Մալպելո
Մալպելո (իսպ.՝ Malpelo), կղզի Խաղաղ օվկիանոսի արևելյան մասում՝ Հարավային Ամերիկայի Բուենավենտուրա ծոցի ափերից 500 կմ հեռավորության վրա։ Պատկանում է Կոլումբիային, մտնում է Վալե դել Կաուկայի դեպարտամենտի կազմի մեջ։ Մակերեսը կազմում է 0,35 կմ²։ 2006 թվականի հուլիսի 12-ին Մալպելոն 857,150 հա մակերեսով հարակից ջրային տարածքի հետ միասին գրանցվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում։ Այն Խաղաղ օվկիանոսի արևելյան արևադարձային հատվածի ամենամեծ գոտին է, որտեղ ձկնորսւթյունն արգելված է։
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | կղզի |
| Երկիր |  Կոլումբիա |
| Վարչատարածքային միավոր | Insular Region? |
| Երկարություն | 1,643 կմ |
| Լայնություն | 0,727 կմ |
| Մակերես | 0,35 |
| Պահպանման տարածք | Malpelo Fauna and Flora Sanctuary? |
 | |
 | |
Աշխարհագրություն խմբագրել
Կղզին ժայռ է`առանց առատ բուսականության, առավելագույն բարձրությունը 376 մ է (Մոնա լեռ, իսպ.՝ Cerro de la Mona): Երկարությունը մոտ 1850 մ է, լայնությունը` մինչև 600 մ, շրջապատված է փոքր ժայռերով։ Մալպելոյի պահպանվող տարածքն զբաղեցնում է 3°58′30″ հս․ լ. 81°34′48″ ամ. ե.HGЯO կոորդինատներով կետի շուրջն ընկած տարածքը 9,656 կմ շառավղով։
Մալպելոյի շրջակայքում բնակվում են մետաքսյա շնաձկների, թիկնոցակիր շնաձկների, կետանման շնաձկների և մուրճագլուխ շնաձկների պոպուլյացիաներ, հանդիպում են ավազի շնաձկներ, ինչը կղզին դարձնում է հայտնի վայր դայվինգով զբաղվողների համար։
Կղզին բաղկացած է հրաբխային ապարներից, հրաբխածին բրեկչիաներից և երրորդական բազալտային դայքներից։ Որպես օվկիանոսային կղզի՝ այն երբեք միացած չի եղել որևէ այլ կղզու կամ մայրցամաքի հետ[1][2]: Բուսականությունը կազմում են ջրիմուռները, քարաքոսերը, մամուռները, թփերի որոշ տեսակներ, ձարխոտեր։
Բնակչություն խմբագրել
Կղզին անմարդաբնակ է, այն ունի միայն կոլումբիական բանակի փոքր պահակետ, որն ստեղծվել է 1986 թվականին։ Կղզի այցելելու համար պետք է գրավոր թույլտվություն ստանալ Կոլումբիայի շրջակա միջավայրի նախարարությունից։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Anonymous (2010) Pacific Coast: Malpelo Island Արխիվացված 2007-03-21 Wayback Machine, Coasts of Colombia. Արխիվացված 2012-06-25 Wayback Machine Coastal and Marine Geology Program, United States Geological Survey, Santa Cruz, California.
- ↑ Marcaillou, B. P. Charvis, and J.-Y. Collot (2006) Structure of the Malpelo Ridge (Colombia) from seismic and gravity modeling. Marine Geophysical Research. 27:289–300.
Աղբյուրներ խմբագրել
- «UNESCO: Фаунистический и флористический резерват Мальпело». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 11-ին.
- Pacific Coast: Malpelo Island — Coasts of Colombia Արխիվացված 2007-03-21 Wayback Machine (անգլ.)
Գրականություն խմբագրել
- Verga, Giovanni (1936). Malpelo (Spanish). México: Departamento de Biblioteca de la Secretaría de Educación Pública.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - Prahl, Henry von (1990). Malpelo la roca viviente (Spanish) (1. ed.). Bogotá, Colombia: Fondo para la Protección del Medio Ambiente.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - Parques Nacionales Naturales de Colombia. Fundación Malpelo y Otros Ecosistemas Marinos. Plan de Manejo del Santuario de Flora y Fauna de Malpelo (PDF) (Spanish). Bogotá, Colombia: Fondo para la Protección del Medio Ambiente. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 5-ին.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Malpelo Fauna and Flora Sanctuary — UNESCO World Heritage Centre (անգլ.)
- «Дайвинг на о-ве Мальпело». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 15-ին.
- «UNESCO: Фаунистический и флористический резерват Мальпело». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 11-ին.
- «Foundation Malpelo» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 3-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մալպելո» հոդվածին։ |