Վիքիպեդիա

Թոմաշ Մասարիկ

Թոմաշ Գարիգ Մասարիկ (չեխ.՝ Tomáš Garrigue Masaryk, մարտի 7, 1850(1850-03-07)[1][2][3][…], Հոդոնին, Margraviate of Moravia, Ավստրիական կայսրություն[4][5][6] - սեպտեմբերի 14, 1937(1937-09-14)[4][1][2][…], Lány, Չեխոսլովակիա[7][6]), չեխոսլովակյան քաղաքական գործիչ, փիլիսոփա։ 1882-1914 թթ.-ին՝ Պրահայի համալսարանի փիլիսոփայության պրոֆեսոր։

Թոմաշ Մասարիկ
չեխ․՝ Tomáš Garrigue Masaryk
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 7, 1850(1850-03-07)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՀոդոնին, Margraviate of Moravia, Ավստրիական կայսրություն[4][5][6]
Մահացել էսեպտեմբերի 14, 1937(1937-09-14)[4][1][2][…] (87 տարեկան)
Մահվան վայրLány, Չեխոսլովակիա[7][6]
ԳերեզմանԼենի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Չեխոսլովակիա և  Ցիսլեյտանիա
Մայրենի լեզուչեխերեն
ԿրոնԱվետարանական եկեղեցի Ավստրիայում (1781–1918)[8] և Evangelical Church of Czech Brethren?[9]
ԿրթությունՎիեննայի համալսարան և Akademisches Gymnasium?
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ, փիլիսոփա, մանկավարժ, գրող, սոցիոլոգ, համալսարանի դասախոս, լրագրող և ուսուցիչ
ԱշխատավայրՎիեննայի համալսարան, Պրահայի Կարլի համալսարան և Լոնդոնի թագավորական քոլեջ
ԱմուսինՇարլոտտա Գառիգ[10][11]
Ծնողներհայր՝ Յոզեֆ Մասարիկ[12], մայր՝ Տերեզիե Մասարիկովա[12]
Զբաղեցրած պաշտոններՉեխոսլովակիայի նախագահ, Աբգեորդնեթենհաուսի անդամ և Աբգեորդնեթենհաուսի անդամ
ԿուսակցությունԵրիսաչեխերի կուսակցություն
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱմերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[23]
ԵրեխաներԱլիս Մասարիկովա, Հերբերտ Մասարիկ, Յան Մասարիկ և Օլգա Մասարիկովա
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Tomáš Garrigue Masaryk Վիքիպահեստում

«Ռեալիստների», որոնք ձգտում էին Չեխիայի ինքնավարությանը Ավստրո-Հունգարիայի կազմում, լիբերալ-քաղաքական խմբի հիմնադիրներից (1889)։ 1914-1918 թվականների Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին ավստրիական ռեակցիայի, հակասեմականության դեմ և այլ ելույթներով ձեռք է բերել ժողովրդականություն, քանիցս ընտրվել է ավստրիական պառլամենտի պատգամավոր։ 1887, 1889, 1910 թվականներին այցելել է Ռուսաստան, հանդիպել Լև Տոլստոյի հետ։ 1913 թվականին հրատարակել է «Ռուսաստանը և Եվրոպան» գիրքը (հ. 1-2)։ 1914 թվականից վտարանդվել է։ 1917-1918 թվականներին եղել է Ռուսաստանում, խրախուսել է ժամանակավոր կառավարության քաղաքականությունը։ Դեմ է արտահայտվել Հոկտեմբերյան հեղափոխությանը դիմավորել է թշնամաբար։

1918 թվականին եղել է Չեխոսլովակյան կորպուսի հակախորհրդային, ազատագրական ապստամբության կազմակերպիչներից։ 1918 թվականին վերադարձել է Պրահա, ընտրվել է Չեխոսլովակիայի Հանրապետության նախագահ։

Որպես փիլիսոփա հետևել է անգլիական և ֆրանսիական պոզիտիվիստներին։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Gogolák L. v. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Internet Philosophy Ontology project
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Масарик Томаш Гарриг // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1974. — Т. 15 : Ломбард — Мезитол. — С. 436.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Regional Database of the Central Bohemian Research Library in Kladno
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Czech National Authority Database
  8. ↑ Nešpor Z., Vojtíšek Z., Klementová T., Beláňová A. Malý slovník českých nekatolických náboženských osobností 20. a 21. století (չեխերեն) — Kalich, 2019. — P. 230. — 466 p. — ISBN 978-80-7017-261-2
  9. ↑ 9,0 9,1 Nešpor Z., Vojtíšek Z., Klementová T., Beláňová A. Malý slovník českých nekatolických náboženských osobností 20. a 21. století (չեխերեն) — Kalich, 2019. — P. 231. — 466 p. — ISBN 978-80-7017-261-2
  10. ↑ marriage registry
  11. ↑ ČT24 — 2017.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 ծնունդների գրանցամատյան
  13. ↑ Čestná občanství a Ceny města Třebíče: Třebíč
  14. ↑ https://president.ee/et/teenetemargid/teenetemarkide-kavalerid/22865-thomas-g-masaryk
  15. ↑ Ordens Honoríficas Portuguesas
  16. ↑ https://www.brno.cz/obcan/vyznamne-osoby-a-vyroci/cestni-obcane-mesta-brna-1918-1989/
  17. ↑ Pamětní kniha II — P. 349.
  18. ↑ Seznam čestných občanů města: Moravské Budějovice
  19. ↑ https://www.novemestonm.cz/obcan/mesto/oceneni-obcane
  20. ↑ Sto let evangelické teologické fakulty v Praze (չեխերեն) / J. Roskovec, O. Halama — Praha: Evangelická teologická fakulta Univerzity Karlovy, 2019. — P. 244. — ISBN 978-80-270-6975-0
  21. ↑ http://www.nmnm.eu/masaryk-tomas-garrigue.html
  22. ↑ Matikkala A. Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat (фин.) — Helsinki: Edita, 2017. — P. 497. — ISBN 978-951-37-7005-1
  23. ↑ Notable Names Database — 2002.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 266)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թոմաշ_Մասարիկ&oldid=8434228» էջից