Զաքարիա Գնունեցի
Զաքարիա Գնունեցի (մոտ 1500 կամ անհայտ[1][2], Խժիշկ[1] - անհայտ[1][2]), XVI դարի հայ դպիր և մանրանկարիչ[3][4]։
| Զաքարիա Գնունեցի | |
|---|---|
| Ծնվել է | մոտ 1500 կամ անհայտ[1][2] |
| Ծննդավայր | Խժիշկ[1] |
| Մահացել է | անհայտ[1][2] |
| Ազգություն | հայ |
| Մասնագիտություն | մշակութային գործիչ, բանաստեղծ, մանրանկարիչ և գրիչ |
 Zakaria Gnunetsi Վիքիպահեստում | |
Կյանք և ստեղծագործություն
խմբագրելԾնվել է Վան լճի մոտ գտնվող Խժիկ գյուղում։ Եղել է Պռոշյան իշխանական տոհմից, հնարավոր է՝ Խաչատուր Կեչառեցու հեռավոր ազգականը։ Նախնական կրթությունը, ըստ երևույթին, ստացել է Վանա լճի Լիմ կղզում, ավելի ուշ՝ Աղթամարում, որտեղ Եսայի, Գրիգորիս և Հովսեփ Աղթամարցի վարդապետների մոտ սովորել է գրելու արվեստ և ձեռագրերի նկարազարդում[3]։ Նրան երբեմն անվանել են Խժեցի կամ Լիմեցի։ Իր դաստիարակներից ավելի մոտ էր Հովսեփ Աղթամարցու հետ, որի մահից հետո գրել է նրա հիշատակին նվիրված բանաստեղծություն։ Գնունյաց գավառի եպիսկոպոս ձեռնադրվելուց հետո ստացել է Գնունեցի մականունը։ Եղել է Հռոմում, որտեղ իր ուսուցչի համար արտագրել և նկարազարդել է «Ալեքսանդրի պատմությունը»։ 1540-ական թվականներին ապրել է Կոստանդնուպոլսում, որտեղ ընկերացել է Կոստանդնուպոլսի հայկական պատրիարք Աստվածատուրի հետ[5] և «Ալեքսանդրի պատնությունը» գրքի մեկ օրինակ էլ նրա համար է նկարազարդել[6]։
Հայտնի էր որպես բանաստեղծ և մանրանկարիչ, եղել է Հակոբ Ջուղայեցու ուսուցիչը[7]։ Պոեմներում զգացվում է Ներսես Շնորհալու ազդեցությունը[3]։ Նրա կողմից գրված ստեղծագործությունների թիվը հայտնի չէ, բայց նրան են վերագրվում մի քանի տասնյակ բանաստեղծություն և կաֆ, որոնցով Գնունեցին հարստացրել է «Ալեքսանդրի պատմությունը»[5][8]։
Զաքարիա Գնունեցու մանրանկարները Վանի Ավետարանից 1575 թվական
-
«Խորան» -
-
«Հիսուս Քրիստոսի ծնունդը և մոգերի երկրպագությունը»
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — էջ 393.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Kevork B. Bardakjian A Reference Guide to Modern Armenian Literature, 1500-1920: With an Introductory History. — Wayne State University Press, 2000. — С. 32, 573. — 714 с. — ISBN 978-0-81432-747-0
- ↑ Abba Seraphim The Forgotten Patriarchate: A Brief Historical Note on the Armenian Catholicosate of Aghtamar // The Glastonbury Review. — 2013. — № 123.
- ↑ 5,0 5,1 Акинян Н. А. Закария епископ Гнунеац и его таги = Զաքարիա Եպիկոպոս Գնունեաց եւ իւր տաղերը. — Вена, 1910. — 87 с.
- ↑ Симонян А. А. Армянский перевод «Повести об Александре Македонском» и его редакции // Историко-филологический журнал АН АрмССР. — 1979. — № 1. — С. 113—128.
- ↑ Чугасзян Л. Б. С. Дер-Нерсисян, А. Мхитарян. Армянские миниатюры Исфагана. // Историко-филологический журнал АН АрмССР. — 1988. — № 4. — С. 212—219.
- ↑ История всемирной литературы. — М.: Наука, 1985. — Т. 3. — С. 535.Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)
Армянская литература обогащалась и за счет переводных произведений светского содержания. Сохраняя основу оригинала, переводчики часто придавали ему своеобразную местную окраску. Подобные переводы-переделки порой представляли собой новое художественное качество, и в какой-то степени их можно отнести к памятникам армянской художественной литературы. Из таких произведений следует назвать «Роман об Александре» Псевдо-Каллисфена, переведенный с греческого еще в V в. Впоследствии к нему неоднократно обращались армянские авторы (Хачатур Кечареци, Закария Гнунянц, Григорис Ахтамарци), дополняя его собственными стихами (кафа), гармонично сливавшимися с общей прозаической основой произведения.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զաքարիա Գնունեցի» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 674)։ 
|