Արևելյան Ադրբեջան
Արևելյան Ադրբեջան (պարս.՝ استان آذربایجان شرقی, կարդ.՝ Օսթան-է Ազարբայջան-է Շարղի), օսթան (նահանգ) Իրանի հյուսիս-արևմուտքում` Իրանական Ադրբեջանում, Իրանի 31 օսթաններից մեկը։ Հյուսիսից սահմանակցում է Ադրբեջանին և Հայաստանին, արևելքից՝ Արդաբիլ օսթանին, հարավից՝ Զանջան օսթանին, իսկ արևմուտքից՝ Արևմտյան Ադրբեջան օսթանին։ Օսթանի տարածքը կազմում է 45 650 կմ², բնակչությունը վերջին մարդահամարի տվյալներով` ▲3 909 652 մարդ (2016)[1]։ Վարչական կենտրոնը Թավրիզ քաղաքն է։
 պարս.՝ استان آذربایجان شرقی | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Իրան |
| Կարգավիճակ | օսթան (նահանգ) |
| Մտնում է | Իրան |
| Վարչկենտրոն | Թավրիզ |
| Բնակչություն | ▲3 909 652 մարդ (2016)[1] |
| Տարածք | 45 650 կմ² |
 | |
| Սահմանակցում է | Արևմտյան Ադրբեջան, Արդաբիլի նահանգ, Զանջան, Ադրբեջան և Հայաստան |
| Ժամային գոտի | UTC+3:30 |
| ISO 3166-2 կոդ | IR-03 |
| Հեռախոսային կոդ | 0411 |
| ostan-as.gov.ir | |
Օսթանը ձևավորվել է 1950 թվականին՝ նախկին Ադրբեջան օսթանի արևմտյան և արևելյան մասերի բաժանվելու արդյունքում[2]։ 1993 թվականի օսթանի արևելյան շրջաններն առանձնացվել են որպես Արդաբիլ օսթան[2]։ 2014 թվականից օսթանը մասն է կազմում Իրանի 3-րդ տարածաշրջանի, որի կենտրոնական գրասենյակը տեղակայված է Թավրիզում[3]։
Բնակչություն
խմբագրել2006 թվականի մարդահամարի տվյալներով օսթանի բնակչությունը կազմում էր 3 527 267 մարդ` 911 241 տնային տնտեսություններում[4]։ 2011 թվականի մարդահամարը հաշվառել էր 3 724 620 մարդ, որոնք ապրում էին 1 085 455 տնտեսություններում[5]։ Ըստ վերջին` 2016 թվականի մարդահամարի տվյալների` բնակչությունը կազմում էր արդեն 3 909 652 մարդ` 1 223 028 տնտեսություններում[6]։
Տասը հազարից ավել բնակչություն ունեցող քաղաքներն են Թավրիզը (բնակչությունը 2016 թվականի դրությամբ` 1 558 693 մարդ), Մարաղան (175 255 մարդ), Մարանդը (130 825 մարդ), Ահարը (100 641 մարդ), Միանեն (98 973 մարդ), Բոնաբը (85 274 մարդ), Սահանդը (82 494 մարդ), Սարաբը (45 031 մարդ), Ազարշահրը (44 887 մարդ), Հադիշահրը (34 346 մարդ), Աջաբշիրը (33 606 մարդ), Սարդռուդը (29 739 մարդ), Մալեքանը (27 431 մարդ), Շաբեսթարը (22 181 մարդ), Խոսրովշահը (21 972 մարդ), Բոստանաբադը (21 734 մարդ), Հաշթռուդը (20 572 մարդ), Օսքուն (18 459 մարդ), Իլխչին (16 574 մարդ), Բասմենջը (12 692 մարդ), Մամղանը (11 892 մարդ), Գուգանը (11 742 մարդ), Հերիսը (10 515 մարդ), Յամչին (10 392 մարդ)[7]։ Ընդհանուր առմամբ 2016 թվականի դրությամբ քաղաքներում ապրում էր 2 809 424 մարդ կամ օսթանի բնակչության 71,9%-ը[6]։
Վարչական բաժանում
խմբագրելՕսթանը բաժանված է 21 շահրեստանների (գավառների).
| Շահրեստան | Բնակ. 2006[4] | Բնակ. 2011[5] | Բնակ. 2016[6] | Վարչ. կենտրոն |
|---|---|---|---|---|
| Ազարշահր շահրեստան | 99 286 | 107 579 | 110 311 | Ազարշահր |
| Ահար շահրեստան | 147 781 | 150 111 | 154 530 | Ահար |
| Աջաբշիր շահրեստան | 65 741 | 66 746 | 70 852 | Աջաբշիր |
| Բոնաբ շահրեստան | 125 209 | 129 795 | 134 892 | Բոնաբ |
| Բոստանաբադ շահրեստան | 96 555 | 94 985 | 94 769 | Բոստանաբադ |
| Թավրիզ շահրեստան | 1 557 241 | 1 695 094 | 1 773 033 | Թավրիզ |
| Խուդափերին շահրեստան1 | — | 34 977 | 32 995 | Խոմարլու |
| Հաշթռուդ շահրեստան | 64 611 | 60 822 | 57 199 | Հաշթռուդ |
| Հերիս շահրեստան | 67 626 | 67 820 | 69 093 | Հերիս |
| Հուռանդ շահրեստան2 | — | — | — | Հուռանդ |
| Մալեքան շահրեստան | 100 366 | 106 118 | 111 319 | Մալեքան |
| Մարաղա շահրեստան | 227 635 | 247 681 | 262 604 | Մարաղա |
| Մարանդ շահրեստան | 229 215 | 239 209 | 244 971 | Մարանդ |
| Միանե շահրեստան | 187 870 | 185 806 | 182 848 | Միանե |
| Շաբեսթար շահրեստան | 121 787 | 124 499 | 135 421 | Շաբեսթար |
| Չարոյմաք շահրեստան | 33 921 | 32 745 | 31 071 | Ղարաաղաջ |
| Ջուղա շահրեստան | 52 176 | 55 166 | 61 358 | Ջուղա |
| Սարաբ շահրեստան | 132 094 | 131 934 | 125 341 | Սարաբ |
| Վարզաղան շահրեստան | 46 833 | 45 708 | 52 650 | Վարզաղան |
| Քալեյբար շահրեստան | 87 259 | 48 837 | 46 125 | Քալեյբար |
| Օսքու շահրեստան | 84 061 | 98 988 | 158 270 | Օսքու |
| Ընդհանուր | 3 527 267 | 3 724 620 | 3 909 652 | |
| 1Առանձնացվել է Քալեյբար շահրեստանից 2Առանձնացվել է Ահար շահրեստանից | ||||
Տես նաև
խմբագրել- Օսթան Արևմտյան Ադրբեջան
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.) — 1965.
- ↑ 2,0 2,1 Iran Provinces
- ↑ «استانهای کشور به ۵ منطقه تقسیم شدند». همشهری آنلاین (պարսկերեն). 2014 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 27-ին.
- ↑ 4,0 4,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
- ↑ 5,0 5,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2020 թ. նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ Իրանի քաղաքների բնակչությունն ըստ մարդահամարների արդյունքների (անգլ.)
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Արևելյան Ադրբեջանի նահանգապետարանի պաշտոնական կայք Արխիվացված 2011-03-03 Wayback Machine (պարսկերեն)
- Ադրբեջան շրջանի պատկերներ (անգլերեն)
- UNESCO-ի Կենսոլորտի Ռեզերվ -Արասբարանի մասին Արխիվացված 2006-10-10 Wayback Machine (անգլերեն)
- UNESCO-ի Կենսոլորտի Ռեզերվ -Ուրմիա լճի մասին Արխիվացված 2006-05-21 Wayback Machine (անգլերեն)
- Արևելյան Ադրբեջանի Հետազոտական Այգու ցանցի պորտալը Արխիվացված 2015-02-21 Wayback Machine (պարսկերեն)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արևելյան Ադրբեջան» հոդվածին։ |