Զմմառի վանքի մատենադարան

հայերեն ձեռագրերի և հնատիպ գրքերի պահոց

Զմմառի վանքի մատենադարան, հայերեն ձեռագրերի և հնատիպ գրքերի ամենահարուստ պահոցներից է։

Զմմառի վանքի մատենադարան
Տեսակպատկերասրահ
Երկիր Լիբանան
Հիմնադրվել է1749

Մատենադարանը գործում է 1749 թվականին հիմադրված Զմմառի վանքում (Բեյրութից 30 կմ հյուսիս-արևելք)։

Հավաքածու խմբագրել

Զմմառի վանքի մատենադարանի հավաքածուն ընդգրկում է ավելի քան 2000 ձեռագիր. 1300-ը՝ հայերեն, մեծ մասը՝ մանրանկարներով, հարուստ է Շարակնոցներով, Տաղարաններով և Բժշկարաններով։ Այստեղ են պահվում Մխիթար Գոշի «Գիրք Դատաստանի» հնագույն ձեռագիրը (1240), «Գիրք թղթոցի» միակ օրինակը (1298), Սարգիս Պիծակի ծաղկած շքեղ Ավետարաններից մեկը, 1330 թվականից առաջ գրված Բժշկարան, Շարակնոց (XIV դ.), Քարոզգիրք (1344), «Գիրք ձեռնադրութեան» (455), Մաշտոց (մինչև 1337թվականը), Դանիել Ասորու «Մեկնութիւն սաղմոսաց»-ը (1289), Երգարան կամ Գիրք կցուրդից (XIV–XV դդ.), Փիլոն Եբրայեցու «Ճառքը» (XIII–XIV դդ.), Կյուրեղ Աղեքսանդրացու «Գիրք պարապմանց»-ը (1117), Ժողովածու (1267), Ճաշոց (1446), Ամիրդովլաթ Ամասիացու «Բժշկարանը» (1478), Եփրեմ Խուրի Ասորու «Մեկնութիւն Հնգամատենին» (1603), Ներսես Շնորհալու «Նամականին» (XVII դ.) ևն։

Զմմառի վանքի մատենադարանում կան շուրջ 340 հնատիպ գրքեր, այդ թվում՝ Հակոբ Մեղապարտի տպագրած Ուրբաթագրքի հազվագյուտ օրինակը։

Հրատարակություններ խմբագրել

Հրատարակվել է Զմմառի վանքի մատենադարանի 782 նկարագրված ձեռագրերի ցուցակը[1]։ 2012 թվականից Երևանի մատենադարանի աջակցությամբ հրատարակության են պատրաստվել հավաքածուի մնացած ձեռագրերի մատենագիտությունը[2][3]։

Բաժիններ խմբագրել

Վանքում գործում են նաև Մերձավոր Արևելքի հայկական ամենախոշոր գրադարանը՝ 60 հազար անուն գրականությամբ և տարեցտարի համալրվող պարբերական մամուլով, հարուստ թանգարան՝ հնագիտական և դրամագիտական բաժիններով, տպարան, որը 1914 թվականից տպագրում է կրոնական, հայագիտական և այլ գրականություն, 1980-ից՝ «Զուարթնոց» կրոնական հանդեսը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. https://mechitharisten.org/hy/shop/%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%B6-%D5%B0-%D5%B6-%D5%A5%D6%82-%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%A5%D5%A1%D5%B6-%D5%B0-%D5%B0-%D6%81%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%A1%D5%AF-%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A7/
  2. «Գիտական Համագործակցութեան Նոր Ծրագիրներ Մաշտոցեան Մատենադարանի Եւ Զմմառի Վանքին Միջեւ - Aztag Daily». archive.aztagdaily.com. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 15-ին.
  3. https://www.aravot.am/2015/09/22/611469/
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է «Հայ գրատպություն և գրքարվեստ» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում-Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։