Գրիգորե Մոյսիլ
Գրիգորե Մոյսիլ (ռումիներեն՝ Grigore Constantin Moisil, հունվարի 10, 1906[1], Տուլչա, Ռումինիայի թագավորություն - մայիսի 21, 1973[1], Օտտավա, Կանադա), ռումինացի մաթեմատիկոս, պրոֆեսոր (1935), Ռումինիայի ակադեմիայի (1941) և Ռումինիայի Գիտությունների ակադեմիայի (1948) անդամ։ Ռումինիայի մաթեմատիկական միության նախագահ (1956 թվականից)։ Ռումինիայի Սոցիալիստական Հանրապետության պետական մրցանակի դափնեկիր (1964)։ ԽՍՀՄ գիտության վաստակավոր գործիչ (1964)։ Ռումինիայում համակարգչային գիտությունների պիոներ։
.svg){kind=small}
Կենսագրություն խմբագրել
Ռումինիայի ակադեմիայի անդամ, պատմության պրոֆեսորի որդի։ 1924 թվականին ընդունվել է Պոլիտեխնիկական ինստիտուտ, միաժամանակ զբաղվել Բուխարեստի համալսարանի մաթեմատիկական ֆակուլտետում։ 1929 թվականին ավարտել է Բուխարեստի համալսարանը և Բուխարեստի պոլիտեխնիկը։ Նույն թվականին պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն Ընդհանուր համակարգերի վերլուծական մեխանիկա թեման հանձնաժողովի առջև, որի կազմում էին պրոֆեսորներ Դիմիտրե Պոմպեյը, Գեորգե Ցիցեյկային և Տրայան Լալեսկուն։ Այդ ժամանակ նրա ատենախոսությունը տպագրվել է Փարիզում, և նրա մասին դրական են արտահայտվել Վիտո Վոլտերրան, Տուլիո Լևի Չիվիտան և Պոլ Լևին։
Գիտելիքները կատարելագործել է Սորբոնում (1930-1931)։ 1931 թվականին վերադարձել է Ռումինիա և նշանակվել Յաշի համալսարանի մաթեմատիկական ֆակուլտետի դասախոս։ Դրանից կարճ ժամանակ անց Ռոկֆելերի հիմնադրամից կրթաթոշակ է ստացել Հռոմում սովորելու համար։ 1931-1932 թվականներին վերապատրաստվել է Հռոմի համալսարանում։ 1932 թվականին վերադարձել է Յաշ, որտեղ ապրել և աշխատել է գրեթե 10 տարի (1935 թվականից՝ պրոֆեսոր), 1942 թվականից՝ Բուխարեստի համալսարանում։
1946-1948 թվականներին եղել է Անկարայում դեսպան և կարդացել է Ստամբուլի համալսարանի ու Ստամբուլի տեխնիկական համալսարանի մեխանիկայի դասընթացը։
Ավելի ուշ աշխատել է նաև Ռումինիայի ԳԱ մաթեմատիկայի ինստիտուտում։ Եղել է Ավտոմատացման խորհրդի և Ռումինիայի ԱՆ կիբեռնետիկայի խորհրդի նախագահը։
Գիտական գործունեություն խմբագրել
Նրա գիտական հետաքրքրությունների շրջանակը շատ լայն էր։ Սկզբում զբաղվել է ֆունկցիոնալ վերլուծության և մաթեմատիկական տրամաբանության և հանրահաշվական տրամաբանության հետազոտություններով։ Հետազոտել է դիֆերենցիալ երկրաչափության խնդիրները, մասնավոր ածանցյալների հետ հավասարումների տեսությունը, 1952 թվականից զբաղվել է Բուլյան հանրահաշվի կիրառման խնդիրներով, Հալուայի տեսությամբ և ավտոմատացման տեխնիկայի տրամաբանական բազմազանությամբ։ Աշխատել է նաև մաթեմատիկական ֆիզիկայի և առաձգականության տեսության բնագավառում։
Ռումինիայում համարվում է ինֆորմատիկայի հայրը։
Առաջինը Ռումինիայում սկսեց կարդալ ժամանակակից հանրահաշվի դասընթացը։
Ընտրված աշխատանքներ խմբագրել
- 1929: La mecanique analytique des systemes continus
- 1942: Logique modale
- 1954: Introducere în algebrăef
- 1959: Teoria algebrică a mecanismelor automate
- 1960: Funcționarea în mai mulți timpi a schemelor cu relee ideale
- 1961—1962: Circuite cu tranzistori
- 1965: Încercări vechi și noi în logica neclasică
- 1968: Elemente de logică matematică și teoria mulțimilor.
1996 թվականին համակարգչային գիտություններում ակնառու նվաճումների համար հետմահու պարգևատրվել է համակարգչային ընկերակցության IEEE մեդալով՝ «Համակարգչային տեխնիկայի պիոներ»։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ https://doi.org/10.1016/S0022-4049(96)90081-X
- ↑ HCM nr. 281/1963 privind acordarea Premiului de Stat al Republicii Populare Romane pe anul 1962
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Grigore Moisil(անգլ.)
- Mathematics Genealogy Project(անգլ.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գրիգորե Մոյսիլ» հոդվածին։ |