Լիբիական ծով (լատին․՝ Libўcum mare, հուն․՝ Λιβυκό Πέλαγος[1]), անտիկ աշխարհագրական ավանդույթի համաձայն՝ Միջերկրական ծովի մի մասը Հյուսիսային Աֆրիկայի ափերի մոտ Սիրտիկիից մինչև Կրետե, Պելոպոնես և Սիցիլիա[1][2]։

Լիբիական ծով
Տեսակծով
Երկիր Լիբիա և  Հունաստան
Մասն էՄիջերկրական ծով
Լիճ հոսող գետAnapodiaris? և Ieropotamos River?
Քարտեզ
Քարտեզ

Աշխարհագրություն խմբագրել

Ստրաբոնն իր «Աշխարհագրություն»-ում (ավարտվել է մոտ մ.թ.ա. 7 թվականին[3])՝ իր գլխավոր աշխատության մեջ բազմիցս հիշատակել է Լիբիական ծովը.

Սիրտիկիի և Կիրենաիկայի դիմացի ծովը կոչվում է Լիբիական և տարածվում է մինչև Եգիպտական ծովը[4] [...], որը տարածվում է Կարթագենյան շրջանից մինչև Սիրտիկի[5]։ Այս (Պելոպոնեսյան) ափի ծոցերը՝ առաջինը՝ Մեսենյան, երկրորդը՝ Լակոնյան [...] լցված են Լիբիական ծովի ջրերով[6]։ Կրետեն [...] ողողվում է Էգեյան և Կրետական ծովերով, իսկ հարավից՝ Լիբիական ծովով, Եգիպտականին հարող ծովով[7]։

Պլինիոս Ավագն իր «Բնական պատմության» V գրքի հենց սկզբում Լիբիական ծովը նկարագրել է այսպես.

Հույները Աֆրիկան անվանել են Լիբիա, իսկ դիմացի ծովը՝ Լիբիական ծով։ Այն սահմանափակվում է Եգիպտոսով։ Աշխարհի ոչ մի այլ մաս չունի ավելի քիչ ծովածոցեր, թեև արևմուտքում ծովափը ոլորուն է։ Նրա ժողովուրդների և քաղաքների անունները բացառությամբ տեղացիների կողմից բոլորովին արտասանելի է. նրանք հիմնականում ապրում են բերդերում:

Լիբիական ծովը կոչվում է նաև Հարավային կրիտիկական ծով, Ծովային նավատորմի հիդրոգրաֆիական ծառայություն։ Երկու անուններն էլ ընդունվել են ազգային պաշտպանության նախարարության կողմից[8][9]։

Արևելքում Լևանտական ծովն է, հյուսիսում՝ Հոնիական ծովը, իսկ արևմուտքում՝ Սիցիլիայի նեղուցը։ Այս ծովային տարածքում և Կրետեի մոտ կան մի քանի հունական կղզիներ՝ Գավդոս, Ղավդոպուլա (Ղավդոպուլո, Գոձոպուլո), Կուֆոնիսի (հնում՝ Լեֆկի), Խրիսի, Լուտրո Խանիա, Կոնիդա, Միկրոնիսի, Պաքսիմադիա և այլն։ Լիբիայի արևելյան ափին կան նաև մի քանի կղզյակներ՝ Բարդա (Պլատեա), Ուլբա և Ղուատիա։

Կրետեի հարավային ափը, որը սահմանակից է Լիբիական ծովին, ներառում է Աստերուսիա լեռները և Մեսարա հարթավայրը։ Այս տարածքը հնագույն բրոնզեդարյան զգալի բնակավայր է, ներառյալ Կոմմոսը, Այիա Տրիադան և Ֆեստոսը[10]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Ливийское море // Реальный словарь классических древностей / авт.-сост. Ф. Любкер ; Под редакцией членов Общества классической филологии и педагогики Ф. Гельбке, Л. Георгиевского, Ф. Зелинского, В. Канского, М. Куторги и П. Никитина. — СПб., 1885.
  2. William Hazlitt. Libўcum mare // The classical gazetteer; a dictionary of ancient geography, sacred and profane. — London: Whittaker and Co., 1851. — P. 203. — 378 p.
  3. Страбон, 1964, էջ 778
  4. Страбон, 1964, էջ 124
  5. Страбон, 1964, էջ 246
  6. Страбон, 1964, էջ 318
  7. Страбон, 1964, էջ 451
  8. «Λυβικό ή... Νότιο Κρητικό πέλαγος;». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 28-ին.
  9. Ο Νότος της Κρήτης έχει το δικό του Πέλαγος κι αυτό είναι το Νότιο Κρητικό Πέλαγος!
  10. C.Michael Hogan, Phaistos fieldnotes, The Modern Antiquarian, 2007

Գրականություն խմբագրել

  • Страбон География. В 17 книгах / Перевод, статья с комментарии Г. А. Стратановского, под общей редакцией проф. С. Л. Утченко, редактор перевода проф. О. О. Крюгер. — Москва: Наука, 1964. — 944 с.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լիբիական ծով» հոդվածին։