Էլիզաբեթ Ալթման-Գոթհայներ

Էլիզաբեթ Ալթման-Գոթհայներ; գերմ.՝ Elisabeth Altmann-Gottheiner
Ծնվել է	մարտի 26, 1874
Ծննդավայր	Բեռլին, Գերմանական կայսրություն
Մահացել է	հոկտեմբերի 21, 1930 (56 տարեկան)
Մահվան վայր	Մանհայմ, Բադենի Հանրապետություն, Վայմարյան Հանրապետություն
Քաղաքացիություն	Գերմանիա
Կրթություն	Ցյուրիխի համալսարան
Մասնագիտություն	տնտեսագետ, համալսարանի դասախոս, գրող և քաղաքական գործիչ
Աշխատավայր	University of Mannheim?
	Elisabeth Altmann-Gottheiner Վիքիպահեստում

Էլիզաբեթ Ալթման, ծնունդով՝ Էլիզաբեթ Գոթհայներ (գերմ.՝ Elisabeth Altmann-Gottheiner, մարտի 26, 1874(1874-03-26)^[1]^[2]^[3], Բեռլին, Գերմանական կայսրություն - հոկտեմբերի 21, 1930(1930-10-21)^[4]^[2], Մանհայմ, Բադենի Հանրապետություն, Վայմարյան Հանրապետություն), գերմանացի հրեա հայտնի տնտեսագետ, Գերմանիայում կանանց իրավունքների շարժման պաշտպան։ Նա առաջին կանանցից մեկն է ով դարձել է համալսարանի դասախոս Գերմանիայում (1908)։

Կենսագրություն խմբագրել

Էլիզաբեթ Ալթմանը ծնվել է Բեռլինում։ Կրթություն է ստացել Բեռլինում, Լոնդոնում և Ցյուրիխում։ 1904 թվականին նա դոկտորի կոչում է ստացել Ցյուրիխում (Շվեյցարիա), դառնալով Ցյուրիխի համալսարանում դոկտորի կոչում ստացած եզակի կանանցից մեկը, ինչպիսիք էին Ռիկարդա Հուխը (Ricarda Huch, 1892), Ռոզա Լյուքսեմբուրգը (1897)։

1906 թվականին ամուսնացել է պրոֆեսոր Սալի Ալթմանի հետ և 1908 թվականին դարձել է նրա գործընկերը և առաջին կին դասախոսը Մանհայմի բիզնես դպրոցում (այժմ համալսարան), իսկ 1924 թվականին առաջին կինն էր, որը ստացել է տնտեսագիտության պրոֆեսորի կոչում և ղեկավարել տնտեսագիտության և վիճակագրության ամբիոնը^[5]։

Էլիզաբեթ Գոթհայներ-Ալթմանը Մանհայմի Կանանց սոցիալական դպրոցի հիմնադիրներից է եղել, որի ամուսինը նույնպես հիմնադիր և խորհրդի անդամ էր։

Էլիզաբեթը մահացել է Մանհայմում, 56 տարեկանում, ծանր հիվանդությունից^[6]։

Գործունեություն խմբագրել

Էլիզաբեթ Ալթմանը գրել է մի շարք գրքեր և հոդվածներ տնտեսական հարցերի վերաբերյալ։ Ակտիվորեն մասնակցել է Գերմանիայի կանանց շարժմանը^[6]։ 1912-1920 թվականներին «Գերմանիայի կանանց ասոցիացիաների ֆեդերացիայի» (BDF) Jahrbuch der Frauenbewegung (Կանանց շարժման տարեգիրք) ֆեմինիստական տարեգրքերի խմբագիրն է եղել^[7]։ Ղեկավարել է «Neue Bahnen» Գերմանիայի կանանց ընդհանուր ասոցիացիայի օրգանի խմբագրությունը և եղել է «Մանհայմի կին-ծառայողների առևտրային ասոցիացիայի» նախագահ^[5]։

1916 թվականին Մանհայմի «Կանանց կրթության ասոցիացիայի - կանանց ուսումնասիրություններ» (Verein Frauenbildung - Frauenstudium) բաժնի կողմից ստեղծվել է իր տեսակի մեջ առաջին աննախադեպ հաստատություններից մեկը Գերմանիայում՝ սոցիալական աշխատանքի ուսուցման դպրոց (բառացի թարգմանությամբ՝ «Soziale Frauenschule…» - «Կանանց սոցիական դպրոց դաստիարակների և համանման կանացի մասնագիտությունների ուսուցման համար»), որը հայտնի է նաև «Բարօրության դպրոց» («Wohlfahrtsschule») անվամբ^[8]։ Այդ նախագծի հիմնադիրներն էին ընտրական իրավունքի համար պայքարող այնպիսի ակտիվիստներ, ինչպիսիք են Մարի Բեռնայսը, Ջուլի Բասերմանը և Ալիս Բենսհայմերը։ Էլիզաբեթ Ալթման-Գոթհայները, որն այդ ժամանակ տնտեսագիտության դասախոս էր Մանհայմի Կոմերցիոն ակադեմիայում, նշանակվել է այդ դպրոցի վարչական խորհրդի գործադիր նախագահ, իսկ Մարի Բերնայսը տնօրեն է նշանակվել^[8]^[9]։

Մեծարանքներ խմբագրել

1996 թվականից Մանհայմի համալսարանը կրթության, հետազոտությունների և դասավանդման շրջանակներում կանանց զարգացման հավասար պայմաններին աջակցության համար ուսանողներին շնորհում է «Էլիզաբեթ Ալթման-Գոտհայներ մրցանակ»։ Այն ամենամյա մրցանակ է գենդերային հետազոտություններին նվիրված թեզերի համար^[10]։

1993 թվականին Մանհայմի քաղաքային խորհրդի որոշմամաբ Կեֆերտալ թաղամասի փողոցը անվանակոչվել է «Ալթման Գոթհայներ շտրասե» (Altmann-Gottheiner Straße) ի պատիվ Էլիզաբեթի^[5]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Swartz A. Open Library — 2007.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Trove — 2009.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 https://www.deutsche-biographie.de/sfz734.html
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 «Elisabeth-Altmann-Gottheiner-Straße | MARCHIVUM». www.marchivum.de. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.
↑ ^6,0 ^6,1 «Mitgliederzeitung». gartenstadt-genossenschaft.de. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.
↑ Biographie, Deutsche. «Altmann-Gottheiner, Elisabeth - Deutsche Biographie». www.deutsche-biographie.de (գերմաներեն). Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.
↑ ^8,0 ^8,1 Bernd Vogelsang (Media relations) (2016 թ․ հոկտեմբերի 13). «Hochschule Mannheim feiert 100 Jahre Ausbildung Soziale Arbeit in Mannheim». Hochschule Mannheim - University of Applied Sciences. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
↑ Sylvia Schraut (2018). «Angekommen im demokratisierten »Männerstaat«?» (PDF). Weibliche Geschichte(n) in der Weimarer Republik. Ministerium für Soziales und Integration, Baden-Württemberg (100 Jahre Frauenwahlrecht: Ariadne 73-74). էջեր 8–18. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
↑ «Elisabeth Altmann-Gottheiner-Preis». Universität Mannheim (գերմաներեն). Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.

Գրականություն խմբագրել

Mannheimer Geschichtsblätter ; 20 (2010). [Erscheinungsort nicht ermittelbar]: [Verlag nicht ermittelbar]. 2010. ISBN 3-89735-671-6. OCLC 1101739760.
DUNCKER & HUMBLOT (1953). AACHEN - BEHAIM. [S.l.]: DUNCKER & HUMBLOT GMBH. էջ 227. ISBN 3-428-00182-6. OCLC 1231447336.
eingeleitet von Ferdinand Tönnies (1931). Reichshandbuch der deutschen Gesellschaft Bd. 2. L - Z. Berlin. ISBN 978-3-598-30664-8. OCLC 309977591.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Who is who der sozialen Arbeit. Freiburg: Lambertus. 1998. էջեր 39f. ISBN 3-7841-1036-3. OCLC 40933946.
Ալիսա Սալոմոն։ Elisabeth Altmann-Gottheiner zum Gedächtnis. In: Die Österreicherin – Zeitschrift für alle Interessen der Frau. herausgegeben vom Bund österreichischer Frauenvereine. - «Էլիզաբեթ Ալթման-Գոթհայներ հիշատակին»։ «Die Österreicherin - ամսագիր կանանց բոլոր հետաքրքրությունների համար»։ Հրապարակված է Ավստրիայի կանանց ասոցիացիաների ֆեդերացիայի կողմից։ Վիեննա, 1930 (թիվ 9)
Biographie, Deutsche. «Altmann-Gottheiner, Elisabeth - Deutsche Biographie». www.deutsche-biographie.de (գերմաներեն). Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.
«Digitale Bibliothek - Münchener Digitalisierungszentrum». daten.digitale-sammlungen.de. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին., էջ 227

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլիզաբեթ Ալթման-Գոթհայներ» հոդվածին։

[_a1e5a4e57d28d3be-1] 1,0 ^1,1 Swartz A. Open Library — 2007.

[_d3dfae7a691b166e-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)

[_18be7979f0516cc9-3] 3,0 ^3,1 Trove — 2009.

[_ab65ad7778961dd3-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 https://www.deutsche-biographie.de/sfz734.html

[:0-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 «Elisabeth-Altmann-Gottheiner-Straße | MARCHIVUM». www.marchivum.de. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.

[:1-6] 6,0 ^6,1 «Mitgliederzeitung». gartenstadt-genossenschaft.de. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.

[7] Biographie, Deutsche. «Altmann-Gottheiner, Elisabeth - Deutsche Biographie». www.deutsche-biographie.de (գերմաներեն). Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.

[SozialeFrauenschule-8] 8,0 ^8,1 Bernd Vogelsang (Media relations) (2016 թ․ հոկտեմբերի 13). «Hochschule Mannheim feiert 100 Jahre Ausbildung Soziale Arbeit in Mannheim». Hochschule Mannheim - University of Applied Sciences. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.

[ABin100JFWR-9] Sylvia Schraut (2018). «Angekommen im demokratisierten »Männerstaat«?» (PDF). Weibliche Geschichte(n) in der Weimarer Republik. Ministerium für Soziales und Integration, Baden-Württemberg (100 Jahre Frauenwahlrecht: Ariadne 73-74). էջեր 8–18. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.

[10] «Elisabeth Altmann-Gottheiner-Preis». Universität Mannheim (գերմաներեն). Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Էլիզաբեթ Ալթման-Գոթհայներ գերմ.՝ Elisabeth Altmann-Gottheiner

Ծնվել է	մարտի 26, 1874(1874-03-26)^[1]^[2]^[3]
Ծննդավայր	Բեռլին, Գերմանական կայսրություն
Մահացել է	հոկտեմբերի 21, 1930(1930-10-21)^[4]^[2] (56 տարեկան)
Մահվան վայր	Մանհայմ, Բադենի Հանրապետություն, Վայմարյան Հանրապետություն
Քաղաքացիություն	Գերմանիա
Կրթություն	Ցյուրիխի համալսարան
Մասնագիտություն	տնտեսագետ, համալսարանի դասախոս, գրող և քաղաքական գործիչ
Աշխատավայր	University of Mannheim?
Elisabeth Altmann-Gottheiner Վիքիպահեստում