Իվան Շմալգաուզեն (կենսաբան)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Իվան Շմալգաուզեն (այլ կիրառումներ)
Իվան Իվանովիչ Շմալգաուզեն (ռուս.՝ Иван Иванович Шмальгаузен, ապրիլի 11 (23), 1884, Կիև, Ռուսական կայսրություն[1] - հոկտեմբերի 7, 1963[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1]), խորհրդային կենսաբան, էվոլյուցիոն ուսմունքի տեսաբան։ ԽՍՀՍ ԳԱ (1935) և ուկրաինական ԽՍՀ ԳԱ (1922) ակադեմիկոս։ Ուկրաինական ԽՍՀ գիտությունների վաստակավոր գործիչ (1935)։
.jpg)
.svg){kind=small}
Ի․Ֆ․ Շմալգաուզենի որդին է։
Կենսագրություն խմբագրել
Ավարտել է Կիևի համալսարանը (1907), աշակերտել Ա․ Սևերցովին։ Եղել է Վորոնեժի (1918), Կիևի (1921) և Մոսկվայի (1939-1948) համալսարանների պրոֆեսոր։ 1930-1941 թվականներին Ուկրաինական ԽՍՀ ԳԱ կենդանաբանության և կենսաբանության, 1936— 1948 թվականներին՝ ԽՍՀՄ ԳԱ էվոլյուցիոն մորֆոլոգիայի համալսարանների տնօրեն։ Շմալգաուզենի գիտական աշխատանքները հիմնականում վերաբերում են կենդանիների համեմատական անատոմիայի ու սաղմնաբանության, էվոլյուցիոն մորֆոլոգիայի և այլքան, ինչպես նաև էվոլյուցիայի գործոնների ու օրինաչափությունների կենսակիբեռնետիկայի հարցերին։ Շմալգաուզենը ուսումնասիրել է օրգանիզմի ամբողջականությունը անհատական, պատմական զարգացման ընթացքում և տվել կայունացնող ընտրության տեսությունը, հետազոտել ինչպես էվոլյուցիոն պրոցեսի, այնպես էլ անհատական զարգացման մեխանիզմները, որպես ինքնակարգավորող համակարգեր։ Դրանով Շմալգաուզենը հարստացրել է Չ․ Դարվինի էվոլյուցիոն մատերիալիստական տեսությունը։ Պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով, ԽՍՀՄ ԳԱ Ի․ Մեչնիկովի անվան ոսկե և գերմանացի բնագետների «Լեոպոլդինա» ակադեմիայի Դարվինի անվանական մեդալով։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Шмальгаузен Иван Иванович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 525)։ 
|