Իշխանաձոր (Քաշաթաղի շրջան)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Իշխանաձոր (այլ կիրառումներ)

Իշխանաձոր, գյուղ Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանում՝ շրջկենտրոնից 62 կմ հարավ-արևելք, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից` 105 կմ հեռավորության վրա՝ Հակարի գետի ափին։

Գյուղ
Իշխանաձոր
ԵրկիրԱրցախ Արցախ
Շրջան Քաշաթաղ
ՂեկավարԱրսեն Թելունց
Այլ անվանումներԽանլիք (1993)
Տվյալ կարգավիճակում1998 թվականից
Բնակչություն211 մարդ (2003)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականունիշխանաձորցի
Ժամային գոտիUTC+4
Իշխանաձոր (Քաշաթաղի շրջան) (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)##
Իշխանաձոր (Քաշաթաղի շրջան) (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)

Աշխարհագրություն խմբագրել

Գյուղը տեղակայված է ԱՀ հարավարևմտյան հատվածում՝ Քաշաթաղի շրջանում՝ նախկինում՝ Արցախի Պարսկանք գավառում։ Բնակավայրը տեղաբախշված է Հակարի գետի ձախ ափին հարթավայրային մասում։ Բնակավայրը աչքի է ընկնում գեղատեսիլ բնությամբ։ Գյուղից ոչ շատ մեծ հեռավորության վրա է գտնվում Իրանի Իսլամական հանրապետությանը[1]։

Համայնքը հարթավայրային է, ունի 1700,0 հա տարածք, որից 1425,6 հա գյուղատնտեսական նշանակության, 120,6 հա անտառային հողեր։ Իշխանաձոր համայնքի սահմանային գոտով հոսում է Հագարի գետը։

Համայնքի տարածքում խմելու ջրի համար առկա են թվով 40 գործող անհատական ջրհորներ։

Պատմություն խմբագրել

Բնակավայրի անվան և պատմության վերաբերյալ սկզբնաղբյուրներում առայսօր հիշատակություններ չեն հայտնաբերվել։

18-րդ դարի երկրորդ կեսին և 19-րդ դարի սկզբներին թրքախոս քրդերին հաջողվեց հայերին դուրս մղել Արաքսի ափամերձ տարածքներից։

Բնաշխարհագրական միջավայրը հարմարավետ էր, և հայկական նախկին բնակավայրերի առկայությունը հնարավորություն ընձեռեց նրանց՝ արագ յուրացնելու նոր տարածքներ։ Նախկինում գոյություն ունեցած հայկական բնակավայրը եկվորները անվանել էին Խանլըղ։

Բնակավայրում և նրա շրջակայքում եղած հայկական հուշարձանները նրանց բնակարանների և օժանդակ շինություներրի կառուցման համար շինանյութ դարձան։

Խորհրդային տարիներին՝ 1930 թվականին գյուղն ընդգրկված էր ԱԽՍՀ Կուբաթլուի շրջանի կազմի մեջ։ Գյուղն Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակի կողմից ազատագրել է 1993 թվականի հոկտեմբերի վերջերին[1]։

Ազատագրվել է 1993 թվականի հոկտեմբերին, բնակեցվել է 1998 թվականին՝ Ադրբեջանից բռնագաղթած հայ փախստականներով։

2014 թվականին Արցախի ազգային վիճակախաղից ստացած հասույթով Իշխանաձորում կառուցվում է 34 տուն։

2020 թվականի Արցախյան երկրորդ պատերազմի հետևանքով գյուղը հայաթափվել և անցել է Ադրբեջանի հսկողության տակ[2]։

Բնակչություն խմբագրել

Բնակչությունը 2003 թվականի տվյալներով 211 մարդ է։ 2015 թվականին Իշխանաձոր համայնքի բնակչության թվաքանակը կազմում էր 204 մարդ, կար 63 տնտեսություն։

Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[3].

Տարի 2008 2009 2010
Բնակիչ 160 154 155

Տնտեսություն խմբագրել

Զբաղվում են երկրագործությամբ և այգեգործությամբ։

Հասարարակական կառույցներ խմբագրել

2000 թվականի սեպտեմբերից Իշխանաձորում գործում էր Հովհաննես Թումանյանի անվան միջնակարգ դպրոցը։ Այն ուներ եռահարկ շենք։ 2017 թվականին ԱՀ կառավարության «Քաշաթաղ» բարեգործական հիմնադրամի և «Հայրենասեր» կազմակերպության ջանքերով դպրոցական շենքը վերանորոգվել և կահավորվել է նոր գույքով[1]։

Իշխանաձորի զարգացման նպատակով նոր թաղամասում Քաշաթաղ բարեգործական հիմնադրամի և ԱՀ կառավարության հովհանավորությամբ կառուցվել են բնակարաններ և 2016 թվականի օգոստոսին հանձնվել շահառուներին՝ նորաստեղծ և բազմանդամ ընտանիքներին։

Տնտեսության զարգացման նպատակով կառուցվել են Իշխանաձոր-1, Իշխանաձոր-2, Իշխանաձոր-Աջափնյա ոռոգման ջրատարները, բացվել բուժամբուլատորիա, մեքենատրանսպորտային կայան, «Ջրմուղ» ՓԲԸ-ն[1]։

2015 թվականի դրությամբ համայնքում գործում էր գյուղապետարան, բուժկետ, միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում են 34 աշակերտներ[4]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Բալայան, Վահրամ (2020). ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՈՒՐՎԱԳԾԵՐ. Երևան: Զանգակ. էջեր 646–647.
  2. «Արցախը հրապարակել է Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը». Ազատություն Ռադիոկայան. 2020 թ․ դեկտեմբերի 10.
  3. «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին.
  4. Ղահրամանյան, Հակոբ (2015). Տեղեկաատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի. Երևան. էջ 349.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ (1988—1994) հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո ։