Կայֆին
Կայֆին (չինարեն՝ 开封; փինյին՝ Kāifēng), քաղաքային շրջանի կարգավիճակ ունեցող խոշոր բնակավայր Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության արևելյան մասում՝ Հանան նահանգում, Հուանհե գետի հովտում, նահանգային վարչական կենտրոնից՝ Չենգջոու քաղաքից դեպի արևելք։ 2010 թվականին բուն քաղաքի բնակչության թվաքանակը եղել է 585 908[3], իսկ ամբողջ քաղաքային շրջանինը 1999 թվականին՝ 4 637 328[4]: Կրթական, մշակութային, արդյունաբերական կենտրոն է. գործում են մետաղամշակման, մեքենաշինական, դեղագործական, տեքստիլ արդյունաբերության խոշոր ձեռնարկություններ [5]։ Այստեղ է գտնվում Չինաստանի ամենահին բարձրագույն ուսումնական հաստատություններից մեկը՝ Հենան համալսարանը։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| չինարեն՝ 开封市 չինարեն՝ 汴梁 չինարեն՝ 南京开封府 չինարեն՝ 汴京 չինարեն՝ 东京开封府 չինարեն՝ 东都 չինարեն՝ 开封 | ||
 | ||
| Երկիր |  Չինաստան | |
| Ներքին բաժանում | Longting District?, Shunhe Hui District?, Gulou District, Kaifeng?, Yuwangtai District?, Qi County?, Tongxu County?, Weishi County?, Xiangfu District? և Lankao County? | |
| Մակերես | 6240,22 կմ² | |
| ԲԾՄ | 75±1 մետր | |
| Բնակչություն | ▲4 824 016 մարդ (2020)[1] | |
| Ժամային գոտի | UTC+8 | |
| Հեռախոսային կոդ | 0371[2] | |
| Փոստային դասիչ | 475000 | |
| Ավտոմոբիլային կոդ | 豫B | |
| Պաշտոնական կայք | kaifeng.gov.cn | |
| ||
Պատմություն խմբագրել
Կայֆինը Չինաստանի հին մայրաքաղաքներից մեկն է։ Ընդ որում՝ մայրաքաղաքի կարգավիճակ է ունեցել չինական յոթ արքայատոհմերի կառավարման ժամանակներում, այդ թվում՝ Սուն կայսրությունում, 960—1127 թթ.: Երկար տարիներ եղել է նաև Հանան նահանգի վարչական կենտրոնը (մինչև 1954 թվականը, երբ այդ կարգավիճակը շնորհվել է Չանգջոու քաղաքին)։ 1642 թվականին Մին արքայատոհմի բանակը Հուանհեի ջրերն ուղղելով դեպի Կայֆին՝ ամայացրել են այն՝, որպեսզի թույլ չտա, որ անցնի Լի Չիժենի գլխավորած ապստամբների ձեռքը։ Ջրհեղեղին զոհ է գնացել շուրջ 300 հազար մարդ։ Դրանից քսան տարի անց քաղաքը վերականգնվել է, 1841 թվականին դարձյալ հեղեղման ենթարկվել և 1843-ին նորից վերականգնվել։ Ստեղծվել է ջրանցքների խիտ ցանց, որի շնորհիվ Հուանհեի ջրերը հասցվել են մերձակա դաշտերին։
1938 թվականի հունիսի 6-ին Ճապոնիայի կայսերական բանակը գրավել է Կայֆինը, որն ազատագրվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին։
1969 թվականին Կայֆինում, բժշկական անհրաժեշտ օգնություն չստանալու պատճառով, վախճանվել է Չինական Հանրապետության նախկին նախագահ Լյու Շաոքին, որին տնային կալանքի էին ենթարկել այդտեղ։
Տեսարժան վայրեր խմբագրել
- Երկաթե պագոդան՝ Սոն արքայատոհմի ժամանակների կառույց
- Ֆան պագոդան
- Հին երաժշտության տերասը (Yuwantai-ը)
- Վիշապի տաղավարը (Longting-ը)
- Առաջին կառավարիչ Ժյու Լյուի տաճարը՝ կառուցված մ. թ. ա. 555 թվականին
Պատկերասրահ խմբագրել
|
Քույր քաղաքներ խմբագրել
| Քաղաքը | Մարզը/նահանգը | Երկիրը |
|---|---|---|
| Վիչիտա |  , Կանզաս, ԱՄՆ
|
|
| Քիրյաթ Մոցկին | Հայֆա, Իսրայել | 
|
| Տոդա | Սայտամա, Ճապոնիա | 
|
| Օմսկ | Օմսկի մարզ, Ռուսաստան | 
|
Կլիմա խմբագրել
| Կայֆին (1971−2000)ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 19.2 (66.6) |
25.5 (77.9) |
29.4 (84.9) |
35.4 (95.7) |
38.1 (100.6) |
42.5 (108.5) |
39.0 (102.2) |
37.6 (99.7) |
35.6 (96.1) |
34.1 (93.4) |
26.6 (79.9) |
22.2 (72) |
42.5 (108.5) |
| Միջին բարձր °C (°F) | 5.1 (41.2) |
8.4 (47.1) |
13.7 (56.7) |
21.5 (70.7) |
26.9 (80.4) |
31.3 (88.3) |
31.7 (89.1) |
30.5 (86.9) |
26.7 (80.1) |
21.3 (70.3) |
13.7 (56.7) |
7.3 (45.1) |
19.84 (67.72) |
| Միջին օրական °C (°F) | 0.0 (32) |
2.7 (36.9) |
7.9 (46.2) |
15.3 (59.5) |
20.7 (69.3) |
25.3 (77.5) |
26.9 (80.4) |
25.9 (78.6) |
21.1 (70) |
15.1 (59.2) |
7.8 (46) |
1.9 (35.4) |
14.22 (57.58) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −4.1 (24.6) |
−1.7 (28.9) |
2.9 (37.2) |
9.6 (49.3) |
14.8 (58.6) |
19.8 (67.6) |
22.9 (73.2) |
22.0 (71.6) |
16.5 (61.7) |
10.1 (50.2) |
3.1 (37.6) |
−2.3 (27.9) |
9.47 (49.03) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −15 (5) |
−14.2 (6.4) |
−7.3 (18.9) |
−1.6 (29.1) |
5.0 (41) |
11.3 (52.3) |
15.2 (59.4) |
13.5 (56.3) |
6.0 (42.8) |
−0.2 (31.6) |
−11.7 (10.9) |
−16.0 (3.2) |
−16 (3.2) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 8.1 (0.319) |
11.2 (0.441) |
28.2 (1.11) |
35.4 (1.394) |
55.0 (2.165) |
73.4 (2.89) |
174.9 (6.886) |
109.7 (4.319) |
69.5 (2.736) |
41.5 (1.634) |
20.4 (0.803) |
9.9 (0.39) |
637.2 (25.087) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.1 mm) | 2.9 | 3.9 | 5.9 | 6.2 | 6.8 | 7.8 | 11.3 | 9.0 | 7.6 | 6.6 | 4.5 | 3.0 | 75.5 |
| աղբյուր: Weather China | |||||||||||||
Գրականություն խմբագրել
- Самбурова Е. Н. Кайфын // Большая Российская энциклопедия. М.: БРЭ, 2008. Сс. 469—470.
- Cotterell, Arthur. (2007)։ The Imperial Capitals of China: An Inside View of the Celestial Empire։ London: Pimlico։ էջեր 304 pages.։ ISBN 978-1-84595-009-5
- The Origin of the Kaifeng Jews, in S. Shaked, ed., Irano-Judaica, Jerusalem, 1982, pp. 101–11
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Seventh National Population Census of the People's Republic of China
- ↑ 开封告别0378区号 郑汴实现电信同城共用0371(չին.) — 2013.
- ↑ http://world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&geo=-983&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&pt=c&va=&geo=449489435 (չաշխատող հղում)
- ↑ http://www.statoids.com/ycn.html
- ↑ |id = 3919018|tytuł=Kaifeng|data dostępu=2010-12-18}}
Արտաքին հղումներ խմբագրել
|
Կայֆին Վիքիպահեստում |
|---|
| Վիքիճամփորդն ունի Kaifengին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։ |
- Government website of Kaifeng (in Simplified Chinese)
- Kaifeng City Portal (in Simplified Chinese)
- Notes on the Jewish colony at Kaifeng from the Papers of Charles Daniel Tenney
| Նախորդող: Chang'an |
Capital of China (as Kaifeng) 960−1127 |
Հաջորդող: Lin'an |