Մասնակից:ՍԵՐԳԵՅ/Ավազարկղ4

Ռիշոն Լե Ցիոն (եբրայերեն՝ רִאשׁוֹן לְצִיּוֹן‎), քաղաք, գտնվում է Իսրայելի կենտրոնում, Միջերկրական ծովի ափամերձ գոտում, Թել Ավիվից 7 կմ հարավ։

Պատմություն

Ռիշոն Լե Ցիոնը հիմնադրվել է 1882 թվականի հուլիսի 31-ին՝ Զալման Դավիթ Լևոնտինի գլխավորած «Հովեվեյ Ցիոն» շարժման մասնակից համարվող 10 ընտանիքների կողմից (ծագումով Օրշայից), ավելի ուշ նրանց միացել է ևս 7 ընտանիք^[1]։ Քաղաքի անունը բառացիորեն թարգմանվում է որպես «Առաջինը Սիոնին» և վերցվել է Եսայի 41։27-ից՝ «Նախապես ես այդ ասացի Սիոնին. «Ահա, ահա նրանք», և Երուսաղեմին ավետաբեր ուղարկեցի»։

1883 թվականին այդտեղ են ժամանել «Բիլու» շարժման 13 մասնակից և բնակչության թվաքանակը հասավ 100-ի^[1]։

Իսրայելում Ռիշոն Լե Ցիոնը համարվում է սիոնիստական առաջին բնակավայրերից մեկը (Պետահ Տիկվա հետ միասին, որը հիմնադրվել է 4 տարի ավելի վաղ)։ Նախատեսված է եղել բնակավայրը դարձնել գյուղատնտեսական, սակայն վերջինիս իրականացման համար նախատեսված փորձերը ապարդյուն եղան՝ բնության անբարենպաստ պայմանների պատճառով։ Սեպտեմբերին նրանց ներկայացուցիչ Ջոզեֆ Ֆայնբերգը մեկնել է Փարիզ և հանդիպում է ունեցել երիտասարդ բարոն Էդմոն դե Ռոտշիլդի հետ^[1]։ Ռոտշիլդը համաձայնվել է տրամադրել անհրաժեշտ քանակությամբ դրամական օգնություն՝ ջրհոր կառուցելու համար։ Բարոն Ռոտշիլդը բնակավայրը վերցրել է իր խնամակալության տակ, ձեռք է բերել հողատարածքներ, Ֆրանսիայից գյուղատնտեսներ է ուղարկել, սկսել է խաղողագործությամբ զբաղվել և հիմնել է «Կարմել Միզրախի» գինեգործարանը (1887)։ Այդ գործարանում իր երիտասարդության ժամանակ աշխատել է Դավիդ բեն Գուրիոնը։ 1887 թվականին Ռիշոն Լե Ցիոնում կատարվել է Իսրայելի ապագա օրհներգ «Հա-թիկվան»։ Բարոնի կողմից նշանակված վարչության և բնակիչների միջև տեղի է ունեցել տարաձայնություններ, արդյունքում Ֆայնբերգի գլխավորությամբ խումբը լքել է բնակավայրը^[1]։

XIX դարի վերջին և XX դարի սկզբներին Ռիշոն Լե Ցիոնը եղել է հրեական մշակույթի կարևոր կենտրոններից։ 1888 թվականին հիմնադրվել է առաջին դպրոցը, որտեղ դասավանդվել է եբրայերենով, իսկ 1898 թվականին հիմնադրվել է առաջին մանկապարտեզը^[2]։

Բնակչություն

Ռիշոն Լե Ցիոնը Իսրայելի ամենաարագ զարգացող քաղաքներից է։

2019 թվականի դրությամբ Ռիշոն Լե Ցիոնը համարվել է Իսրայելի 4-րդ ամենաբնակեցված քաղաքը^[3]։

2018 թվականին բնակչության 91,4 %-ը եղել են հրեաներ․ մուսուլմանները և քրիստոնյաները կազմել են 1 %-ից ավելի քիչ^[4]։ Բնակչության բնական աճը կազմում է 0,7 %^[4]։ Բնակչության 19,3 %-ը հայրենադարձներ են, ովքեր քաղաքում բնակություն են հաստատել 1990 թվականից հետո^[4]։ Բնակչության 30,4 %-ը ունի բարձրագույն կրթություն^[4]։ 2017 թվականի դրությամբ միջին աշխատավարձը կազմել է 10492 շեկել^[4]^[5]։

Տնտեսություն

Ներկա պահին Ռիշոն Լե Ցիոնի արդյունաբերության հիմնական բնավառներն են՝ գինեգործությունը, շինարարությունը և առևտուրը։ Գործարանները և արհեստանոցները տեղակայված են հին արդյունաբերական գոտում, որը դարձել է փաբերի, պարային ակումբների և ռեստորանների հայտնի վայր։ Արդյունաբերությունը հիմնականում տեղակայված է քաղաքի երկու արդյունաբերական կենտրոններում․ քաղաքի հյուսիսում և հարավում տեղակայված համապատասխանաբար հին և նոր արդյունաբերական կենտրոններում։

Տեղական կառավարություն

Քաղաքապետեր

Էլիյակում Օստաշինսկի (1950-51)
Արիե Շեֆտել (1951)
Մոշե Գավին (1952-55)
Հերշոն Ման Մանկով (1955)
Խանա Լևին (1955-60)
Արիե Շեֆտել (1960-62)
Նոամ Լաոներ (1962-65)
Արիե Շեֆտել (1965-69)
Հանանիա Հիբշտեյն (1969-83)
Մեյր Նիցան (1983—2008)
Դով Ցուր (2008—2018)
Ռազ Կինստլիխ (2018-ից սկսած)

Քույր քաղաքներ

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 מדריך ישראל, 1979, էջ 180
↑ מדריך ישראל, 1979, էջ 181
↑ ירון דרוקמן (11.11.19). «[[:Կաղապար:Rtl]]». Ynet (եբրայերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-05-02-ին. Վերցված է 2021-01-19-ին. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 «[[:Կաղապար:Rtl]]» (PDF). www.cbs.gov.il (եբրայերեն). הלשכה המרכזית לסטטיסטיקה. 2018. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021-05-16-ին. Վերցված է 2021-02-22-ին. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ Профиль Ришон-ле-Циона на сайте CBS

Գրականություն

אריה יצחקי מדריך ישראל (השרון דרום מישור החוף וצפון הנגב) / דוד אלון (עורך). — ירושלים: כתר, משהב"ט- הוצ"ל, 1979. — С. 180—183.

Արտաքին հղումներ

[מדריך_ישראל—1979——180-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 מדריך ישראל, 1979, էջ 180

[מדריך_ישראל—1979——181-2] מדריך ישראל, 1979, էջ 181

[citysizeDrukman-3] ירון דרוקמן (11.11.19). «[[:Կաղապար:Rtl]]». Ynet (եբրայերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-05-02-ին. Վերցված է 2021-01-19-ին. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[lms2018-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 «[[:Կաղապար:Rtl]]» (PDF). www.cbs.gov.il (եբրայերեն). הלשכה המרכזית לסטטיסטיקה. 2018. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021-05-16-ին. Վերցված է 2021-02-22-ին. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[5] Профиль Ришон-ле-Циона на сайте CBS

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]