Լուի Դյուշեն

Լուի Մարիա Օլիվիե Դյուշեն (ֆր.՝ Louis Marie Olivier Duchesne, սեպտեմբերի 13, 1843(1843-09-13)^[…], Saint-Servan-sur-Mer, Իլ և Վիլեն, Բրետան - ապրիլի 21, 1922(1922-04-21)^[…], Հռոմ, Իտալիա), ֆրանսիացի եկեղեցական գործիչ, պատմաբան, բանասեր, մանկավարժ, Ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ

Լուի Դյուշեն ֆր.՝ Louis Duchesne
Ծնվել է	սեպտեմբերի 13, 1843(1843-09-13)[…] Saint-Servan-sur-Mer, Իլ և Վիլեն, Բրետան
Մահացել է	ապրիլի 21, 1922(1922-04-21)[…] (78 տարեկան) Հռոմ, Իտալիա
Գերեզման	Q28040984?
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Դավանանք	կաթոլիկություն
Մասնագիտություն	լեզվաբան, եկեղեցական պատմաբան, պատմաբան, պրոֆեսոր և կաթոլիկ քահանա
Հաստատություն(ներ)	Փարիզի կաթոլիկ ինստիտուտ, Բարձրագույն հետազոտությունների գործնական դպրոց, French School of Rome? և Institut Français d'Archéologie Orientale?
Գործունեության ոլորտ	պատմություն
Պաշտոն(ներ)	seat 36 of the Académie française?
Անդամակցություն	Ֆրանսիական ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա, Կոստանդնուպոլսի հելլենիստական բանասիրության միություն, Արձանագրությունների և բելետրիստիկայի ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Փարիզի կաթոլիկ ինստիտուտ և Բարձրագույն հետազոտությունների գործնական դպրոց
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Պարգևներ	և Յագելոնյան համալսարանի պատվավոր դոկտոր
Louis Duchesne Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Ծնվել է Ֆրանսիայի հյուսիս-արևմուտքոմ՝ Լա Մանշի ափին գտնվող Սեն Մալո նավահանգստային քաղաքում, նավաստու ընտանիքում։ Վաղ հասակում զրկվել է ծնողներից, որբացել։ 1867 թվականին ձեռնադրվել է կաթոլիկ քահանա, ապա երկար տարիներ դասախոսել Սեն Բրիյոյում։ Այնուհետև տեղափոխվել է Փարիզ, որտեղ ծանոթացել, մտերմացել է ոչ ուղղափառ թրենդի նախաձեռնող, բարեփոխիչ Ալֆրեդ Լուիզիի հետ, որը ձգտում էր կաթոլիկությունը մերձեցնել ժամանակակից գիտությունների, մասնավորապես՝ հասարակագիտության ու փիլիսոփայության հետ (Պիոս 10-րդ պապի օրոք՝ 1907 թվականին այդ միտումը եկեղեցու ճգնաժամի կատալիզատոր դարձավ)։

Դյուշենը 1876 թվականին աշխատանքի է անցել Հռոմի ֆրանսիական դպրոցում, որոշ ժամանակ անց դարձել դրա տնօրենը։ Այստեղ աշխատելու տարիներին, տարվելով հնագիտությամբ, գիտական արշավախմբեր է կազմակերպել դեպի Աթոս և Փոքր Ասիայի ու Իտալիայի հնավայրեր։ Այդ գիտարշավներն ու հնագիտական հետազոտությունները ավելի են խորացրել նրա հետաքրքրությունը եկեղեցու պատմության հին շրջանի նկատմամբ։

1887 թվականին պաշտպանել է իր դոկտորական ատենախոսությունը և դրանից շատ չանցած՝ հրատարակել քննադատական ոգով գրած Liber Pontificalis («Պապերի պատմությունը») գիրքը։ Նրա հիշարժան երկերից են նաև Fastes épiscopaux de l'ancienne Gaule («Հին Գաղիայի եպիսկոպոսները») կոթողային աշխատությունը, «Մշակույթի առաջացումը», «Մարդկության պատմությունը», Histoire ancienne de l'Église («Եկեղեցու հին շրջանի պատմությունը»), որը եկեղեցին համարել է չափից դուրս նորարական (մոդեռնիստական) և ներառել արգելված գրքերի ցանկում։ Դյուշանի երկերին բնորոշ է ոչ միայն մասնագետ պատմաբանին, գրականագետին ու եկեղեցագետին հատուկ ճշգրտությունն ու փաստարկվածությունը, այլև գրական-գեղարվեստական շունչը։

Գիտական ու գրական գործունեությանը զուգընթաց՝ Դյուշենն զբաղվել է մանկավարժական աշխատանքով. եղել է Փարիզի ազատ համալսարանի աստվածաբանության ֆակուլտետի պրոֆեսոր, École pratique des hautes études-ի, Կահիրեի Արևելյան հնագիտության ֆրանսիական ինստիտուտի տնօրեն։

Գնահատելով նրա վաստակը՝ Ֆրանսիայի կառավարությունը պարգևատրել է Պատվո Լեգեոնի շքանշանով։ 1888 թվականին Դյուշենն ընտրվել է Արձանագրությունների և գեղարվեստական գրականության ակադեմիայի, 1910 թվականին՝ Ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ։

Վախճանվել է 1922 թվականին, Հռոմում, հուղարկավորվել հայրենի Սեն Մալոյի հարևանությամբ գտնվող Սեն Սերվեն քաղաքի գերեզմանատանը։

Պատվավոր կոչումներ

• Արձանագրությունների և գեղարվեստական գրականության ակադեմիայի անդամ (1888)
• Բավարիայի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (1890)
• Գյոթինգենի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (1891)
• Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (1893)
• Հռոմի հնագիտության պապական ակադեմիայի (Pontificia Accademia Romana di Archeologia) անդամ (1901)
• Ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ (1910)
• Պատվո լեգեոնի շքանշանի կոմանդոր (1903)

Պատկերասրահ

• 

  Լուի Դյուշենը Թուրքիայում հնագիտական արշավախմբի մասնակիցների հետ

• 

  Հռոմի ֆրանսիական դպրոցում, 1873-1876.

• 

  Իտալիայում՝ էտրուսկյան հնագույն բնակավայր Տարկվինիայում, 1885.

• 

  Հռոմի ֆրանսիական դպրոցի տնօրեն Դյուշենը գործընկերների հետ

• 

  Լուի Կանեն, Ժան Մարքսը և Լուի Դյուշենը Հռոմում

• 

  Պիկնիկի ժամանակ

• 

  Եգիպտագետ Օգյուստ Մարիատիի տանը, Կահիրեում

• 

  Լուի Դյուշենը Կահիրեի Արևելյան հնագիտության ֆրանսիական ինստիտուտի տնօրեն, 1912.

Երկեր

Կարևորագույն աշխատությունները.

• Le Liber pontificalis (2 հատոր), Փարիզ, 1886-1892.
• Les Sources du martyrologe hyéronimien
• Origines du culte chrétien
• Eglises separees, 1896.
• Fastes épiscopaux de l'ancienne Gaule
• Les Premiers temps de l'État pontifical.
• Histoire ancienne de l'église, Փարիզ, 1908. Անգլերեն հրատարակությունը՝ Early history of the Christian church from its foundation to the end of the third century, tom 1-2, London, J. Murray հրատարակչատուն, 1909 թ.
• Scripta minora : études de topographie romaine et de géographie ecclésiastique (հրատարակվել է հեղինակի մահվան 50-րդ տարելիցի առթիվ). Հռոմ, École française, 1973 թ.

Դյուշենի աշխատություններից շատերը թարգմանվել ու հրատարակվել են անգլերեն։

Գրականություն Լուի Դյուշենի մասին

• Claude d'Habloville : Mgr Duchesne, biographie critique, suivie d'un autographe, d'opinions et d'une bibliographie, Paris 1911
• Tite Bottagisio : Appunti sereni, ou Critiques sans fiel sur l'Histoire ancienne de l'Église de Mgr Louis Duchesne, 1913
• Annales de Bretagne, Editura Faculté des lettres, Rennes 1921
• Étienne Dupont : Monseigneur Duchesne chez lui, en Bretagne, Editura Librairie moderne, Rennes 1923
• Alfred Jeanroy : Notice sur la vie et les travaux de Mgr. Louis Duchesne, Paris 1926
• Jérôme Carcopino : Souvenirs romains, Editura Hachette, Paris 1968
• Jean-Marie Mayeur : Monseigneur Duchesne et la politique religieuse de la France pendant la Première Guerre mondiale, 1976
• Francesco Mores: Louis Duchesne : alle origini del modernismo, Editura Morcelliana, Brescia 2015