Իվան Ֆիլիպ Վեզդին

Իվան Ֆիլիպ Վեզդին կամ Պաոլին Սուրբ Բարդուղիմեոս (խորվ.՝ Ivan Filip Vezdin, գերմ.՝ Johann Philipp Wesdin, Paulinus von Heilig Bartholomaus, ապրիլի 25, 1748(1748-04-25), Hof am Leithaberge, Bruck an der Leitha District, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա - հունվարի 7, 1806(1806-01-07), Հռոմ, Պապական մարզ), կարմելիտների վանական, հոգևորական, միսիոներ, արևելագետ, հայտնի որպես «եվրոպական հնդուստանաբանության հայր»։

Իվան Ֆիլիպ Վեզդին
Ծնվել է	ապրիլի 25, 1748(1748-04-25)
Ծննդավայր	Hof am Leithaberge, Bruck an der Leitha District, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա
Մահացել է	հունվարի 7, 1806(1806-01-07) (57 տարեկան)
Մահվան վայր	Հռոմ, Պապական մարզ
Քաղաքացիություն	Ավստրիա
Կրոն	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Մասնագիտություն	պատմաբան, միսիոներ և լեզվաբան
Paulinus de Saint Bartholomé Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Իվան Ֆիլիպ Վեզդինը ծնվել է 1748 թվականի ապրիլի 25-ին Ավստրիայի Կիմով (այժմ՝ Հոֆ) գյուղում՝ խորվաթներ Յուրի Վեձինի (կամ Վեսդին) և Ելենա Բրեգունիկի ընտանիքում։ Ծնողները իրենց որդուն ուղարկեցին՝ սովորելու Բուրգենլանդի Սոպրոնյեում, որտեղից նա տեղափոխվեց Լինց։ Այնտեղ շատ երիտասարդ հասակում նա ընդունվեց կարմելիտների վանք, ընդունեց վանական հանդերձը և կնքվեց նոր անունով՝ Պաոլին Սուրբ Բարդուղիմեոս։

Այնուհետև երիտասարդ վանականը ուսումը շարունակել է Պրահայում և Հռոմում, որտեղ սովորել է արևելյան լեզուներ։ 1774 թվականին նա ձեռնադրվել է քահանա և որպես լեզուների նկատմամբ հակվածություն ունեցող՝ առաքելության է ուղարկվել Հնդկաստան՝ Մալաբար։ Այստեղ երկու տարի անց նա նշանակվել է որպես գլխավոր վիկարիոս և առաքելական այցելու։ Այս ծառայությունը նա կատարել է մինչև 1789 թվականը։ Հնդկաստանում գտնվելու ընթացքում Պաոլինը սովորեց սանսկրիտ և դարձավ առաջիններից, ով նկատեց վերջինիս նմանությունը հնդեվրոպական լեզուների հետ։

Վերադառնալով Հռոմ՝ առաքելության գործերի մասին զեկուցումով, Պաոլինը հանդիպեց Հավատի քարոզչության միաբանության քարտուղար, հնագետ, գիտնական, արվեստների հովանավոր կարդինալ Ստեֆան Բորջիայի հետ։ Հետագա յոթ տարիներին գիտնական-վանականը եղել է հավատի քարոզչության միաբանությունում որպես արևելյան լեզուների պրոֆեսոր՝ միաժամանակ լինելով կարդինալի անձնական քարտուղարը։

Գիտական գործունեություն

Հնդկաստանից վերադառնալուց հետո Պաոլինը հրատարակեց այս երկրին վերաբերող մի քանի աշխատություններ։ Այս աշխատանքների հրատարակությունը ֆինանսավորել է Ստեֆան Բորջիան։ 1790 թվականին Հռոմում հրատարակվել է նրա առաջին աշխատությունը՝սանսկրիտի մասին քերականական գիրք «Sidharubam seu Grammatica Samscrdamica» վերնագրով։

Հետագայում նա գրեց մեկ այլ սանսկրիտական քերականություն և բառարան։ 1798 թվականին հրատարակվել է նրա «Պարսկական, հնդկական և գերմանական լեզուների հնության և ազգակցության տրակտատ», որը գրվել է Ուիլյամ Ջոնսի գաղափարների ազդեցությամբ։

Նրա՝ դեպի Հնդկաստան կատարած ճանապարհորդության մասին գրված «Viaggio alle Indie Orientali» գիրքը թարգմանվել է եվրոպական բոլոր հիմնական լեզուներով։

1798 թվականին Ֆրանսիայի ճնշման պատճառով Պաոլինը ստիպված է լինում տեղափոխվել Վիեննա, որտեղից 1800 թվականին վերադարձել է Իտալիա։ Նա նշանակվել է Հռոմի Հավատքի քարոզչության միաբանության կրթության պրեֆեկտ, և նա այս ծառայությունը կատարել է մինչև իր մահը՝ 1806 թվականի հունվարի 7-ը՝ ապրելով իր բարերարից ընդամենը երկու տարով ավել։

Աշխատություններ

• Paolino da San Bartolomeo, Viaggio alle Indie Orientali umiliato alla Santita di N. S. Papa Pio Sesto pontefice massimo da fra Paolino da S. Bartolomeo carmelitano scalzo, Roma, presso Antonio Fulgoni, 1796.
• Paolino da San Bartolomeo, Voyage aux Indes Orientales, par le p. Paulin de S. Barthelemy, missionnaire; traduit de l’italien … avec les observations de Mm. Anquetil du Perron, J. R. Forster et Silvestre de Sacy; et une dissertation de M. Anquetil sur la proprieté, (in lingua francese) A Paris, chez Tourneisen fils, libraire, rue de Seine, n 12, 1808.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Amarasinha. Sectio prima de caelo ex tribus ineditis codicibus indicis manuscriptis curante P. Paulino a S. Bartholomaeo …, (in lingua latina) Romae, apud Antonium Fulgonium, 1798.
• Paulinus von Heilig Bartholomaus, Atlas pour servir au voyage aux Indes orientales. Par le p. Paulin de Saint-Barthelemy, missionaire, (in lingua francese) A Paris, chez Tourneisen fils, 1808.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, De basilica S. Pancratii M. Christi disquisitio. Auctore P. Paulino a S. Bartholomaeo, (in lingua latina) Romae, apud Antonium Fulgonium, 1803.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Dissertation on the Sanskrit language, Paulinus a S. Bartholomaeo, (in lingua inglese) a reprint of the original Latin text of 1790, together with an introductory article, a complete English translation, and an index of sources by Ludo Rocher, Amsterdam, J. Benjamin, 1977.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Examen historico criticum codicum indicorum bibliothecae Sacrae Congregationis de propaganda fide, (in lingua latina) Romae, ex typ. S. C. de Propaganda Fide, 1792.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, India orientalis christiana continens fundationes ecclesiarum, seriem episcoporum, Auctore P. Paulino a S. Bartholomaeo carmelita discalceato, (in lingua latina) Romae, typis Salomonianis, 1794.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Jornandis vindiciae de Var Hunnorum auctore p. Paulino a S. Bartolomeo carmelita discalceato …, (in lingua latina) Romae, Apud Antonium Fulgonium, 1800.
• Paolino da San Bartolomeo, Monumenti indici del Museo Naniano illustrati dal P. Paolino da S. Bartolomeo, (in lingua latina) In Padova, nella Stamperia del Seminario, 1799.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Mumiographia Musei Obiciani exarata a P. Paulino a S.Bartholomaeo carmelita discalceato, (in lingua latina) Patavii, ex Typographia Seminarii, 1799.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Musei Borgiani Velitris codices manuscripti Avenses Peguani Siamici Malabarici Indostani animadversionibus historico-criticis castigati et illustrati accedunt monumenta inedita, et cosmogonia Indico-Tibetana, auctore p. Paulino a S. Bartholomaeo …, (in lingua latina) Romae, apud Antonium FUgonium, 1793.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Sidharubam seu Grammatica Samscrdamica. Siddarupam. Cui accedit Dissertatio historico-critica in linguam Samscrdamicam vulgo Samscret dictam, in qua huius linguae exsistentia, origo, praestantia, antiquitas, extensio, maternitas ostenditur, libri aliqui ea exarati critice recensentur, & simul aliquae antiquissimae gentilium orationes liturgicae paucis attinguntur, & explicantur auctore Fr. Paulino a S. Bartholomaeo …, (in lingua latina) Romae, ex typographia Sacrae Congregationis de Propaganda Fide, 1790.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Systema Brahmanicum liturgicum mythologicum civile ex monumentis Indicis musei Borgiani Velitris dissertationibus historico-criticis illustravit fr. Paullinus a S. Bartholomaeo carmelita discalceatus Malabariae missionarius Academiae Volscorum Veliternae socius, (in lingua latina) Romae, apud Antonium Fulgonium, 1791.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Vitae synopsis Stephani Borgiae S.R.E. cardinalis amplissimi S. Congr. De Propaganda fide praefecti curante p. Paulino a S. Bartholomaeo carmelita discalceato …, (in lingua latina) Romae, apud Antonium Fulgonium, 1805.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Vyacarana seu Locupletissima Samscrdamicae linguae institutio in usum Fidei praeconum in India Orientali, et virorum litteratorum in Europa adornata a P. Paulino a S. Bartholomaeo Carmelita discalceato, (in lingua latina) Romae, typis S. Congreg. de Propag. Fide, 1804.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Vitae synopsis Stephani Borgiae S.R.E. cardinalis amplissimi S. Congr. De Propaganda fide praefecti curante p. Paulino a S. Bartholomaeo carmelita discalceato. Romae, apud Antonium Fulgonium, 1805.
• Paulinus a S. Bartholomaeo, Notitia topographica, civilis, politica, religiosa missionis Malabaricae ad finem saeculi 18. / auctore r. P. Paulino a S. Bartholomaeo, O. C. D, (in lingua latina) Romae, apud Curiam generalitiam, 1937, Tip. A. Manuzio.

Գրականություն

• Giuseppe Barone, Vita, precursori ed opere del P. Paolino da S. Bartolommeo (Filippo Werdin) : contributo alla storia degli studi orientali in Europa. Napoli: A. Morano, 1888
• Max von Heimbucher, Die Orden und Kongregationen der katholischen Kirche, II (2nd ed., Paderborn: Schoningh, 1907), pp. 568 – 69