Մասնակից:Մելսիդա Ավետիսյան/Ավազարկղ
Սննդի արդյունաբերության մեջ կիրառվող ձիթապտղերը հանդիսանում են մշակովի կուլտուրաներին պատկանող ձիթենու պտուղները՝ եվրոպական ձիթապտուղները: Ըստ միջազգային տերմինաբանության, կան սև (անգլ.՝ Black olives)՝ ձիթապտղի ծառի հասուն պտուղները, և կանաչ ձիթապտղեր, որոնք դեռ չհասունացած պտուղներն են: Ռուսերեն լեզվով, առօրյա խոսքում, կանաչ գույնի պտուղներն անվանում են ձիթապտղեր, իսկ սև ձիթապտղերը՝ յուղային ձիթապտղեր[1][2]:
Խմբեր
խմբագրելՁիթապտղի տեսակները տարբերվում են իրենց օգտագործման բնույթով: Բաժանվում են 3 խմբերի՝
- Յուղային, օգտագործվում է ձիթապտղի յուղի արտադրության համար:
- Համակցված (ունիվերսալ կամ յուղային):
- Պահածոյացված, նախատեսված են պահածոյացման և սննդի մեջ համար:
Գույներ
խմբագրելՊահածոյացված ձիթապտղի գույնը և երանգները կախված են ոչ թե տեսակից, այլ հասունության աստիճնից և այն տեխնոլոգիայից, որը կիրառվել է դրանց պատրաստման ժամանակ: Ձիթապտուղը քաղում են հասունության տարբեր փուլերում: Ձիթապտղի բերքահավաքը սկսվում է հոկտեմբերին, որի ընթացքում պտուղը հասնում է անհրաժեշտ չափերի, և տևում մինչև հունվար, երբ բերքը քաղում են և չորացնում, որը պտղի վերջնական տեսքն է:
- Հոկտեմբեր՝ կանաչ(անգլ.՝ green, իսպ.՝ verde, ֆր.՝ vert)
- Նոյեմբեր՝ սպիտակ (անգլ.՝ blonde, gold, իսպ.՝ blanco)
- Դեկտեմբեր՝ սև (անգլ.՝ black, իսպ.՝ negro, իտալ.՝ nero, ֆր.՝ noire)
- Հունվար՝ չորացված ձիթապտուղ[3][4]:
Հասուն ձիթապտուղը կարող է լինել բաց կանաչ, դեղնավուն, վարդագույն, մանուշակագույն, շագանակագույն և սև գույների[5]:
«Սև ձիթապտուղը» (յուղային) լինում է 2 տեսակ՝ պտուղները, որոնք հասունացել են ծառի վրա և պտուղներ, որոնք իրենց գույնը ստացել են արհեստականորեն: Սև ձիթապտղերի գույնը պայմանական է, քանի որ բնական ձևով հասունացած պտուղները հազվադեպ են սև լինում: Դուք կարող եք տարբերակել մուգ մանուշակագույն, սև, կարմրավուն-շագանակագույն կամ շագանակագույն երանգները[6]:
Սև ձիթապտղի մեկ այլ տեսակ կոչվում է «Black oxidized olives»՝ սև օքսիդացված ձիթապտղեր: Նրանք արտադրվում են խակ կանաչ պտուղներից և սև գույն ստանում են ոչ թե բնական հասունացմամբ, այլ օքսիդացմամբ, որով թրջում են պտուղները՝ բնական դառնությունը արագ հեռացնելու համար: Որպես գունավորման կայունացուցիչ օգտագործվում է երկաթի գլյուկոնատ (սննդային հավելում E579)[7][8][9]:
Բնական հասունացած և օքսիդացված սև ձիթապտուղները, բացի գույնից, տարբերվում են նաև բնական կորիզի առկայությամբ, քանի որ դրանք չափազանց փափուկ են կորիզազրկելու համար[6]:
Չափսերը
խմբագրելԿոնսերվացման համար օգտագործվում են առնվազն մեկ ու կես սանտիմետր տրամագծով պտուղներ: Ընդունված է գնահատել ձիթապտղի չափը, ըստ կիլոգրամի քանակի: Կախված արտադրող երկրից, տարբերում են մինչև 15 տարբեր չափերի պտուղներ[10][11]:
Անվանում | քանակը կիլոգրամում |
---|---|
Ատլաս | 71 — 90 |
Սուպեր մամոնտ | 91 — 100 |
Մամոմտ | 101 — 110 |
Սուպեր կոլոսալ | 111 — 120 |
Կոլոսալ | 121 — 140 |
Հսկաներ | 141 — 160 |
Լրացուցիչ ջամբո | 161 — 180 |
Ջամբո | 181 — 200 |
Լրացուցիչ մեծ | 201 — 230 |
Մեծ | 231 — 260 |
Գերազանց | 261 — 290 |
Բրլիանտ | 291 — 320 |
Հրաշալի | 321 — 350 |
Բուլետս A | 351 — 380 |
Բուլետս B | 381 — 420 |
Արտադրող երկրներ
խմբագրելՁիթապտղերի սորտերը սովորաբար կոչվում են իրենց աճեցման վայրի անունով: Ձիթապտղի հիմնական արդյունաբերական արտադրող երկրներ են միջերկրածովյան երկրները՝ Հարավային Եվրոպա, Ֆրանսիա, Մերձավոր Արևելք և այլն:
Որպես իտալական ձիթապտղի սորտերի մասին ավելի ամբողջական հոդված տես Cultivar italiane(իտալ.)
- Adramintini
- Amigdalolia
- Amphissis (Amfissa)
- Chalkidiki (Chondrolia)
- Daphnoelia
- Doppia
- Gordal
- Kalamata (англ.)
- Kalamon
- Kalokerida
- Karidolia
- Kolovi
- Koroneiki
- Kothreiki
- Koutsourelia
- Lianolia Kerkirias
- Manakis
- Mastoidis (Tsunati)
- Megaritiki
- Patrinia (англ.)
- Pratini
- Prassinolia
- Psiloelia
- Thasitiki (Throumpa Thassou)
- Vasilikada
- Alfafara
- Arbequina (англ.)
- Blanqueta
- Cacereña
- Callosina
- Cañivano blanco
- Cañivano negro
- Carrasqueño
- Carrasqueño de Alcaudete
- Carrasqueño de la Sierra
- Changlot reial
- Cornicabra
- Cornezuelo
- Empeltre
- Farga
- Gordal sevillana
- Hojiblanca (англ.)
- Lechìn
- Manzanilla
- Morrut
- Negral
- Nevadillo negro
- Nevadillo blanco
- Nevado azul
- Oblonga
- Pico limòn
- Picudo
- Palomar Olesana
- Picual
- Rapasayo
- Sevillenca
- Verdial de Alcaudete
- Verdial de Badajoz
- Verdial de Huevar
- Verdial de Velez-Málaga
- Verdiell
- Vilallonga
- Oliva Ascolana del Piceno
- Bianchera (итал.)
- Biancolilla
- Bosana (англ.)
- Carolea (итал.)
- Cima di Bitonto
- Coratina (итал.)
- Frantoio
- Oliva Itrana (итал.)
- La Bella della Daunia
- Leccino
- Leccio del Corno (итал.)
- Oliva Majatica di Ferrandina (итал.)
- Nera di Gonnos
- Nera di Oliena
- Nocellara del Belice
- Pendolino
- Pisciottana (итал.)
- Pizz’e carroga
- Olivo Quercetano
- Raggia
- Rosciola
- Oliva Taggiasca
- Abou-Satl
- Doebli
- Kaissy
- Sorani
- Souri
- Zaity
- Ayvalik
- Domat
- Erkence
- Gemlik (англ.)
- Imzir
- Memecik
- Memeli
- Sofralik
- Uslu
- Barouni
- Besberi
- Bith el Haman
- Chemlali
- Chemlali di Gafsa
- Chemlali di Sfax
- Chetui
- Gerboua
- Limli
- Limouni
- Meski
- Oueslati
- Zalmati
- Zarasi
- Aglandau (Berruguette)
- Amellau
- Bouteillan
- Cailletier (Niçoise)
- Cayon
- Cipressino
- Germaine
- Grossane
- Lucques (англ.)
- Nyons
- Olivière (англ.)
- Picholine (англ.)
- Sabine
- Salonenque
- Tanche (Nyons)
- Zinzala
Այլ
խմբագրել- Bari zaitoon (Պաղեստին)
- Barnea (Իսրայել)
- M’slalla (Մարոկկո)
- Maalot (Իսրայել)
- Mission (Կալիֆոռնիա, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ)
- Nabali (Պալեստինա)
- Souri (Լիվան)
Պահածոյացված ձիթապտղի սորտեր
խմբագրել- whole — ամբողջական (կորիզով)
- pitted — առանց կորիզ
- cracked — մանրացված
- sliced — կտրտված
- stuffed — լցոնած
Ձիթապտղերը լցոնում են տաքդեղով, սխտորով, ձկով (անձրուկներով, Թունա ձկով, սաղմոնով), իսկական ծովախեցգետնով, չիլի պղպեղով, սոխով, թթու դրած կապարով, կորնիշոններով, լոլիկով, ֆետա պանրով, նուշով, կիտրոնով, նարինջով և դրանց ցիտրուսակեղևներով[12][13]:
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ ГРАМОТА.РУ — справочно-информационный интернет-портал «Русский язык» | Справка | Справочное бюро | чем отличаются маслины от оливок?
- ↑ Отличие оливок от маслин | Энциклопедия отличий
- ↑ Throumbes Olives
- ↑ Throumbes
- ↑ Стадии созревания оливок
- ↑ 6,0 6,1 Black Olives
- ↑ Маслина
- ↑ «Сорта оливок». Արխիվացված է օրիգինալից 2014-04-13-ին. Վերցված է 2011-04-19-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ КАЧЕСТВО.ру
- ↑ Olive size
- ↑ Размеры оливок
- ↑ «Regina olives». Արխիվացված է օրիգինալից 2012-05-08-ին. Վերցված է 2012-01-12-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ olives.new Сорта оливок
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- OLEA databases(անգլ.)
- International Olive Council(անգլ.)
- Santa Cruz Olive Tree Nursery(անգլ.)
- Olives(անգլ.)
- Размеры оливок(անգլ.)
- Сорта оливок(ռուս.)