Գևորգ Չայլախյան
Գևորգ Քրիստափորի Չալխանյան (1897, Նոր Նախիջևան - 1963, հունվարի 16, Խարկով), հրետանու գեներալ-մայոր (1943 թվական)։ Միքայել Չայլախյանի եղբայրը։ ԽՄԿԿ անդամ 1945 թվականից։
| Գևորգ Չայլախյան | |
|---|---|
| 1897 - 1963 | |
| Ծննդավայր | Նոր Նախիջևան |
| Մահվան վայր | Խարկով |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ |
| Կոչում | գեներալ-մայոր |
| Պարգևներ | Կուտուզովի երկրորդ աստիճանի շքանշան |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է 1897 թվականին Դոնի-Ռոստովի Նախիջևանում, ծառայողի ընտանիքում։ Շուտով Չայլախյանի ընտանիքը մշտական բնակություն է հաստատում Նովոչերկասկ քաղաքում։ Գևորգը 1916 թվականին արծաթե մեդալով ավարտում է Նովոչերկասկի գիմնազիան։ Նույն թվականին զորակոչվում է և ծառայում Պետրոգրադի զորամասերից մեկում։ Կարճ ժամանակ հետո հրամանատարությունը նրան ուղարկում է Պետրոգրադի Կոնստանտինովյան հրետանային ուսումնարան՝ սովորելու։ Հաջողությամբ ավարտելով ուսումնարանը, նա ստանում է ենթասպայի կոչում։ Նրան նշանակում են Խարկովի մարզի Չուգուև քաղաքի գնդերից մեկի մարտկոցի հրամանատար, որտեղից նրան տասն օր հետո ուղարկում են Հարավարևմտյան ռազմաճակատ՝ գերմանացիների դեմ կռվելու։ Նա նշանակվում է Սիբիրյան հրետանային բրիգադի 1-ին մարտկոցի կրտսեր սպա։
1917 թվականի վերջերին Չայլախյանին նշանակում են Երևանի 5-րդ թեթև մարտկոցի կրտսեր սպա։ Այս նույն մարտկոցի հետ նա ակտիվ մասնակցում է Սարդարապատում և Շարուր-Նախիջևանի ուղղությամբ թուրքական զորքերի դեմ մղվող կռիվներին։
Ռուսական 11-րդ կարմիր բանակի կողմից Հայաստանը գրավելուց և երկրում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո Չայլախյանն առաջին իսկ օրերին իր մարտկոցով մտնում է Կարմիր բանակի կազմի մեջ և ակտիվ մասնակցություն ունենում Ղամարլուի և Զանգեզուրի ռազմաճակատներում։ Հայկական ԽՍՀ Կենտրոնական գործադիր կոմիտեն նրան պարգևատրում է Կարմիր դրոշի շքանշանով։ Մինչև 1935 թվականի մարտը, ծառայել է Հայկական լեռնահրաձգային դիվիզիայում, հրետանային դասակի հրամանատարի պաշտոնից հասնելով մինչև Հայկական դիվիզիայի հրետանու պետի պաշտոնին։ 1935 թվականին ընտրվում է Հայկական ԽՍՀ Կենտգործկոմի անդամ և Երևանի քաղաքային խորհրդի անդամ։
1935 թվականին տեղափոխում են Բաքու և նշանակում կորպուսի հակաօդային պաշտպանության օպերատիվ բաժնի պետ։ 1937-1938 թվականներին սովորում և ավարտում է Պուշկին քաղաքի Հրամկազմի կատարելագործման բարձրագույն հրետանային դասընթացները։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ խմբագրել
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի գերմանա-խորհրդային ռազմաճակատի առաջին օրերին գնդապետ Չայլախյանը, գտնվելով Լվովի ռազմական օկրուգում, իր զենիթային հրետանիով գործուն մասնակցություն ունեցավ Լվով և Տերնոպոլ քաղաքների համար մղվող մարտերին։
Հակաօդային պաշտպանության նոր կադրեր պատրաստելու համար բարձր հրամանատարությունը Չայլախյանին պատերազմի երկրորդ ամսին ռազմաճակատից ետ է կանչում Մոսկվա և նշանակում Կարմիր բանակի ՀՕՊ-ի բարձրագույն դպրոցի հակաօդային պաշտպանության տակտիկայի ամբիոնի պետ և դասախոս։
ԽՍՀՄ Ժողկոմսովետը 1943 թվականի սեպտեմբերին նրան շնորհում է հրետանու գեներալ-մայորի զինվորական կոչում։
Հետագայում գեներալ Չայլախյանին նշանակում են Անդրկովկասյան ռազմաճակատի հակաօդային պաշտպանության պետ։ Անդրկովկասի և Հյուսիսային Կովկասի ռազմաճակատի հակաօդային պաշտպանության գործը հմտորեն կազմակերպելու համար պարգևատրվել է Լենինի, Կարմիր Դրոշի երկու, «Հայրենական պատերազմի» առաջին աստիճանի և Կարմիր Աստղի շքանշաններով։
Ավելի ուշ, հրետանու նշանակվելով բանակի հրամանատարի տեղակալ՝ Մանջուրիայում մասնակցում է Կայսերական Ճապոնիայի զոքերի դեմ մղվող կռիվներին։
Ճապոնիայի դեմ մղված կռիվների ժամանակ ցուցաբերած արիության համար պարգևատրվել է Կուտուզովի երկրորդ աստիճանի շքանշանով։
Պատերազմից հետո խմբագրել
Պատերազմի ավարտից հետո մոտ 12 տարի վարում է Խորհրդային Միության Մարշալ Լ. Ա. Գովորովի անվան հրետանու ռադիոտեխնիկական ակադեմիայի տակտիկայի ամբիոնի պետի պաշտոնը։
Առողջության պատճառով 1958 թվականից պահեստի գեներալ էր[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Հրետանու գեներալ-մայոր Գևորգ Չայլախյան։ Արմո Մալխասյան, Սովետական բանակի հայ գործիչները, Ե., Հայպետհրատ, 1963, էջ 408-410։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 665)։ 
|