Ալեքսեյ Նիկոլաևիչ Սևերցով (ռուս.՝ Алексей Николаевич Северцов, սեպտեմբերի 11 (23), 1866, Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[1] - դեկտեմբերի 19, 1936(1936-12-19)[1], Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1]), խորհրդային կենսաբան, կենդանիների էվոլյուցիոն մորֆոլոգիայի հիմնադիր, ԽՍՀՄ ԳԱ (1920) և Ուկրաինայի ԽՍՀ ԳԱ (1925) ակադեմիկոս։

Ալեքսեյ Սևերցով
Алексей Северцов
Ծնվել էսեպտեմբերի 11 (23), 1866
Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[1]
Մահացել էդեկտեմբերի 19, 1936(1936-12-19)[1] (70 տարեկան)
Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
ԳերեզմանՆովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն,  ԽՍՀՄ և  ՌԽՖՍՀ
Մասնագիտությունհնէաբան, կենդանաբան, համալսարանի դասախոս, կենսաբան և գիտնական
Հաստատություն(ներ)Տարտուի համալսարան[2], ՌԳԱ Ա. Ն. Սևերցովի անվան էկոլոգիայի և էվոլյուցիայի խնդիրների ինստիտուտ, Շևչենկոյի անվան համալսարան[2] և Մոսկվայի պետական համալսարան[2]
Գործունեության ոլորտՄորֆոլոգիա և Էվոլյուցիոն կենսաբանություն[3]
ԱնդամակցությունՀնէաբանական ընկերություն, Ուկրաինայի գիտությունների ազգային ակադեմիա և Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա[4]
Ալմա մատերՄոսկվայի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ (1889)[2]
Գիտական աստիճանբնական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինռուսերեն[3]
Եղել է գիտական ղեկավարԻվան Շմալգաուզեն, Boris Matveyev? և Mykhaylo Voskoboynykov?
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Maria Severtsova?
Երեխա(ներ)Sergey Severtsov?
ՀայրՆիկոլայ Սերվերցով
 Aleksej Nikolaevič Severcov (zoologist) Վիքիպահեստում

Ավարտել է Մոսկվայի համալսարանը (1890)։ Եղել է Յուրևի (1899 թվականից, այժմ՝ Տարտու), Կիևի (1902 թվականից), Մոսկվայի (1911 - 1930) համալսարանների պրոֆեսոր։ 1930 թվականին Սևերցովի նախաձեռնությամբ ԽՍՀՄ ԳԱ համակարգում կազմակերպվել է էվոլյուցիոն մորֆոլոգիայի լաբորատորիա, որը 1935 թվականին վերածվել է էվոլյուցիոն մորֆոլոգիայի և հնէակենդանաբանության ինստիտուտի։

Աշխատանքները հիմնականում վերաբերում են ողնաշարավորների գլխի մետամերիայի, զույգ վերջույթների առաջացման, ինչպես նաև ստորակարգ ողնաշարավորների էվոլյուցիայի հարցերին, որոնք նրան համաշխարհային ճանաչում են բերել։ Սևերցովը գտնում էր, որ ֆիլոգենեզը պարզելու համար անհրաժեշտ է ուսումնսաիրել բոլոր օրգան համակարգերի կառուցվածքը, զարգացումն ու ֆունկցիոնալ նշանակությունը։ Բացահայտել է կենսաբանական և մորֆոֆիզիոլոգիակ պրոգրեսի և ռեգրեսի բացահայտման ուղիներն ու ուղղությունները, ստեղծել ուսմունք օրգանների, դրանց ֆունկցիաների ֆիլոգենետիկական փոփոխությունների տիպերի և կոռելյացիայի մասին։ Մշակել է ֆիլէմբրիոգենեզի տեսությունը, որի համաձայն էվոլյուցիան իրականացվում է օնտոգենեզի ընթացքի փոփոխությունների ուղիով։ Սևերցովը մորֆոլոգիական էվոլյուցիոնիստների սովետական դպրոցի հիմնադիրն է։ 1969 թվականին սահմանվել է Սևերցովի անվան մրցանակ։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Северцов Алексей Николаевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Фокин С. И., Завойская Н. Е. Владимир Тимофеевич Шевяков (1859–1930): изучение простейших Неаполитанского залива. История длиною в жизнь. Часть II. В советской России, Wladimir Timopheevich Schewiakoff (1859–1930): An Investigation of Protists of the Gulf of Naples. The Life Long Story. Part II. In Soviet Russia (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2016. — Т. 8, вып. 2. — С. 25—52. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
  3. 3,0 3,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  4. Рожнов В. В., Найденко С. В. История биологической науки в истории академического здания на Ленинском проспекте в Москве, The history of biological science in the history of the academic building on Leninsky Prospekt in Moscow (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2021. — Т. 13, вып. 1. — С. 7—23. — ISSN 2076-8176; 2500-1221doi:10.24411/2076-8176-2021-11001
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսեյ Սևերցով» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 10, էջ 325