Կոկովասիլներ

Կոկովասիլներ, հայ նշանավոր ընտանիք Բյուզանդիայում, որը XII-XIII դարերում մի շարք զորահրամանատարներ և կուսակալներ է տվել թեմին։

Տոհմի ստեղծում

Կոկովասիլները Գող Վասիլի հետնորդներն էին, ծագել են Կամսարականների ցեղից^[1], կամ նույնիսկ նրա խորթ որդու Վասիլ Տղայից։ 1117 թվականին, վերջինս, հոր մահից հետո, Գող Վասիլը գերվեց նախկին դաշնակից Բալդուին II-ի կողմից։ Գտնվելով գերության մեջ՝ Վասիլ Թղան խոշտանգումների տակ ստիպված է եղել համաձայնել իշխանության հանձնմանը՝ հայ բնակչությանը Կիլիկիա հեռացնելու պայմանով։ Ինչպես հայտնում է Մատթեոս Ուռհայեցին, այն բանից հետո, երբ Թղան հրաժարվեց իշխանությունից, նա գնաց Կոստանդնուպոլիս, որտեղ մեծ պատվով նրան ինչպես և իրեն ուղեկցող զորքերին դիմավորեց կայսրը^[2]։ Այն սերունդները, որոնք հայտնի են ավելի ուշ որպես Կոկովասիլներ, տվել են մի շարք հայտնի բյուզանդական զորահրամանատարներ^[3]։

Վասիլ Թղայի ժառանգները եղել են Մանուիլ I-ի բանակում 1160 թվականին։ Կինամը բնութագրում է նրանց որպես կայսրության վասալներ։ Կոկովասիլիեւներից մեկին նա նշում է 1167 թվականին հունգարացիների դեմ պատերազմի ուղարկված հրամանատարների թվում^[3]։

Դինաստիայի ներկայացուցիչներ

Գող Վասիլ՝ հայ իշխան, Եփրատեսի իշխանության տիրակալը^[3]։
Բագրատ Կամսարական՝ հայ իշխան, Ռավենդանի տիրակալը։ Գող Վասիլի եղբայրը^[3]։
Վասիլ Տղա՝ հայ իշխան, Մերձավորարևելյան հայկական Եփրատես իշխանության կառավարիչ։ Գող Վասիլի խորթ որդին։ Հայտնի հայկական տոհմի հիմնադիրը^[3]։

Ծանոթագրություններ

↑ Галстян А. Г Смбат Спарапет. Летопись. — Ереван: Айастан, 1974. — Т. См. Прим 108. — С. 68-69.

Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)

108. Василь Камсаракан, по прозвищу Гох — один из видных государственных деятелей Армении. Армянские историки высоко ценят его военную деятельность, называя его «грозным и воинственным». Одни из князей, поднявшийся с низов и благодаря личной храбрости сумевший объединить многие армянские владения и создать независимое армянское княжество в Киликии. Василь Камсаракан вначале овладел одной частью области Кимакона, а затем постепенно расширил свои владения. Его резиденция была в укрепленной крепости Кесун, находящейся на юго-востоке от Рапана. В 1100 году он нанес поражение численно превосходившим сельджуками и прогнал их из городов Рапана и Антапа, а в 1112 году разгромил крестоносцем у подножья Сев-Лера, где освободил ряд армянских городом. Сыграл крупную роль в развитии армянской культуры в Киликии. Поощрял науки и открыл ряд школ, чем сыграл важную роль в деле консолидации армянских независимых княжеств.
↑ Степаненко В. П. Из истории международных отношений на Ближнем Востоке XII в. Княжество Васила Гоха и Византия // Античная древность и средние века. — Свердловск, 1980. — [Вып. 17]: Античные традиции и византийские реалии. — С. 34-44. архив Արխիվացված 2015-04-02 Wayback Machine
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 А.П Каждан. // Армяне в составе господствующего класса Византийской империи в 11-12 вв. // Гл.1 ч.13"Кокковасилии" стр-ца 42-43 // АН АрмССР 1973 г.

Բյուզանդիայի հայկական տոհմեր

Անգելոսներ •Անիի տոհմ • Ապոկապներ (Ապուխապներ) • Արմենոպուլներ • Արտավազդներ • Արծրունիներ (Սենեքերիմներ) • Ասպիետներ • Վարդաններ • Վասիլակներ • Վասպրականիտներ • Վահրամներ (Վրահմաներ) • Վիխկացներ • Վուրցեր • Գավրասներ (Գավրներ) • Գնունիներ • Դավաթիններ • Դալասիններ • Դելֆիններ • Կեկավմեններ • Կոկովասիլներ • Կոտերցներ • Կրինիտներ • Կուրկուասներ • Կուրտիկիներ • Լեկափենոսներ • Լեվունիներ • Հայկական հարստություն • Մահիտարիներ • Մելիտներ • Մոսիլեներ • Բակուրյաններ (Պակուրյաններ) • Պահլավունիներ • Ռուբինյաններ • Սկլերոսներ • Տարոնիտներ • Թոռնիկյաններ • Թեոդորոկաններ • Փոկասներ • Ցանցեր • Ցինցլուկներ • Ցիրիֆոններ •

[1] Галстян А. Г Смбат Спарапет. Летопись. — Ереван: Айастан, 1974. — Т. См. Прим 108. — С. 68-69.

Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)

108. Василь Камсаракан, по прозвищу Гох — один из видных государственных деятелей Армении. Армянские историки высоко ценят его военную деятельность, называя его «грозным и воинственным». Одни из князей, поднявшийся с низов и благодаря личной храбрости сумевший объединить многие армянские владения и создать независимое армянское княжество в Киликии. Василь Камсаракан вначале овладел одной частью области Кимакона, а затем постепенно расширил свои владения. Его резиденция была в укрепленной крепости Кесун, находящейся на юго-востоке от Рапана. В 1100 году он нанес поражение численно превосходившим сельджуками и прогнал их из городов Рапана и Антапа, а в 1112 году разгромил крестоносцем у подножья Сев-Лера, где освободил ряд армянских городом. Сыграл крупную роль в развитии армянской культуры в Киликии. Поощрял науки и открыл ряд школ, чем сыграл важную роль в деле консолидации армянских независимых княжеств.

[step1-2] Степаненко В. П. Из истории международных отношений на Ближнем Востоке XII в. Княжество Васила Гоха и Византия // Античная древность и средние века. — Свердловск, 1980. — [Вып. 17]: Античные традиции и византийские реалии. — С. 34-44. архив Արխիվացված 2015-04-02 Wayback Machine

[Kaj-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 А.П Каждан. // Армяне в составе господствующего класса Византийской империи в 11-12 вв. // Гл.1 ч.13"Кокковасилии" стр-ца 42-43 // АН АрмССР 1973 г.

[1]

[2]

[3]