Հարություն Շմավոնյան

հայ լրագրող

Հարություն Շմավոնյան (1750[1][2], Շիրազ, Իրան[2] - փետրվարի 9 (21), 1824[2], Չեննայ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն[2]), հայ հասարակական գործիչ, տպագրիչ, հայ առաջին պարբերականի՝ «Ազդարարի» հիմնադիր[3]։

Հարություն Շմավոնյան
Դիմանկար
Ծնվել է1750[1][2]
ԾննդավայրՇիրազ, Իրան[2]
Մահացել էփետրվարի 9 (21), 1824[2]
Մահվան վայրՉեննայ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն[2]
ՔաղաքացիությունԻրան
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունհասարակական գործիչ և տպագրիչ
ԱշխատավայրՄադրասի հայկական տպագրություն[2] և Ազդարար[2]
 Harutyun Shmavonyan Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Սովորել է ծննդավայրում, քահանա ձեռնադրվել Ամենափրկիչ վանքում։ Մինչև 1777 թվականը պաշտոնավարել է Շիրազում։ 1777-1784 թթ. անցել է մենակեցության, ինքնուրույն ուսումնասիրել պարսկերեն և արաբերեն լեզուներ ու գրականություն, փիլիսոփայություն, աստվածաբանություն, սովորել արհեստներ։

1784 թվականին որպես ավագ քահանա ուղարկվել է Մադրաս։ Տեղի հայությանը ծանոթացրել է բրուտագործության, ձիթհանության և այլ արհեստների։ 1789 թվականին հիմնադրել է Մադրասի երկրորդ հայկական տպարանը, իսկ 1794 թվականին՝ «Ազդարարը»[4]։

1809 թվականից տպարանը հանձնել է իր աշակերտներին, ամբողջապես նվիրվել գաղութի հասարակական-լուսավորական կյանքին։ Ունեցել է ընդգծված ռուսամետ կողմնորոշում, սերտ կապերի մեջ եղել Ռուսաստանի և Հայաստանի առաջադեմ շրջանների հետ, հանգանակություններ կազմակերպել ի նպաստ կրթական և մշակութային գործի։

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 Faceted Application of Subject Terminology
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 525.
  3. Հայ մշակույթի նշանավոր գործիչները, 5-18-րդ դարեր։ Երևանի համալսարանի հրատարակչություն։ Երևան, 1976, էջ 553
  4. «Վիեննայի մենաստանի մամուլի շտեմարան- ԱԶԴԱՐԱՐ». Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
 Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարություն Շմավոնյան» հոդվածին։
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարություն Շմավոնյան» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 525