Թուրքմենական օրացույց

Թուրքմենական օրացույց (թուրքմ.՝ Türkmenlerde wagt aňladylyşy), օրացույց, որը Թուրքմենստանում պաշտոնական գործածության մեջ մտավ 2002 թվականին՝ երկրի նախագահ Սափարմուրատ Նիյազովի հրամանով և չեղարկվեց 2008 թվականին՝ Գուրբանգուլի Բերդիմուհամեդովի կողմից^[1]։ Օրացույցն իրենից ներկայացնում է ամբողջությամբ գրիգորյան օրացույցը՝ 12 ամիսներով և շաբաթվա 7 օրերով։ Միակ առանձնահատկությունն այն է, որ ամսվա և շաբաթվա օրերն ունեն թուրքմենական անվանումներ։

2002 թվականին օրացույցը գործածության մեջ մտավ այնպիսի խորհրդանշական անվանումներով, որոնք նկարագրված են Սափարմուրատ Նիյազովի Ռուհնամա գրքում։

Ամվա անվանումներ

հունվար (Ýanwar)՝ «թուրքմենբաշի» (Türkmenbaşy aý),
փետրվար (Fewral)՝ «բայդակ» (Baýdak aý, «դրոշի ամիս»։ Դրոշի տոնը նշվում է Նյազովի ծննդյան օրը։),
մարտ (Mart)՝ «նոռուզ» (Nowruz aý, ի պատիվ իրանական օրացույցների Ամանորի),
ապրիլ (Aprel)՝ «գուրբանսոլթան-էջե» (Gurbansoltan aý, ի պատիվ Նյազովի մոր),
մայիս (Maý)՝ «մահթումկուլի» (Magtymguly aý, ի պատիվ թուրքմեն հռչակավոր բանաստեղծ Մահթումկուլիի),
հունիս (Iýun)՝ «օգուզ» (Oguzhan aý, ի պատիվ Օգուզ խանի),
հուլիս (Iýul)՝ «գորկուտ-ատա» (Gorkut aý, թուրքմենական էպոսի հերոս),
օգոստոս (Awgust)՝ «ալպ արսլան» (Alp Arslan aý, թուրքմեն հրամանատար),
սեպտեմբեր (Sentýabr)՝ «ռուհնամա» (Ruhnama aý, Թուրքմենբաշիի գիրքը),
հոկտեմբեր (Oktýabr)՝ «գարաշսիսլիկ» (Garaşsyzlyk aý, «անկախության ամիս»),
նոյեմբեր (Noýabr)՝ «սանջար» (Sanjar aý, Թուրքմենստանի պատմական գործիչ),
դեկտեմբեր (Dekabr)՝ «բիտարապլիկ» (Bitaraplyk aý, «չեզոքության ամիս»)։

Թուրքմենական օրացույցով շաբաթվա բնօրինակ անվանումները գալիս են պարսկերենից․

երկուշաբթի (Duşenbe)՝ բաշգյուն (Başgün, գլխավոր օր)
երեքշաբթի (Sişenbe)՝ յաշգյուն (Ýaşgün, երիտասարդ օր)
չորեքշաբթի (Çarşenbe)՝ հոշգյուն (Hoşgün, բարեգործության օր)
հինգշաբթի (Penşenbe)՝ սոգապգյուն (Sogapgün, արդարության օր)
ուրբաթ (Anna)՝ աննագյուն (Annagün, աննա՝ պարսկական ավանդական անուն, որին ավելացվել է թուրքմենական «գյուն»-ը) կամ պարզապես աննա
շաբաթ (Şenbe)՝ ռուհգյուն (Ruhgün, հոգու օր)
կիրակի (Ýekşenbe)՝ դինչգյուն (Dynçgün, հանգստի օր)։

2008 թվականի հուլիսի 1-ին Թուրքմենստանը վերադարձավ գրիգորյան անվանումներին և շաբաթվա անվանումների ավանդական պարսկական տարբերակին։