Վիքիպեդիա

Կաա

Կաա (անգլ.՝ Kaa), օձ, Քիփլինգի «Ջունգլիների գիրքը» ստեղծագործության հերոս։ Քիփլինգի մոտ Կաան դեղնավուն ու անսովոր երկար վագրային պիթոն է։ Կաան հպարտանում է նրանով, որ աշխարհի ամենահին կենդանին է[2]։ Գրքի վրա հիմնված դրամատիկ ստեղծագործություններում և մուլտֆիլմերում հաճախ ներկայացվում է որպես վիշապ («վիշապ Կաա»)[3]։

Կաա
Տեսակհորինված օձ, գրական հերոս, արկածային ֆիլմի հերոս, անիմացիոն կերպար և մանգայի կերպար
ՀեղինակՌեդյարդ Քիփլինգ
Ներկայացված էՋունգլիների գիրքը, Ջունգլիների գիրքը[1], Մաուգլի: Ջունգլիների լեգենդը և Մաուգլի
Սեռարու և իգական
Դերը կատարել ենՍքարլեթ Յոհանսոն, Քեյթ Բլանշետ, Ստերլինգ Հոլոուեյ և Ջիմ Քամինգս
 Kaa Վիքիպահեստում

Քննադատների կարծիքներ խմբագրել

Քիփլինգի մոտ Կաան Մաուգլիի խորհրդատուն է, ըստ Ջ. ՄաքՄաստերի խոսքերի՝ նա «Երրորդության» մասն է, որ մարմնավորում է ուժը (Բալու), սերը (Բագիրա), գիտելիքը (Կաա)[4]։ Դիսնեյյան մուլտֆիլմում Կաան, ընդհակառակը, ներկայանում է որպես Մաուգլիի «երկրորդ պլանի» հակառակորդ[5]։

Ուշադրություն է գրավում Կաայի նկատմամբ Քիփլինգի (շատ վտանգավոր[6], բայց «իմաստուն և մարդասեր»[2]) և Դիսնեյի (չարի մարմնացում) մոտեցումների տարբերությունը[5]։ Գուպտան[6] գտնում է, որ Կաան գրքում առավել չարագուշակ կերպար է. ջունգլիներում բոլորը, բացի Մաուգլիից, վախենում էին նրանից, նույնիսկ համախոհները նախընտրում էին անվտանգ հեռավորության վրա մնալ։ Դիսնեյը, ըստ Գուպտայի, իրեն չէր կարող թույլ տալ պատկերել ջունգլիների ղեկավարության համար մղվող անողոք պատերազմից դրվագներ, որոնք ընդգծում են Կաայի ինչպես իմաստությունը, այնպես էլ դաժանությունը, այդ պատճառով էլ Դիսնեյի մոտ պիթոնն ստացվել է հիմար չարագործ։

Ըստ Ռոջեր Սեյլի՝ Կաան, ինչպես շատ այլ կենդանի կերպարներ, գրքում բնութագրվում է մի քանի սովորություններով, իրական կենդանիներին բնորոշ կարծրատիպերով։ Այդ կենդանիներին բնորոշ գծերը հիշեցնում են բնության օրենքները, նրանց անհնար է բնութագրել բարի կամ չար տերմիններով[7]։

Կաայի որսը խմբագրել

Ջունգլիների գրքում նկարագրված է Կաայի կողմից կապիկներ որսալը (դա ամբողջ գրքի որսի երկու տեսարաններից մեկն է[8]): Կաան հիպնոսացնում է իր զոհերին՝ նրանց ստիպելով մոտենալ իրեն։

«Մաուգլի» խորհրդային մուլտսերիալի (Սոյուզմուլտֆիլմ ստուդիա) երկրորդ՝ «Մաուգլի։ Առևանգում» ֆիլմը (1968 թվական) հիմնված է «Կաա պիթոնի որսը» պատմության վրա և նվիրված է բանդար-լոգի կողմից Մաուգլիի առևանգմանն ու վերջինիս ազատմանը։ Ֆիլմի գագաթնակետում Կաան ազատում է Մաուգլիին՝ կապիկներին հիպնոսացնելով և նրանց պատվիրելով մոտենալ, մինչև Բագիրան ու Բալուն կտանեին Մաուգլիին։ Ըստ Սերգեյ Կուզնեցովի[9]՝ դա «մահվան ամենավառ պատկերն է ամբողջ աշխարհի մուլտիպլիկացիայում»։

Կաայի երգ խմբագրել

Քիփլինգը նշում է, որ Կաան բանդեր-լոգ կապիկների որսի տեսարանում, երբ վերջիններիս հիպնոսացնում էր, ցածրաձայն երգում էր։ Գրքում հիպնոսն ազդում էր կենդանիների, բայց ոչ Մաուգլիի վրա («ես տեսա միայն մի մեծ օձ, որ հիմար պտույտներ էր անում»)։

Դիսնեյյան մուլտֆիլմում հորինվել է «Կաայի երգը», որը «սև մոգության» և հիպնոսի զուգակցություն է առաջացնում[10]։ Օձի ֆշշոցին նմանեցնելու համար օգտագործվել են բաղաձայնույթ և օնոմատոպեա։ Մուլտֆիլմում Կաան հաջողությամբ ազդում է Մաուգլիի վրա (խռմփոց, որ միացել էր երգի ռիթմին)[10]։

Անուն խմբագրել

Ժան Պերոն պնդում է, որ Կաա անունը (Բալու և Բագիրա անունների նման) Քիփլինգը փոխառել է «Վեճ մարդու և նրա հոգու միջև» եգիպտական տրակտատից[11]։ Իսկ Քիփլինգն ասել է, որ ինքն անունը մտածել է որպես օձի ֆշշոցի նմանաձայնություն[12]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Kroll J. Ben Kingsley to Voice Bagheera in Disney’s ‘The Jungle Book’ // Variety — New York, Los Angeles, CA: Variety Media, Penske Media Corp., 2014. — ISSN 0042-2738
  2. ↑ 2,0 2,1 Viorica Banciu, Angela Jireghie, and Ionut Erdeli. The Jungle Book: Another Facet of Childhood. // Journal of Advanced Management Science Vol. 1, No. 2, June 2013.
  3. ↑ Greg Metcalf. «It’s A Jungle Book Out There, Kid!»: The Sixties in Walt Disney’s «The Jungle Book». // Studies in Popular Culture, т. 14, № 1 (1991), с. 85-97. (անգլ.)
  4. ↑ McMaster, Juliet. The trinity archetype in the Jungle Books and the Wizard of Oz. // Children’s Literature 20.1 (1992): 90-110.
  5. ↑ 5,0 5,1 Marios Stylianos Zampetis, Andrei Mihai Alexandru, Caroline Jensen. [1] Արխիվացված 2015-01-10 Wayback Machine. HIB 3.1.2, 1st Semester, 2013.
  6. ↑ 6,0 6,1 Gupta, Richa. Master of the Jungle: Kipling’s Mowgli Արխիվացված 2019-08-19 Wayback Machine. HWÆTHWUGU: 33.
  7. ↑ Roger Sale. Fairy Tales and After: From Snow White to E.B. White. Harvard University Press, 1979. С. 202. (անգլ.)
  8. ↑ Wynn William Yarbrough. Masculinity in Children’s Animal Stories, 1888—1928: A Critical Study of Anthropomorphic Tales by Wilde, Kipling, Potter, Grahame and Milne. McFarland, 2011. С. 130—131. (անգլ.)
  9. ↑ Сергей Кузнецов. Уйти из джунглей Արխիվացված 2012-01-23 Wayback Machine. — «Искусство кино», 2004, № 3.
  10. ↑ 10,0 10,1 Puigderajols, Rierola, and Ana Maria. Linguistic Study of the Magic in Disney Lyrics. Universitat de Barcelona, 2001.
  11. ↑ Perrot, Jean. «Bram Stoker, Rudyard Kipling, Oscar Wilde et la Franc-Maconnerie lyrique de l’enfant divin». // Revue des Sciences Humaines 99 (1992): 183—205. цит. по Children’s Literature Association Quarterly, Volume 19. С. 78.
  12. ↑ Rudyard Kipling. Kipling’s list of names in the stories. Author’s Note for the definitive Sussex Edition of Kipling’s works (Vol. X11, pages 471—478). (անգլ.)

Գրականություն խմբագրել

  • Booth, Howard J. (ред). The Cambridge Companion to Rudyard Kipling. Cambridge University Press, 2011. (անգլ.)
  • Nyman, Jopi. Re‐Reading Rudyard Kipling’s ‘English’Heroism: Narrating Nation in The Jungle Book. // Orbis litterarum 56.3 (2001): 205—220. (անգլ.)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կաա&oldid=9472116» էջից