Բիթլիսի գավառ
Բիթլիս, գավառ Արևմտյան Հայաստանում, Բիթլիսի վիլայեթում։ Վարչական կենտրոնը Բիթլիս քաղաքն է։
| Գավառ | |
|---|---|
| Բիթլիս | |
| Վարչական տարածք | Արևմտյան Հայաստան |
| Երկրամաս | Բիթլիսի վիլայեթ |
| Այլ անվանումներ | Բաղեշ, Բաղիշ, Բիթլիզ, Պիթլիզ, Պիտլիս |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն |
| Բնակչություն | 108 227[1] մարդ (XIX դարավերջ) |
| Ազգային կազմ | Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը), մուսուլմաններ[1] |
| Կրոնական կազմ | Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը), մուսուլման[1] |
| Տեղաբնականուն | բիթլիսցի |
| Ժամային գոտի | UTC+3 |
Աշխարհագրություն
խմբագրելԲիթլիսի գավառը գրավում էր Բիթլիսի վիլայեթի արևելյան սահմանային մասը։
Գավառի ռելիեֆը լեռնային է, հարուստ ձորահովիտներով և սարահարթերով։ Բիթլիսում է գտնվում Նազիկ լիճը։ Գավառով հոսում են բազմաթիվ գետակներ, որոնք, խառնվելով իրար, թափվում են Տիգրիս գետը։ Նրանցից հիմնականը Բիթլիսի գետն է։
Բնակչություն
խմբագրելXIX դարի վերջերին, ըստ Վ. Քինեի վիճակագրության Բիթլիսն ուներ 108 227 բնակիչ, որից 70 403-ը՝ մուսուլմաններ, 32 909-ը՝ հայեր, 4 915-ը՝ այլազգիներ։ Առաջ հայերը կազմել են գավառի բնակչության ճնշող մեծամասնությունը։
1915 թ. հունիսից թուրքերի կողմից սկսվեց գավառի հայության ահավոր ջարդը, որին այնուհետև հաջորդեց ողջ մնացածների բռնի մուսուլմանացում։
Բուսական և կենդանական աշխարհ
խմբագրելԳավառի լեռնային բուսականությունը հարուստ է։ Կա նաև բազմատեսակ կենդանական աշխարհ։ Բիթլիսը հայտնի է իր մրգատու ծառատեսակներով։ Բարձր լեռների վրա տեղ-տեղ կան ընկույզի ծառեր։
Օգտակար հանածոներ
խմբագրելՏնտեսություն
խմբագրելԲնակչության հիմնական զբաղմունքը այգեգործությունն ու երկրագործությունն էին։ Լեռնային մասերում զբաղվում էին անասնապահությամբ։ Տարածված էին նաև ծխախոտագործությունը, մեղվաբուծություն, առևտուրը։
Հայկակական պատմամշակույթային կառույցներ
խմբագրելՎարչական բաժանում
խմբագրելXIX դարի վերջին և XX դարի սկզբի դրությամբ բաժանված էր 4 գավառների, որոնք միասին ունեին 441 գյուղ[1]։
Բիթլիսի գավառի մեջ մտնում էին հետևյալ գավառակները.
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրելԱղբյուրներ
խմբագրել- «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
- Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն