Եթերային յուղեր

Եթերային յուղեր, օրգանական ցնդող հեղուկ նյութերի խառնուրդներ, որոնց հիմնակաև բաղադրիչ մասը տերպեններն են։

Բուսական յուղ

Ստացում

Ստացվում են եթերայուղատու բույսերից և պայմանավորում դրանց հոտը։

Ստացման եղանակներ

Եթերային յուղերը ստացվում են հիմնականում երեք եղանակով՝ ջրային գոլորշիներով թորում, ցածրաեռ լուծիչներով լուծահանում ն մամլում։

Ֆիզիկական բնութագիր

Սենյակային ջերմաստիճանում եթերային յուղերը թափանցիկ, դյուրաշարժ կամ մածուցիկ, անգույն կամ գունավոր (դեղին, կանաչ) հեղուկներ են։

Լուծում

Լուծվում են օրգանական լուծիչներում, բուսական և կենդանական ճարպերում, հազվագյուտ՝ ջրում։ Օդում, լույսի ազդեցությամբ արագ օքսիդանում են, խեժանում և փոխում իրենց հոտը։

Անջատված միացություններ

Եթերային յուղերից անջատված է մոտ հազար օրգանական նյութ՝ հագեցած, չհագեցած, ալիֆատիկ, արոմատիկ, տերպենային, ցիկլավոր ածխաջրածիններ և դրանց թթվածնավոր ածանցյալները՝ սպիրտներ, ալդեհիդներ, կետոններ, եթերներ, օքսիդներ, լակտոններ, ինչպես նան հետերոցիկլավոր միացություններ։ եթերային յուղեր պարունակող բույսերը շատ են։ Տարբեր բույսեր պարունակում են տարբեր քանակի եթերային յուղեր, օրինակ, վարդը՝ 0,07— 0,1%, մեխակը՝ 20—22%։

Կիրառում

Եթերային յուղեր օգտագործում են բժշկության մեջ և կոսմետիկայում, սննդի և քիմիական արդյունաբերության մեջ (նուրբ օրգանական սինթեզների համար, օրինակ, պինինը՝ կամֆորայի և սկիպիդարի սինթեզում), օծանելիքի, լաքերի և ներկերի արտադրության բնագավառում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 488)։