Անտոն Չեխովի տուն-թանգարան

Անտոն Չեխովի տուն-թանգարան
Տեսակ	տեսարժան վայր, պատմական շենք, թանգարան և պատմության հուշարձան
Երկիր	Ռուսաստան
Տեղագրություն	Պրեսնենսկի շրջան
Վայր	Sadovaya-Kudrinskaya Street?
Մասն է	Q121031462?
Հիմնադրվել է	1921
Տնօրեն	Դմիտրի Բակ
Կայք	goslitmuz.ru/museums/dom-muzey-a-p-chekhova/

Ա. Չեխովի տուն-թանգարան, Վ.Դալի անվան Պետական գրականության թանգարանի մաս։ Նվիրված է գրող Անտոն Չեխովի կյանքին և գրական գործունեությանը։ Այն գտնվում է Մոսկվայի Սադովայա Կուդրինսկայա փողոցում, որտեղ դրամատուրգն իր ընտանիքի հետ ապրել է 1886-ից մինչև 1890 թվականը։ Թանգարանի բացումը տեղի է ունեցել 1954 թվականի հուլիսի 14-ին` Չեխովի մահվան հիսունամյակի կապակցությամբ։ Թանգարանի հավաքածուն սկսել է համալրվել 1912 թվականից, ներառում է Չեխովի ընտանիքի և շրջապատի անձնական իրեր, լուսանկարներ, կահույքի մասեր, նկարներ, ինչպես նաև կենսագրական հրատարակություններ և արխիվային փաստաթղթեր^[1]։

Պատմություն խմբագրել

Չեխովի կյանքը Սադովայա Կուդրինսկայայում խմբագրել

Չեխովի ընտանիքը

Անտոն Չեխովը առաջին անգամ Մոսկվա է ժամանել 1877 թվականին՝ որպես ապագա ավագ դպրոցի աշակերտ^[2]։ Այդ ժամանակ նրա ընտանիքն արդեն տեղափոխվել էր մայրաքաղաք. գրողի հայրը սնանկացել էր և իր պարտատերերից փախչելու համար ստիպված էր փոխել իր բնակության վայրը^[3]։ 1877-1892 թվականների ընթացքում նրանք փոխում են 12 բնակարան, քանի որ հայրը չէր կարողանում վճարել տան վարձը, և սեփականատերերը դուրս էին անում։ Հետագայում հայրը վարձակալում է մի ոչ բարեկարգ բնակարան, որտեղ ընտանքին ապրում է մինչև 1885 թվականը^[4]^[5]^[6]։ Նույն տարում Չեխովները տեղափոխվում են Մեծ Յակիմանկա փողոց՝ խոհանոցային վարպետ Պյոտր Պադպորինի առանձնատուն և բնակվում առաջին հարկում։ Վերջինս այդ շենքի երկրորդ հարկում տոնակատարություններ էր կազմակերպում։ Չեխովի նամակներից մեկում Յակիմանկա փողոցի նկարագրված կյանքը հետևյալն է.

Պետք է քնել, բայց գլխիս վերևում պարում են։ Նվագախումբը նվագում է։ Երևի հարսանիք է ...Մեր վերևի հարկում ապրող խոհարարը հարսանիքների և թաղման արարողակարգերի համար տարածք է տրամադրում։ Հարսանեկան երեկոներ, մահ, ծնունդ ... Վերևում մի մարդ ձիու նման ոտքերն է խփում գետնին, գլխիս վրայով վազում, երևի խաչեղբայրն է։ Նվագախումբը աղմկում է։

1886 թվականին ընտանիքի տեղափոխվում է Սադովայա Կուդրինսկայա փողոց, տուն 6^[7]։ Գրողը խոստովանել է, որ Մոսկվայում բնակվելու ընթացքում սա իրենց լավագույն բնակարանն է եղել^[8]։ Տանտերը բժիշկ Յակով Կորնեևն էր^[9], որը բնակարանի մի մասը վարձակալությամբ նրան էր հանձնել՝ տարեկան 650 ռուբլիով^[10]^[11]։ Այստեղ գրողի հետ ապրում էին նրա մայրը՝ Եվգենիան, քույրը՝ Մարիան, և փոքր եղբայրը՝ Միխայիլը։ Գրողի հայրը՝ Պավելը և եղբայրը՝ Իվանը ապրում էին ուրիշ բնակարանում,բայց ամենօր այցելում էին նրանց։ Նրանց այցելում էին նաև Նիկոլայը՝ գրողի եղբայրը և Ֆեդոսյա մորաքույրը իր որդու՝ Ալեքսեյի հետ։ Տան բակում պահում էին շուն և կատու՝ Ֆեոդոր և Կորբո^[4] :

Մեր շունն առանց մեջքի է, և Կորնեևը նրան գեհեն է կոչում։ Կատվի անունը Ֆեոդոր է , հազվադեպ է գալիս տուն, մի բան է ուտում, գնում։ Օրվա մնացած մասն անց է կացնում տանիքների վրա և երազկոտ նայում երկնքին։ Ակնհայտ է, հասկացել է, որ կյանքը բովանդակություն չունի,անիմաստ է։

Այս ժամանակահատվածում Չեխովը հիվանդանում է տուբերկոլյոզով։ Հիվանդությունը սկսում է արագ զարգանալ^[12]։ Միխայիլ Չեխովը հիշում է.

Садовая-Кудринская-ում ապրելու տարիներին Անտոնը շատ էր հազում։ Ես մնում էի նրա սենյակի մոտ և վառ էի պահում լամպը, քանի որ նա գիշերները հաճախ էր արթնանում և չէր սիրում մթությունը։ Մեզ մի բարակ պատ էր բաժանում. գիշերները, երբ չէինք կարողանում քնել, զրուցում էինք տարբեր թեմաներից^[13] :

Սադովայա-Կուդրինսկայա փողոցում է սկսվում Չեխով դրամատուրգի գրական կարիերան. այստեղ է նա գրում բազմաթիվ պատմվածքներ և վիպակներ՝ «Ձանձրալի պատմություն», «Տափաստան», «Կրակներ», պիեսներ՝ «Իվանով», «Անտառի ոգի», «Արջը», «Առաջարկություն», «Հարսանիք», «Ակամա տրագիկ», «Տատյանա Ռեպինա»^[1]^[14]։

Այստեղ Չեխովը շարունակում է իր բժշկական պրակտիկան և գրեթե ամեն օր հաճախորդներ է ընդունում «... ես ամեն օր ժամը 12-15-ը հաճախորդներ եմ ընդունում, դե իսկ գրականագետների համար իմ դռները բաց են օր ու գիշեր»^[15]։

Չեխովի տան հյուրեր խմբագրել

Չեխովը կնոջ հետ

Լինելով հյուրասեր մարդ՝ Չեխովը միշտ հյուրընկալում էր գրքասեր մարդկանց և նրանց, ովքեր իրեն այցելում էին Սադովայա Կուդրինսկայայում։ Նա հյուրերին հրավիրում էր այսպես. «Կիրակի երեկոյան համեցիր իմ տուն՝ հաճելի ժամանակ անցկացնելու»^[5]։ Նրան այցելում էին գրողներ և դերասաններ Վլադիմիր Կորոլենկոն, Ալեքսեյ Պլեչեևը, Ալեքսանդր Լենսկին, Վլադիմիր Գիլյարովսկին, Իվան Լեոնտևը, Ալեքսանդր Լացարևը, Դմիտրի Գրիգորովիչը, ինչպես նաև՝ ճարտարապետ Ֆեոդոր Շեխտելը^[4]^[16]։ Ավագ քրոջը՝ Մարիային այցելում էին գիմնազիայի ընկերուհիները։

Չեխովի ավագ եղբայրը նկարիչ էր 1879 թվականին նա Չեխովին ծանոթացնում է նկարիչ Իսահակ Լևիտանի հետ, որը հետագայում դառում է Չեխովի լավագույն ընկերը։ Ի նշան ընկերության և բարեկամության՝ Լիվիտանը նրան է նվիրում «Իսրա գետ» և «Կաղնին և կեչին» կտավները (1884)։ 1893 թվականին ընտանիքի բարեկամ Իլյա Րեպինը որոշում է Ծանոթացնել Չեխովին Լև Տոլստոյի հետ, սակայն երբ գալիս են Սադվայա Կուդրինսկայա փողոց, Չեխով արդեն ընտանիքի հետ տեղափոխված է լինում, և երկու գրողներւ հանդիպումը չի կայանում^[4]^[5]։

Թանգարանի բացում խմբագրել

Անտոն Չեխովի անվան առաջին թանգարանը բացվել է 1912 թվականին՝ գրողի հարազատների միջոցներով։ Ռումյանցևի թանգարանի ղեկավարությունը տարածք էր հատկացրել «Չեխովի սենյակ» գրական ցուցահադեսի համար^[1]։ 1921 թվականին Ե. Լեյտնեկերի նախաձեռնությամբ կազմավորվում է Մոսկվայի Ա. Չեխովի անվան պետական թանգարանը։ 1934 թվականից Չեխովի հավաքածուն դառնում է Գրականության Պետական թանգարանի մաս։ Թանգարանը բացվել է 1954 թվականին`ի հիշատակ գրողի մահվան հիսուներորդ տարելիցին^[17]^[18]։ Հանդիսավոր արարողությանը ներկա էին խորհրդային գիտնականներ, մշակութային գործիչներ, ինչպես նաև գրողի հարազատները. այրին՝ Օլգա Չեխովան, եղբորորդին՝ Սերգեյ Չեխովը^[4]։

Պատկերասրահ խմբագրել

Հավաքածու
Հյուրասրահ
Հյուրասրան 2018
Մ.Չեխովայի ննջասենյակ
Մ.Չեխովայի սենյակ
Նամակ
Ստորագրություն
Ձեռագիր գրված պիես
Տուն-թանգարանի մուտքի մոտ
Չեխովի դիմանկարը՝ նկարված եղբոր կողմից 1884 թ.
Համերգասրահ
Մ. Չեխովայի սենյակ
Մ.Չեխովայի սենյակ
1895 թվական
Ա.Չեխովի աշխատասենյակ
Չեխովի աշխատասենյակ
Տուն-թանգարան
Տուն-թանգարան
Հյուրասրահ
1887 թվական
Տեսողության վկայական
2018 թվական
Անտոն և Միխայիլ Չեխովներ
Մարիա Չեխովա
Իսահակ Լևինտանի աշխատանքներից
Տուն-թանգարանի բակը

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 «Дом музей А. П. Чехова». Государственный литературный музей. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 20-ին.
↑ Громов, 1951
↑ Громов, 2004, էջ 120
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Балабанович, 1961
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Балабанович Е., 1958
↑ Рейфилд, 2011, էջ 145
↑ Московский рабочий, 1959
↑ «"Москва гид": Дом-музей А. П. Чехова». Москва 24. 2013 թ․ հոկտեմբերի 1. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 20-ին.
↑ Дерман, 1948, էջ 177
↑ «Дом-музей Чехова». Прогулки по Москве. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 20-ին.
↑ Балабанович, 1961, էջ 14
↑ Роскин, 1939, էջ 126
↑ Бердников, 1974, էջ 106
↑ Дом-музей писателя Антона Чехова ՅուԹյուբում
↑ «ФЭБ: Чехов — Трефолеву Л. Н., 30 сентября 1887. — 1975 (текст)». feb-web.ru. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 23-ին.
↑ «Дом-музей А.П. Чехова». Музеи России. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 20-ին.
↑ Хватов, 1982, էջ 130
↑ «Дом-музей Чехова в Москве». Музей Чехова. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 20-ին.

Գրականություն խմբագրել

Балабанович Е. З. Дом в Кудрине. — Москва: Московский рабочий, 1961. — 272 с.
Балабанович Е. З. Дом А. П. Чехова в Москве. — Москва: Московский рабочий, 1958. — 208 с.
Бердников Г. П. Чехов. — Москва: Молодая гвардия, 1974. — С. 104—106. — 549 с.
Громов Л. П. Этюды о Чехове. — Ростов-на-Дону: Ростовское областное книгоиздательство, 1951. — 116 с.
Громов М. А. Тропа к Чехову. — Москва: Детская литература, 2004. — С. 120. — 464 с. — ISBN 5-08-004111-0
Дерман А. Б. Москва в жизни и творчестве А. П. Чехова. — Москва: Московский рабочий, 1948. — С. 177. — 199 с.
По Чеховским местам Подмосковья. — Москва: Московский рабочий, 1959. — 110 с.
Рейфилд Дональд Жизнь Антона Чехова. — Москва: Б. С. Г. - Пресс, 2011. — С. 145. — 784 с. — ISBN 978-5-93381-309-5
Роскин А. Чехов. Биографическая повесть. — Москва: Издательство детской литературы, 1939. — С. 126. — 256 с.
Удальцова З. М. Михаил Чехов. Воспоминания и письма. — Москва: Локид-Пресс, 2001. — С. 134. — 672 с.
Хватов А. И. А. П. Чехов: материалы Литературного музея Пушкинского дома. — Санкт-Петербург: Наука, 1982. — С. 130. — 161 с.
Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем. — Москва: Наука, 1975. — С. 122—123.
Шубин Б. М. Дополнение к портретам: Доктор А. П. Чехов. — Москва: Знание, 1989. — 131 с.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Անտոն Չեխովի տուն-թանգարանի էջը Ազգային գրական թանգարանի պաշտոնական կայքում
Տուն-թանգարանի մասին վավերագրական ֆիլմ
«Թանգարանամանիա» ծրագիր Տուն-թանգարանի մասին

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտոն Չեխովի տուն-թանգարան» հոդվածին։

[гослит-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 «Дом музей А. П. Чехова». Государственный литературный музей. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 20-ին.

[Громов—1951——-2] Громов, 1951

[Громов—2004——120-3] Громов, 2004, էջ 120

[Балабанович—1961——-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Балабанович, 1961

[Балабанович_Е.—1958——-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Балабанович Е., 1958

[Рейфилд—2011——145-6] Рейфилд, 2011, էջ 145

[Московский_рабочий—1959——-7] Московский рабочий, 1959

[8] «"Москва гид": Дом-музей А. П. Чехова». Москва 24. 2013 թ․ հոկտեմբերի 1. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 20-ին.

[Дерман—1948——177-9] Дерман, 1948, էջ 177

[10] «Дом-музей Чехова». Прогулки по Москве. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 20-ին.

[Балабанович—1961——14-11] Балабанович, 1961, էջ 14

[Роскин—1939——126-12] Роскин, 1939, էջ 126

[Бердников—1974——106-13] Бердников, 1974, էջ 106

[YouTube-14] Дом-музей писателя Антона Чехова ՅուԹյուբում

[15] «ФЭБ: Чехов — Трефолеву Л. Н., 30 сентября 1887. — 1975 (текст)». feb-web.ru. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 23-ին.

[музей-16] «Дом-музей А.П. Чехова». Музеи России. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 20-ին.

[Хватов—1982——130-17] Хватов, 1982, էջ 130

[18] «Дом-музей Чехова в Москве». Музей Чехова. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 20-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]