Թուրքմեներեն

Թուրքմեներեն (Türkmençe, türkmen dili, Түркменче, түркмен дили تۆرکمن ديلی ,تۆرکمنچه) Թուրքմենստանի պաշտոնական լեզուն և Թուրքմենների մայրենի լեզուն:Այն Թյուրքական լեզվախմբի լեզուներից մեկն է, որով խոսում են 5.9 մարդ Թուրքմենստանում, ինչպես նաև մոտավաորապես 719,000 մարդու կողմից Իրանի Հյուսիսարևելյան շրջանում։ և շուրջ 1.5 միլիոն մարդու կողմից Աֆղանստանի հյուսիս-արևմուտքում։ Իրանի ոչ բոլոր թուրքմեններն են խոսում թուրքմենրենով։ շատերը խոսում են Խորասանի թյուրքերենով

Թուրքմեներեն Türkmençe, türkmen dili, Түркменче, түркмен дили, تۆرکمن ديلی ,تۆرکمنچه
Տեսակ	լեզու և կենդանի լեզու
Ենթադաս	Eastern Oghuz?
Երկրներ	Աֆղանստան,  Իրան և  Թուրքմենստան
Խոսողների քանակ	6 975 120 մարդ և 16 000 000 մարդ (2007)
Գրերի համակարգ	լատինական այբուբեն, կյուրեղագիր, արաբական գիր, Թուրքմենական այբուբեն, Ռուսերեն բրայլի գրեր և արաբերենի այբուբեն
IETF	tk
ԳՕՍՏ 7.75–97	тук 695
ISO 639-1	tk
ISO 639-2	tuk
ISO 639-3	tuk
Turkmen language Վիքիպահեստում

Դասակարգում

Թուրքմեներենը թյուրքական լեզվախմբի արևելյան օղյուզական ենթախմբի լեզու է։ Իրեն մոտ լեզուները Թուրքերենն և Ադրբեջաներենն է, որոնց հետ այն ունի շատ ընդհանրություններ։

Թուրքմեներենը ունի սինհարմոնիկ ներդաշնակություն և չունի քերականական սեռ։ Շարահյուսական հերթականությունը "ենթակա-ուղիղ խնդիր-ստորոգյալ" ՝

Ներկայումս գրավոր թուրքմեներենը հիմնված է Թեկե բարբառի վրա։ Այլ բարբառներն են Նօհրուլի, Յոմունդ, Յանեվլի, Հասարլի, Ներեզիմ, Գյոկլեն, Սալիր, Սարիկ, Յարսարի և Ջուդուր։ Թուրքմեներենի ռուսականը բարբառը կոչվում է Տրուխմեն։ Տեկե բարբառը երբեմն նշվում է որպես "Չագատայ" լեզվի բարբառ, բայց իրականում թուրքմենական բոլոր բարբառները շատ քիչ ազդեցություն են ունեցել Չագատայ լեզվից։

Գրերի համակարգ

Պաշտոնապես Թուրքմեներեն գրում են լատինահենք այբուբենով, որը կոչվում է Թազե Էլիպիբե, կամ նոր այբուբեն։ Այնուամենայինիվ որոշ մարդիկ և հատկապես շատ ընդդիմադիր քաղաքական ուժեր օգտագործում են նախկին խորհրդային կիրիլագիր այբուբենը։ Մինչև 1929 թվականը թուրքմեներենը գրում էին Արաբական գրերով։ 1929-1938-ին օգտագործում էին լատինատառը, ապա կիրիլատառը 1938-ից 1991 թվականներին։