Վիքիպեդիա

Հարավարևելյան Ասիա

Հարավարևելյան Ասիան (բենգալերեն՝ দক্ষিণ-পূর্ব%20এশিয়া দক্ষিণ-পূর্ব এশিয়া, չինարեն՝ 東南亞 東南亞, թայերեն՝ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้, վիետնամերեն՝ Đông am Đông Nam Á), տարածաշրջան Ասիայում։

Ասիայի երկրամասերը ըստ ՄԱԿ-ի՝      Հյուսիսային Ասիա      Կենտրոնական Ասիա      Հարավարևմտյան Ասիա      Հարավային Ասիա      Արևելյան Ասիա      Հարավարևելյան Ասիա
հարավարևելյան Ասիան աշխարհի քարտեզի վրա

Աշխարհագրական դիրք

խմբագրել
 
հարավարևելյան Ասիայի քարտեզը

Հարավարևելյան Ասիան գտնվում է Հարավային Ասիայից արևելք և Արևելյան Ասիայից հարավ։ Հարավարևելյան Ասիան իր տարածքի մեծությամբ (4.5 միլիոն կմ քառ.) հավասար է Հարավային Ասիային։ Մայրցամաքային ենթատարածաշրջանի արևմտյան մասում Մյանման է՝ Յանգոն մայրաքաղաքով, Մյանմայից արևելք է գտնվում Թաիլանդը, նրան է պատկանում նաև Մալակկա թերակղզու նեղ մասը։ Թաիլանդին սահմանակից են հարավում Կամբոջան, հյուսիս-արևելքում՝ Լաոսը, որը տարածաշրջանի միակ ցամաքային (ծովափից զուրկ) երկիրը։ Հնդկաչին թերակղզու արևելյան ծովափնյա գոտում Վիետնամ պետությունն է։ Կղզային ենթատարածաշրջանի հարավում Ինդոնեզիա պետությունն է՝ ավելի քան 17 հազար կղզու վրա, իսկ հյուսիսում Ֆիլիպինները՝ 7 հազար կղզու վրա, այս երկու պետությունների միջև է Մալայզիա պետությունը, որն զբաղեցնում է Մալակա թերակղզու մի մասը և Բոռնեո կղզու հյուսիսային մասը, Սինգապուր քաղաք-պետությունը և Բրունեյ Դարուսալամ (Բրունեյ) պետությունը, Արևելյան Թիմորը, որն անկախացավ 2002 թվականին Ինդոնեզիայից և դարձավ ինքնիշխան պետություն Թիմոր Լեշթի անվանմամբ։

Ընդհանուր աշխարհագրական ակնարկ

խմբագրել

Հարավարևելյան Ասիա տարածաշրջանը զբաղեցնում է Հարավային Ասիայի տարածաշրջանից արևելք ընկած թերակղզային տարածքները՝ Հնդկաչին թերակղզին և մի շարք կղզիներ ու կղզեխմբեր։ Դրանք են Փոքր Զոնդյան, Ֆիլիպինյան, Մոլուքյան կղզեխմբերը, Նոր Գվինեա կղզին։ Տարածաշրջանը միավորում է թվով 10 անկախ պետություններ։ Հարավարևելյան Ասիան ունի շատ հարմար աշխարհագրական դիրք։ Այստեղով են անցնում Հնդկական և Խաղաղ օվկիանոսների ավազանները և դրանցում գտնվող երկրները միացնող կարևոր ծովային ճանապարհները։

Զարգացման բնական նախադրյալներ

խմբագրել

Հարավարևելյան Ասիա տարածաշրջանը բարձրաբերձ լեռների, ընդարձակ ծովափնյա հարթավայրերի, լեռնային հովիտների շրջան է։ Լեռնակազմական երևույթները այժմ էլ շարունակվում են, որի վկան են գործող հրաբուխները, հաճախակի կրկնվող երկրաշարժերը, ցունամիները։ Գտնվում է արևադարձային կլիմայական գոտում, ուստի և եղանակները ամբողջ տարին խոնավ են ու տաք, առատ տեղումներով։ Միայն ծովից հեռու ներքին շրջաններում երբեմն լինում են չորային եղանակներ։ Հարթավայրային շրջանները ծածկված են ալյուվիալ, բերրի հողերով։

Պետություններ

խմբագրել
Պետություն Տարածք
(կմ²) 		Բնակչություն Բնակչության խտություն
(1 կմ² հաշվով) 		ՀՆԱ
USD (2020)[1] 		ՀՆԱ (ԳՀ)
մեկ շնչի հաշվով,
Int$ (2020)[1] 		ՄՆԶԻ (2018 թ.) Մայրաքաղաք
Բրունեյ 5,765[2] 437,479 74 12,455,000,000 $85,011 0.845 Բանդար Սերի Բեգավան
Կամբոջա 181,035[3] 16,718,965 90 26,730,000,000 $5,044 0.581 Պնոմպեն
Արևելյան Թիմոր 14,874[4] 1,267,974 85 2,938,000,000 $5,321 0.626 Դիլի
Ինդոնեզիա 1,904,569[5] 267,670,543 141 1,111,713,000,000 $14,841 0.707 Ջակարտա
Լաոս 236,800[6] 7,061,507 30 19,127,000,000 $8,684 0.604 Վիետնամ
Մալայզիա 329,847[7] 31,528,033 96 365,303,000,000 $34,567 0.804 Կուալա Լումպուր
Մյանմա 676,578[8] 53,708,320 79 65,994,000,000 $7,220 0.578 Նեյպիդո
Ֆիլիպիններ 300,000[9] 106,651,394 356 356,814,000,000 $10,094 0.712 Մանիլա
Սինգապուր 719.2[10] 5,757,499 8 005 362,818,000,000 $105,689 0.935 Սինգապուր
Թաիլանդ 513,120[11] 69,428,453 135 529,177,000,000 $21,361 0.765 Բանգկոկ
Վիետնամ 331,210[12] 95,545,962 288 261,637,000,000 $8,677 0.693 Հանոյ

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 «World Economic Outlook Database, October 2019». IMF.org. International Monetary Fund. 2019 թ․ հոկտեմբերի 15. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
  2. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Brunei — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  3. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Cambodia — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  4. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Timor-Leste — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  5. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Indonesia — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  6. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Laos — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  7. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Malaysia — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  8. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Burma — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  9. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Philippines — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  10. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Singapore — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  11. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Thailand — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  12. ↑ «East Asia/Southeast Asia :: Vietnam — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հարավարևելյան_Ասիա&oldid=10120267» էջից