Ղաուրմա

Ղաուրմա
Գյուղ
	Ղաուրմա
	վրաց.՝ ყაურმა
Երկիր	Վրաստան
Մխարե	Սամցխե-Ջավախք
Մունիցիպալիտետ	Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետ
Պաշտոնական լեզու	վրացերեն
Բնակչություն	302 մարդ (2014)
Ազգային կազմ	Հայեր 99,7 %
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտի	UTC+4
	Ղաուրմա (Վրաստան)
	Ղաուրմա (Սամցխե-Ջավախեթի մարզ)
	Ղաուրմա (Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետ)
	Ղաուրմա Վիքիպահեստում

Ղաուրմա (վրաց.՝ ყაურმა), գյուղ Վրաստանի Սամցխե-Ջավախեթի մարզի Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետում։

Տեղադրություն խմբագրել

Գյուղը գտնվում է Ախալքալաքից ուղիղ գծով 11 կմ հարավ-արևելք, շրջկենտրոն Նինոծմինդաից 6,5 կմ հյուսիս, Փարվանա գետի երկու ափերին, ծովի մակարդակից 1835-1860 մ բարձրության վրա։ Հին թաղը գետի աջ կողմում է։

Պատմություն խմբագրել

Ընդամենը 3 տուն բնակիչ ունեցող 12.000 ակչե հարկվող գյուղը 1595 թվականին հիշվում է Ղաուրմեք անվանաձևով։ Հայտնի է նաև, որ բնակչության բռնի մահմեդականացումից հետո` 1705-1706 թվականներին` տանուտեր Մուստաֆայի օրոք, Ղաուրմայից հարկվել է 7,000 ակչե։

1880-ական թվականներին գյուղի կալվածատերն էր Մանուկ Բայբուրդցյանցը։

Երկրորդ աշխարհամարտին Ղաուրմայից մասնակցել են 76 հոգի, նրանցից 38-ը չեն վերադարձել։

Բնակչություն խմբագրել

Ուշագրավ է, որ ղաուրմացիների նախնիները սերում էին ոչ թե Կարոն գավառից, այլ, ինչպես վկայում են տեղացիները, կարսի Գյարք գյուղից։

Բնակավայրի բնակչությունը ըստ տարեթվերի
Տարեթիվ	տուն	արական	իգական	ընդհանուր
1853	-	42	35	77
1863	-	72	58	130
1873	-	91	79	170
1883	-	122	100	222
1893	-	165	123	288
1902	-	215	146	361
1916	-	251	216	467
1918	64	257	245	502
1921	-	170	160	330
1926	68	-	-	382
1975	146	-	-	797
1987	122	-	-	586
1988	143	-	-	780

Սբ. Աստվածածին եկեղեցի խմբագրել

Եկեղեցին գտնվում է գյուղամիջում։ Ի սկզբանե եղել է հունածես և, ըստ ամենայնի, 12-ից 13-րդ դարերի կառույց է^[2], բայց 1850-ական թվականներին օծվել է հայոց եկեղեցու ծեսով, Սբ. Աստվածածին անվամբ և սկսել գործել իբրև ծխական եկեղեցի։

Համակ սրբատաշ քարից միանավ շինություն է (արտաքին չափերն են՝ 9,05 x 5,42 մ), որի միակ մուտքը բացված է հարավային ճակատից։ Հյուսիսային պատի մեջ պահպանվում է մկրտարանի ավազանը։ Եկեղեցու արտաքին հարդարանքից առաձնապես ուշագրավ են լուսամուտների քանդակազարդ շրջանակները։ Որմերին պահպանվել են վրաց մեսրոպատառ արձանգրություններ։

Կամուրջ խմբագրել

Գյուղի երկու թաղերն իրար միացած է Փարվանա գետի վրա ձգված ԺԸ-ԺԹ դարերով թվագրվող հնգաթռիչք կամուրջի միջոցով^[3]։ Ըստ Ն. Բերձենիշվիլու վկայությունը, մինչև 1893 թվականին կամրջի ճակատին ագուցված է եղել վրացերեն շինարարական արձանագրությամբ մի քար, որն իբր հուշարձանի նորոգման ժամանակ փոխարինվել է հայերենով։ Վերջինս 1933 թվականից նույնպես տեղում չի եղել։

Գյուղի շրջակայքում եղել է հին բնակավայր, որը թվագրվում է վաղ միջնադարին և որի գոյության մասին վկայում է գյուղին հարակից բերդասարում գտնվող հնադարյան համանուն բերդը։ Բերդի մասին մի շարք ավանդապատումներ և վարկածներ կան։ Վարկածներից մեկի համաձայն այն կիկլոպյան ամրոց է։ Բերդն ունի նաև ստորգետնյա ճանապարհ։