Ձիթապտղի տեսակներ

Սննդի արդյունաբերության մեջ կիրառվող ձիթապտղերը հանդիսանում են մշակովի կուլտուրաներին պատկանող ձիթենու պտուղները՝ եվրոպական ձիթապտուղները։ Ըստ միջազգային տերմինաբանության, կան սև (անգլ.՝ Black olives)՝ ձիթապտղի ծառի հասուն պտուղները, և կանաչ ձիթապտղեր, որոնք դեռ չհասունացած պտուղներն են։ Ռուսերեն լեզվով, առօրյա խոսքում, կանաչ գույնի պտուղներն անվանում են ձիթապտղեր, իսկ սև ձիթապտղերը՝ յուղային ձիթապտղեր^[1]^[2]։

Խմբեր խմբագրել

Ձիթապտղի տեսակները տարբերվում են իրենց օգտագործման բնույթով։ Բաժանվում են 3 խմբերի՝

Յուղային, օգտագործվում է ձիթապտղի յուղի արտադրության համար։
Համակցված (ունիվերսալ կամ յուղային)։
Պահածոյացված, նախատեսված են պահածոյացման և սննդի մեջ համար։

Գույներ խմբագրել

Պահածոյացված ձիթապտղի գույնը և երանգները կախված են ոչ թե տեսակից, այլ հասունության աստիճանից և այն տեխնոլոգիայից, որը կիրառվել է դրանց պատրաստման ժամանակ։ Ձիթապտուղը քաղում են հասունության տարբեր փուլերում։ Ձիթապտղի բերքահավաքը սկսվում է հոկտեմբերին, որի ընթացքում պտուղը հասնում է անհրաժեշտ չափերի, և տևում մինչև հունվար, երբ բերքը քաղում են և չորացնում, որը պտղի վերջնական տեսքն է։

Հոկտեմբեր՝ կանաչ(անգլ.՝ green, իսպ.՝ verde, ֆր.՝ vert)
Նոյեմբեր՝ սպիտակ (անգլ.՝ blonde, gold, իսպ.՝ blanco)
Դեկտեմբեր՝ սև (անգլ.՝ black, իսպ.՝ negro, իտալ.՝ nero, ֆր.՝ noire)
Հունվար՝ չորացված ձիթապտուղ^[3]^[4]։

Հասուն ձիթապտուղը կարող է լինել բաց կանաչ, դեղնավուն, վարդագույն, մանուշակագույն, շագանակագույն և սև գույների^[5]։

«Սև ձիթապտուղը» (յուղային) լինում է 2 տեսակ՝ պտուղները, որոնք հասունացել են ծառի վրա և պտուղներ, որոնք իրենց գույնը ստացել են արհեստականորեն։ Սև ձիթապտղերի գույնը պայմանական է, քանի որ բնական ձևով հասունացած պտուղները հազվադեպ են սև լինում։ Դուք կարող եք տարբերակել մուգ մանուշակագույն, սև, կարմրավուն-շագանակագույն կամ շագանակագույն երանգները^[6]։

Սև ձիթապտղի մեկ այլ տեսակ կոչվում է «Black oxidized olives»՝ սև օքսիդացված ձիթապտղեր։ Նրանք արտադրվում են խակ կանաչ պտուղներից և սև գույն ստանում են ոչ թե բնական հասունացմամբ, այլ օքսիդացմամբ, որով թրջում են պտուղները՝ բնական դառնությունը արագ հեռացնելու համար։ Որպես գունավորման կայունացուցիչ օգտագործվում է երկաթի գլյուկոնատ (սննդային հավելում E579)^[7]^[8]^[9]:

Բնական հասունացած և օքսիդացված սև ձիթապտուղները, բացի գույնից, տարբերվում են նաև բնական կորիզի առկայությամբ, քանի որ դրանք չափազանց փափուկ են կորիզազրկելու համար^[6]։

Չափսերը խմբագրել

Կոնսերվացման համար օգտագործվում են առնվազն մեկ ու կես սանտիմետր տրամագծով պտուղներ։ Ընդունված է գնահատել ձիթապտղի չափը, ըստ կիլոգրամի քանակի։ Կախված արտադրող երկրից, տարբերում են մինչև 15 տարբեր չափերի պտուղներ^[10]^[11]։

Անվանում	քանակը կիլոգրամում
Ատլաս	71 — 90
Սուպեր մամոնտ	91 — 100
Մամոմտ	101 — 110
Սուպեր կոլոսալ	111 — 120
Կոլոսալ	121 — 140
Հսկաներ	141 — 160
Լրացուցիչ ջամբո	161 — 180
Ջամբո	181 — 200
Լրացուցիչ մեծ	201 — 230
Մեծ	231 — 260
Գերազանց	261 — 290
Բրլիանտ	291 — 320
Հրաշալի	321 — 350
Բուլետս A	351 — 380
Բուլետս B	381 — 420

Արտադրող երկրներ խմբագրել

Ձիթապտղերի սորտերը սովորաբար կոչվում են իրենց աճեցման վայրի անունով։ Ձիթապտղի հիմնական արդյունաբերական արտադրող երկրներ են միջերկրածովյան երկրները՝ Հարավային Եվրոպա, Ֆրանսիա, Մերձավոր Արևելք և այլն։

Որպես իտալական ձիթապտղի սորտերի մասին ավելի ամբողջական հոդված տես Cultivar italiane(իտալ.)