսական արդյունաբերության մեջ գործող ձեռնարկությունների վրա, հատկապես փոքր ֆինանսական ընկերությունների վրա, որտեղ օրենսդրության համապատասխանության ծախսերը անհամաչափ են[22] ։
  • Հաճախորդները կարող են զգալ, որ պահանջվող տեղեկատվությունը ներխուժող և ծանրաբեռնված է, և արդյունքում կարող է չմտնել գործարար հարաբերությունների մեջ[23]։ Համապատասխանաբար, կարող են լինել գաղտնիության հետ կապված մտահոգություններ, թե ինչպես է օգտագործվում տեղեկատվությունը[24]։
  • Անմեղ, օրինապաշտ մարդիկ, ինչպիսիք են թվային քոչվորները, ամենայն հավանականությամբ, անհամաչափ անբարենպաստ վիճակում են, քանի որ թափառականի ապրելակերպն ավելի ու ավելի է դժվարացնում կամ նույնիսկ անհնար է դարձնում որևէ պաշտոնական բանկային հարաբերությունների պահպանումը աշխարհի ցանկացած կետում ՝ KYC-ի կողմից պահանջվող հասցեի, հաշիվների և/կամ պարտքային փաստաթղթերի բացակայության պատճառով[25]։
  • Այլ երկրների (Կանադա) որոշ քաղաքացիներ պայքարում են ԱՄՆ-ի չափազանց մեծ միջամտության հետ իրենց ինքնիշխան բանկային համակարգում և իրենց դատարաններում վիճարկում են ԱՄՆ-ի նոր օրենքը[26][27]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «2090. Know Your Customer | FINRA.org». www.finra.org (անգլերեն). Վերցված է 2024-02-03-ին.
  2. «Know Your Client (KYC): What It Means, Compliance Requirements». Investopedia (անգլերեն). Վերցված է 2024-02-03-ին.
  3. «The Bank Secrecy Act». fincen.gov. Վերցված է February 3, 2024-ին.
  4. 4,0 4,1 4,2 «Information on Complying with the Customer Due Diligence (CDD) Final Rule». fincin.gov. February 3, 2024. Վերցված է February 3, 2024-ին.
  5. 5,0 5,1 «What is Enhanced Due Diligence (EDD)?». Dow Jones Professional (անգլերեն). Վերցված է 2024-02-03-ին.
  6. 6,0 6,1 PYMNTS (2018-01-03). «Businesses Can't Just KYC, They Must Also KYCC». PYMNTS.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019-04-24-ին.
  7. «Directive (EU) 2015/849 of the European Parliament and of the Council of 20 May 2015 on the prevention of the use of the financial system for the purposes of money laundering or terrorist financing, amending Regulation (EU) No 648/2012 of the European Parliament and of the Council, and repealing Directive 2005/60/EC of the European Parliament and of the Council and Commission Directive 2006/70/EC (Text with EEA relevance)». data.europa.eu. Jun 5, 2015. Վերցված է Oct 21, 2022-ին.
  8. HIRAOKA, DAIKI; HOTTA, AKAFUMI. «Japan's Toppan beefs up ID security with Taiwan developer purchase». asia.nikkei.com. Վերցված է 31 December 2020-ին.
  9. «Stolen and Lost Travel Documents database». www.interpol.int (անգլերեն). Վերցված է 2023-09-15-ին.
  10. «Search results». www.legislation.gov.au.
  11. «Anti-Money Laundering and Counter-Terrorism Financing Rules Instrument 2007 (No. 1)». www.legislation.gov.au.
  12. «Canadian citizens' challenge to FATCA enforcement will be further appealed | STEP». www.step.org.
  13. «'Know Your Customer (KYC) Guidelines - Anti-Money Laundering Standards». Արխիվացված է օրիգինալից 2012-08-01-ին.
  14. d'Italia, Banca. «Banca d'Italia - Provvedimento recante disposizioni attuative in materia di adeguata verifica della clientela». www.bancaditalia.it.
  15. «金融機関等による顧客等の本人確認等に関する法律». www.shugiin.go.jp.
  16. «LEY FEDERAL PARA LA PREVENCIÓN E IDENTIFICACIÓN DE OPERACIONES CON RECURSOS DE PROCEDENCIA ILÍCITA» (PDF). www.diputados.gob.mx (իսպաներեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) March 21, 2021-ին. Վերցված է Oct 21, 2022-ին.
  17. «Financial Intelligence Act 2012» (PDF). www.fic.na. Վերցված է Oct 21, 2022-ին.
  18. «Anti-Money Laundering and Countering Financing of Terrorism Act 2009 No 35 (as at 11 May 2021), Public Act Contents – New Zealand Legislation». legislation.govt.nz.
  19. http://moleg.go.kr/english/korLawEng?pstSeq=57338&pageIndex=12
  20. «Money Laundering Regulations 2017». www.gov.uk. 15 March 2017. Վերցված է Oct 21, 2022-ին.
  21. Gill, M. (2004-07-01). «Preventing Money Laundering or Obstructing Business?: Financial Companies' Perspectives on 'Know Your Customer' Procedures». British Journal of Criminology. 44 (4): 582–594. doi:10.1093/bjc/azh019. ISSN 0007-0955.
  22. «Patriot Act a Beastly Burden for Small B/Ds». www.wealthmanagement.com. November 2003.
  23. Callahan, John. «Council Post: Know Your Customer (KYC) Will Be A Great Thing When It Works». Forbes.
  24. Pasley, Robert S. (2002). «Privacy Rights v. Anti-Money Laundering Enforcement». North Carolina Banking Institute. 6 (1): 147.
  25. Proposed Rules Federal Register December 7, 1998
  26. «ADCS | Alliance for the Defence of Canadian Sovereignty». www.adcs-adsc.ca.
  27. «US Intelligence Unit Accused Of "Domestic Spying" On Americans' Finances». BuzzFeed News. 6 October 2017.