Լևոն Մսերյան

հայ լեզվաբան, պատմաբան

Լևոն Զարմայրի Մսերյան (ապրիլի 21 (մայիսի 3), 1867[1], Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[1] - մայիսի 3, 1933(1933-05-03)[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1]), հայ լեզվաբան, հնագետ, պատմաբան։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1901 թ.), պրոֆեսոր (1905 թ.)։

Լևոն Մսերյան
Ծնվել էապրիլի 21 (մայիսի 3), 1867[1]
Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[1]
Մահացել էմայիսի 3, 1933(1933-05-03)[1] (66 տարեկան)
Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1]
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունլեզվաբան, հնագետ և պատմաբան
Հաստատություն(ներ)Լազարյան ճեմարան[1], Մոսկվայի կայսերական համալսարան[1], Վարշավայի համալսարան[1], Պուշկինի անվան Կերպարվեստի թանգարան, Գրական հանրագիտարան և Մոսկվայի պետական համալսարան
Ալմա մատերԼազարյան ճեմարան[1] և Մոսկվայի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետ (1890)[1]
Կոչումպրոֆեսոր[1]
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների դոկտոր[1] (1901)
Տիրապետում է լեզուներինհայերեն և ռուսերեն
ՀայրԶարմայր Մսերյան[1]

Զարմայր Մսերյանի որդին։

Կենսագրություն

խմբագրել

Եղել է Մոսկվայի հնագիտական ընկերության անդամ։ Ավարտել է Լազարյան ճեմարանը, ապա՝ Մոսկվայի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետը (1890 թ.)։ Մինչև 1893 թ. համեմատական լեզվաբանություն և իրանական լեզուներ է դասավանդել Լազարյան ճեմարանում, 1893-1905 թվականներին և 1915 թվականից հետո՝ հին պարսկական, և հին հունական Մոսկվայի համալսարանում։ 1905-1915 թվականներին եղել է Վարշավայի համալսարանի համեմատական քերականության ամբիոնի վարիչը, վարել լեզվաբանության և Հին Արևելքի պատմության դասընթացները։ Մսերյսնը հայագիտական և բարբառագիտական զեկուցումներով հանդես է եկել Փարիզի (1897 թ.), Հռոմի (1898 թ.), Համբուրգի, Աթենքի և արևելագիտական այլ կոնգրեսներում։ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո ակտիվորեն մասնակցել է խորհրդային գիտական-հասարակական կյանքին։ Եղել է Մոսկվայի Ա․ Ս․ Պուշկինի անվան գեղեցիկ արվեստների թանգարանի հիմնադիրներից (գիտական քարտուղար)։

Զբաղվել է հայերենի այբուբենի, Մովսես Խորենացու, Վանի արձանագրությունների և հայերենում դրանց բառային ու ածանցային տարրերի, հնդեվրոպական լեզուների համեմատական հնչյունաբանության, բայական թեքման, եգիպտա-արամեական պապիրուսների և հին պարսկերենի, գոթերենի համեմատական քերականության հարցերով։ «Հայ բարբառագիտության ուսումնասիրություններ» աշխատության մեջ Մսերյանը քննության հիմքում դրել է բարբառների համեմատական հնչյունաբանությունը, այս տեսանկյունով էլ ուսումնասիրել է Մշո բարբառի հնչյունները, ձևաբանությունը, բառագիտությունն ու շարահյուսությունը։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 61.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 61