Վիքիպեդիա

Գուարուլյուս

Գուարուլյուս (պորտուգալերեն՝ Guarulhos. Պորտուգալերեն արտասանություն: [[Միջազգային հնչյունական այբուբեն|[ɡwaˈɾuʎus]]]), քաղաք Բրազիլիայի Սան Պաուլու նահանգում։ Մտնում է Սան Պաուլու քաղաքի մետրոպոլիսային տարածաշրջանի մեջ[3]։ Աշխարհի խոշորագույն արվարձանների ցանկում տասներորդն է։ Բնակչության թվաքանակով նահանգում գրավում է երկրորդ, ամբողջ երկրում՝ 13-րդ տեղը։ 2015 թվականի տվյալներով՝ այդ բնակավայրում 318,68 քառակուսի կիլոմետր տարածքի վրա ապրում էր 1.324.781 մարդ[4]։ Բրազիլիայում Գուարուլյուսը միակ այդպիսի խոշոր քաղաքն է, որը միաժամանակ նահանգի վարչական կենտրոն չի հանդիսանում։ Բնակչության մեծ մասը տնտեսապես ակտիվ է և գենդերային տեսակետից հավասար բաշխված[5]։ Քաղաքաբնակներից շատերն աշխատում են արդյունաբերության բնագավառում՝ Գուարուլյուսի շուրջ երկու հազար ձեռնարկություններում կամ Սան Պաուլու քաղաքում[6]։ Բնակավայրում ստեղծվող համախառն ներքին արդյունքի ծավալով Գուարուլյուսը նահանգում զբաղեցնում է երկրորդ, իսկ ամբողջ Բրազիլիայում՝ ութերորդ տեղը։

Բնակավայր
Գուարուլյուս
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրԲրազիլիա Բրազիլիա
ՀամայնքՍան Պաուլու
Ներքին բաժանումGuarulhos (district)?[1] և Jardim Presidente Dutra?[1]
Հիմնադրված է1560 թ.
Մակերես318,014 կմ²
ԲԾՄ759±1 մետր
Բնակչություն▼1 291 784 մարդ (2022)[2]
Ժամային գոտիUTC−3
Հեռախոսային կոդ11
Փոստային դասիչ07000-000
Պաշտոնական կայքguarulhos.sp.gov.br
Գուարուլյուս (Բրազիլիա)##
Գուարուլյուս (Բրազիլիա)

Վիճակագրություն

խմբագրել
  • Համախառն ներքին արդյունքը, 2005 թվականի դրությամբ, կազմում էր 21 615 314 ռեալ (տվյալները՝ Բրազիլիայի աշխարհագրության և վիճակագրության ինստիտուտի)
  • Համախառն ներքին արդյունքը մեկ շնչի հաշվով, 2005 թվականի դրությամբ, կազմում էր 17 276,00 ռեալ (տվյալները՝ Բրազիլիայի աշխարհագրության և վիճակագրության ինստիտուտի)
  • Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը, 2000 թվականի դրությամբ, կազմում էր 0,798 (տվյալները՝ ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրի)։

Տրանսպորտ

խմբագրել

1985 թվականին բացվել է Կումբիկա օդանավակայանը[7], որն այսօր կոչվում է São Paulo–Guarulhos Governador André Franco Montoro միջազգային օդանավակայան և մեծությամբ երկրորդն է ամբողջ Լատինական Ամերիկայում[8]։

2018 թվականից օդանավակայանը Գուարուլյուսի և Սան Պաուլուի հետ կապվել է նաև երկաթգծով[9]։ Նախատեսված է 2021 թվականին սկսել Սան Պաուլուի մետրոյի 19-րդ գծի շինարարությունը, որով Գուարուլյուսը հաղորդակցության ևս մեկ միջոցով կկապվի Սան Պաուլուի հետ[10]։

Գուարուլյուսով է անցնում Rodovia Presidente Dutra ավտոմայրուղին, որը Սան Պաուլուն կապում է երկրի մայրաքաղաք Ռիո դե Ժանեյրոյի հետ։

Պատմություն

խմբագրել

Քաղաքի անվանումն առնչվում է տեղաբնիկ հնդկացիական ցեղի հետ և տուպա ցեղի լեզվով նշանակում է «ուտողներ, մեծ փորով մարդիկ»։ Բնակավայրը 1560 թվականի դեկտեմբերի 8-ին հիմնադրել է ճիզվիտ քահանա Մանուել դե Պաիվան և անվանակոչել Nossa Senhora da Conceição: Սկզբնական շրջանում դա ոչ մեծ մի գյուղ էր, որին որոշակի դեր էր վերապահված շրջակա հնդկացիական վայրի ցեղերի ասպատակություններից São Paulo de Piratininga-ն պաշտպանելու գործում[11]։

Աշխարհագրություն

խմբագրել

Գուարուլյուսի համայնքային սահմանագծի ներսում են ընկած Կանտարեյրա ազգային պարկի 7.917 հեկտարը[12] և Mananciais do Rio Paraíba do Sul բնապահպանական տարածքի 292 հազար հեկտարը[13]։

Կլիմա

խմբագրել

Քաղաքի կլիման բնորոշվում է համեմատաբար բարձր ջերմաստիճանով և տարվա ընթացքում տեղումների գրեթե հավասար բաշխվածությամբ։ Ըստ Köppen Climate Classification-ի դասակարգման՝ խոնավ մերձարևադարձային կլիմայի մի ենթատեսակն է՝ Cfa[14]

Գուարուլյուսի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Միջին բարձր °C (°F) 27
(81) 		28
(83) 		27
(80) 		25
(77) 		23
(73) 		22
(71) 		21
(70) 		22
(72) 		23
(73) 		24
(76) 		26
(79) 		27
(80) 		24.6
(76.3)
Միջին ցածր °C (°F) 20
(68) 		20
(68) 		19
(67) 		18
(64) 		14
(58) 		13
(56) 		12
(53) 		12
(54) 		14
(57) 		16
(61) 		18
(64) 		18
(65) 		16.2
(61.3)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ {{{միավոր տեղումների օրեր}}}) 14 9 11 6 7 7 6 7 9 10 10 13 109
աղբյուր: Weatherbase[15]

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 OpenStreetMap(բազմ․) — 2004.
  2. ↑ Population by municipality
  3. ↑ Lei Complementar nº 1.139, de 16 de junho de 2011
  4. ↑ Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística
  5. ↑ «IBGE Cidades Guarulhos-SP População» (Portuguese). www.ibge.gov.br/. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 30-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  6. ↑ «IBGE Cidades Guarulhos-SP Histórico» (Portuguese). www.ibge.gov.br/. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 30-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  7. ↑ Kishi, Massami. «GUarulhos sec. XX». guaru.com.br/. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 30-ին.
  8. ↑ OAG MAX Online. «Top 100 Airports by Seat Capacity Available on International Departing Flights». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 30-ին.
  9. ↑ «Trem de Guarulhos» (PDF) (Portuguese). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 4-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  10. ↑ «São Paulo Metro begins studies to build Line 19». 2019 թ․ օգոստոսի 6. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  11. ↑ «História da Cidade» (Portuguese). novo.guarulhos.sp.gov.br/. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 30-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  12. ↑ Leonel, Cristiane (June 2009), Plano de Manejo do Parque Estadual da Cantareira: Resumo Executivo (PDF) (պորտուգալերեն), SEMA/SP, էջ vi, Վերցված է 2016-12-10-ին(չաշխատող հղում)
  13. ↑ Unidade de Conservação: Área de Proteção Ambiental Bacia Hidrográfica do Paraíba do Sul (Portuguese), MMA: Ministério do Meio Ambiente, Վերցված է 2016-10-01-ին{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  14. ↑ Climate Summary for Guarulhos
  15. ↑ «Weatherbase.com». 2013. Retrieved on July 29, 2013.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
Վիքիճամփորդն ունի Guarulhosին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։
 
 Գուարուլյուս
էջը Վիքիպահեստում
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գուարուլյուս» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գուարուլյուս&oldid=9490297» էջից