Անդրե Շառլ Բուլ
| Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
Անդրե-Շառլ Բուլ (նոյեմբերի 11, 1642, փետրվարի 29, 1732), ֆրանսիացի հայտնի «կահույքի ոսկերիչ», փայտի փորագրող, նկարիչ, զարդանկարիչ, ոսկեզօծիչ, իր դարաշրջանի խոշորագույն վարպետ-կահույքագործ[6][7][8][9]։ Անդրե-Շառլ Բուլը ստեղծել է գեղարվեստական կահույքի հատուկ տեխնիկան և ոճը, որը կոչվում է իր անունով՝ «Բուլի տեխնիկա», «Բուլի ոճ»։ Հենց ոճերի և տեխնիկայի նրբաճաշակության համար վարպետն ստացել է «կահույքի ոսկերիչ» անվանումը[10]։
| Անդրե Շառլ Բուլ ֆր.՝ André-Charles Boulle | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 11, 1642[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն |
| Մահացել է | փետրվարի 28, 1732[1][2][3][…] (89 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն |
| Քաղաքացիություն |  Ֆրանսիա[4] |
| Մասնագիտություն | քանդակագործ, դիզայներ, նկարիչ, cabinetmaker և marqueteur |
| Երեխաներ | Charles-Joseph Boulle?[5], Jean-Philippe Boulle?, Pierre-Benoît Boulle? և Charles-André Boulle?[5] |
 André-Charles Boulle Վիքիպահեստում | |
Ժան-Բատիստ Կոլբերը (օգոստոսի 29, 1619 - սեպտեմբերի 6, 1683) նրան խորհուրդ տվեց Ֆրանսիայի Լյուդովիկոս XIV-ին՝ «Արևի թագավորին», որպես «իր մասնագիտությամբ ամենա հմուտ արհեստավոր». Նրա մահից հետո դարեր շարունակ նրա և իր ընտանիքի անունը կապվել է նրա կատարելագործած արվեստի հետ։ Այն հայտնի է դարձել որպես Բուլի աշխատանքը, իսկ Բուլի դպրոցը, որը հիմնադրվել է 1886 թվականին և հանդես է եկել որպես կերպարվեստի, արհեստների և կիրառական արվեստների քոլեջ Փարիզում այսօր էլ շարունակում է վկայել Անդրե-Շառլ Բուլի մնայուն արվեստի մասին[11]։
Կենսագրություն խմբագրել
1677 թվականին Անդրե-Շառլ Բուլը ամուսնության վկայականում նշել է իր ծննդյան տարեթիվը՝ իբրև 1642 թվականի նոյեմբերի 11։ Ոչ մի այլ փաստաթուղթ չկար, որը կհաստատեր նրա ծնունդը Փարիզում[12]։ Պատմաբաններ Չարլզ Ռիդը, Լակորդերը և Փոլին Ռիչարդը որոշել են, որ նրա հայրը բողոքական Յան Բոլթն է սակայն Անդրե-Շառլ Բուլը իր կաթոլիկ ամուսնության ժամանակ իր հորը անվանել է «Ժան Բուլ» ։ Միայն երկու փաստ որոնք ամենահեշտ բացատրվում են բողոքականների շարունակվող հալածանքով դա Անդրե-Շառլ Բուլի ամուսնությունն էր Սեն Սուլպիսում և հուղարկավորությունը 1732 թվականին Սեն-Ժերմենում[13][14]։
Ծննդյան փաստաթղթի բացակայության դեպքում Բուլի ծագման գաղտնիքի մեջ որոշիչ դեր են խաղում երեք գործոնները։
Առաջին հերթին, դա օտարերկրյա արվեստագետներն էին, որոնք գալիս էին դեպի Արևի թագավորի պալատ, նրանք ձգտում էին դառնալ նատուրալիզացված ֆրանսիացի հպատակներ։ Նրանք նմանվեցին Ժան-Բատիստ Լյուլին, թագավորական երաժիշտին, որը ծնվել է նոյեմբերի 28, 1632 թվականին և փոխեցին իրենց անունները։ Լյուլիի համար դա եղել են տարբեր անուններ, օրինակ «Ջովաննի Բաթիստա Լուլի և Ժան Բատիստ Լյուլլի«, բայց ամուսնության ժամանակ նա կեղծ հայտարարել է իր հոր ՝ Լորան դե Լյուլիի անունը ՝ «ֆլորենտացի ջենտլմեն«։ Այս պատմական տվյալներից ելնելով պատմաբանը դժվարանում է հասկանալ, թե շատ հայտնի անուններից ով էր Անդրե-Շարլ Բուլի իրական հայրը։ Նրանցից ոմանք ֆրանսիական կաթոլիկներ էին, ոմանք ՝ ֆրանսիացի բողոքականներ, ոմանք ՝ Հոլանդիայի Գելդերլանդից։
Երկրորդ գործոնը այն է, որ Անդրե-Շարլ Բուլի ծննդյան տարեթիվը գրեթե հաստատ ճշգրիտ չէ։ Չնայած իր հանճարեղությանը, կամ մի գուցե հենց դրա պատճառով Անդրե-Շառլ Բուլը ակնհայտորեն վատ ադմինիստրատոր էր վատ էր հասկանում ամսաթվերը, հատկապես այն ամենը ինչ վերաբերվում էր իր տարիքին։ Երբ նա մահացավ նրա երեխաները հայտարարեցին , որ նա 90 տարեկան էր, բայց դրա հավանականությունը քիչ էր։
Երրորդ և թերևս, ամենակարևոր գործոններից մեկը, որը ավելի մեծ շփոթություն է ստեղծում Բուլի ծագման շուրջ, դա է որ 1685 թվականի հոկտեմբերին իր ամուսնությունից ընդամենը 8 տարի հետո Լյուդովիկոս XIV-ը հրաժարվել է Նանտի հրամանագրից և Էդիկտ Ֆոնտենբլոյի հրամանագրով բողոքականությունը հայտարարել է անօրինական. Բողոքական բոլոր հոգևորականներին երկու շաբաթ տրվեց, որպեսզի նրանք լքեն երկիրը։ Երկրում մնալու համար նրանք պետք է ընդունեին կաթոլիկությունը։ Լյուդովիկոս XIV-ը հրամայել է քանդել գուգենոտների եկեղեցիները, ինչպես նաև փակել բողոքական դպրոցները։ Դա պաշտոնական հետապնդում էր բողոքականների դեմ, որը արդեն իրականացվել էր 1681 թվականին, և հանգեցրել է նրան, որ շուրջ 400 հազար մարդ լքել է երկիրը[15][16]։
Ժան-Բատիստ Լյուլին իր փաստագրված գործողություններով պնդում էր, որ ամուսնությունը շատ հարմար ժամանակ էր ծագումը պարզելու համար։ Բնական է ակնկալել, որ բացի նրանից, որ իր հոր կաթոլիկ անունը գրվել է սերունդների համար, Անդրե-Շառլ Բուլին հաջողվեց գտնել իր «սեփական տեղն» ու պարզել ծննդյան ամսաթիվը[17]։ Դեռ չուսումնասիրված պատճառներով պատմաբանները հավանական են համարում, որ Անդրե-Շառլ Բուլը ծնվել է Հոլանդիայում. Դա կարող եր բացատրել նրա ծագման շուրջ առաջացած շփոթությունը։ Միայն ակնառու փաստն որ մենք ունենք, դա Անդրե-Շառլ Բուլի խոսքն է, այն մասին, որ նա ծնվել է Փարիզում 1642 թվականին։
Անդրե-Շառլ Բուլի բողոքական ընտանիքում տիրում էր հարուստ եւ գեղարվեստական միջավայր, որը լիովին համապատասխանում է արվեստի հանճարին, այն արվեստին որը նա պետք է ստեղծեր հետագա տարիներին։ Վարպետի հայրը Լյուդովիկոս XIII-ի պալատական կահույքագործ էր և թագավորական հրամանով ապրում էր Լուվրում։. Նրա պապը նույնպես կահույքագործ էր և նույպես ապրում էր Լուվրում։ Այսպիսով, այս ընտանիքի մի քանի սերունդներ նկարիչներ և հմուտ վարպետներ էին ՝ կահույքագործներ։ Ինչպես նշում են պատմաբանները Մ. Դե Մոնթեգլոնն ու Շառլ Ասելինոն, այդ սերունդին էր պատկանում նաև նրա մորաքույրը ՝ Մարգարիտա Բահուշը , նա ինքնին հայտնի նկարիչ էր, ամուսնացած էր մեկ այլ շատ հայտնի նկարիչ Ժակ Բունել Դե Բլուայի հետ, որը Հենրի IV-ի սիրելի նկարիչներ[18][19]։
Գրեթե ոչինչ հայտնի չէ Անդրե-Շառլ Բուլի պատանեկության, դաստիարակության կամ ուսուցման մասին, բացի նրանից, որ 1666 թվականի հուլիսի 19-ին միասնական նոտարական ակտից , երբ նա ենթադրաբար 24 տարեկան էր, որում համաձայնեցվել է աշակերտի 5-ամյա պայմանագիրը 17-ամյա զարմիկի ՝ Ֆրանսուա Դելալոյի հետ[20][21] ։
_Front.jpg)
1672 թվականին ՝ 30 տարեկանում Կոլբերի երաշխավորությամբ, որը նրան ներկայացրել է որպես «Փարիզի ամենաստեղծագործ կահույքագործ«, Լյուդովիկոս XIV-ը Բուլին սենյակ է հատկացրել Լուվրի պատկերասրահներում, որտեղ վարպետն ապրել է մինչեւ իր օրերի վերջը, եւ նրան նշանակել է «թագավորական կահույքագործ«։ Այս պատկերասրահներում ընդունվելը նշանակում էր հատուկ թագավորական հարգանքի նշան[22][23] ։ Նա նաև ազատվել է առևտրային գիլդիաների կողմից սահմանված սահմանափակումներից։
Սկզբում Բուլը երազում էր նկարիչ դառնալ, սակայն նրա մտերիմ ընկերներից մեկի ՝ Պիեռ Ժան Մարիետի խոսքով նրա հայրը ՝ Ժան Բուլը ստիպել է նրան զարգացնել այլ հմտություններ։ Սա կարող է բացատրվել «բաց թողնված կոչման«զգացումով և ամբողջական նվիրվածությունը հավաքածուին որոնք գրեթե կործանեցին նրան...[24]
«Թագավորական շինություններ»-ի գրառումներից և Մարկիզ դը Լուվուայի նամակագրությունից պարզ երևում է, որ «Արևի թագավորի» համար Բուլը կատարել էր բազմաթիվ թագավորական հանձնարարություններ։ Անդրե-Շառլ Բուլի մոտ գալիս և աշխատանք էին նրան առաջարկում արտասահմանյան իշխանները, ֆրանսիական ազնվականությունը, կառավարության նախարարները և ֆրանսիացի ֆինանսիստները[22][25][26] ։
Պրոֆեսոր Ք.Ռ. Ուիլյամսը գրում է․ «Չկար սահմանափակում այն գներում, որոնք պատրաստ էին վճարել պալատականները շքեղ գեղեցկության համար երբ Ֆրանսիաում ղեկավարում էր հրաշալի Լյուդովիկոսը։ Այդ ժամանակաշրջանում կահույքագործության մեջ ամենահեղինակավոր ու հայտնի անունը Շառլ Անդրե Բուլին էր։ Նրա երևակայությունն ու վարպետությունն ամբողջությամբ դրսևորվեցին, և նա ապացուցեց, որ համապատասխանում է իրեն ներկայացված պահանջներին։
Անդրե-Շառլ Բուլը շատ հայտնի մարդ էր։ Այն պալատում, որտեղ մտածում էին միայն հաճույքի ու ցուցադրության մասին, նա հասկացավ, որ իր կահույքը պետք է գերազանցի այն ամենը ոչ միայն հարստությամբ, գեղեցկությամբ և արժեքով այլ նաև պետք է լինի հարմարավետ և օգտակար։ Նա նշանակվում է Ֆրանսիայի գահաժառանգ Դոֆինի մոտ որպես կահույքագործ։ Այս տարբերակումը, իր ճաշակով հանդերձ, ստիպեցին նրան կրկնօրինակել իր հարուստ հաճախորդների վարքագիծն ու պահվածքը»։ Արիստոկրատ լինելով նա տարբերվում էր բոլոր կահույքագործներից, նրան հենց այդպես էլ անվանում էին «արիստոկրատ»։ Նա իր հարստության մեծ մասը ծախսեց իր սեփական արհեստանոցը արվեստի գործերով լցնելու համար։ Նրա պահեստները լեփ-լեցուն էին թանկարժեք փայտերով և շքեղ կահույքի պատրաստ ու անավարտ կտորներով։ Նրա սեփական սենյակներում կային արվեստի անգին գործեր, ամբողջ կյանքի հավաքածու՝ գոհարներ, մեդալներ, գծանկարներ և նկարներ, որոնք ներառում էին նաև Ռաֆայելի քառասունութ գծանկարները։ Անդրե-Շառլ Բուլը լավ հարաբերություններ էր պահպանում բազմաթիվ կոլեկցիոներների և հովանավորների հետ, որոնց թվում էր նաև Պիեռ-Ժան Մարիետը[27]։
Բուլի արտադրանքը, որը ժամանակին արտադրվել էր երեք արհեստանոցներում, ներառում էր իր մեջ պահարաններ, բյուրոներ, զինապահեստներ, պատվանդաններ, ժամացույցների պահարաններ և լուսատուներ, որոնք առատորեն ամրացված էին ոսկեզօծ բրոնզով, որը նա ինքն էր մոդելավորել։ Չնայած իր հմտություններին, բարձր գներին, իր ճանաչմանը և պատվերների առատությանը Բուլը մշտապես փողի կարիք ուներ։ Սա հիմնականում ուղղակի արդյունք էր նրա ամբողջ կյանքի մոլուցքի, հավաքելու և կուտակելու արվեստի։ Թեև նա, անկասկած, իր աշխատանքի համար ոգեշնչված էր այս գնումներից, դա նշանակում էր, որ նա միշտ չէ, որ կանոնավոր կերպով վճարում է իր աշխատողներին։
Բացի այդ, հաճախորդները, ովքեր զգալի առաջխաղացումներ էին ունենում, չկարողացան ձեռք բերել իրենց պատվիրած կտորները և դա եզակի դեպք չէր։ Այս դժգոհ հաճախորդները պաշտոնական փորձեր արեցին որպեսզի ստանան թագավորական թույլտվություն՝ ձերբակալելու նրան իր պարտքերի համար՝ չնայած Լուվրում նրա պաշտոնին տրամադրված թագավորական պաշտպանությանը։ 1704 թվականին թագավորը նրան վեց ամսվա պաշտպանություն շնորհեց իր պարտատերերից՝ պայմանով, որ Բուլը ժամանակն օգտագործեր իր գործերը կարգավորելու համար կամ դա կլինի վերջին լավությունը նրա համար։ Իր հնարավորություններից դուրս ապրելը, թվում է, ընտանեկան հատկանիշ էր, քանի որ պատմությունը կրկնվեց ուղիղ քսան տարի անց, երբ նրա որդիներից մեկը ձերբակալվեց Ֆոնտենբլոյում և փաստացի բանտարկվեց, մինչև թագավոր Լյուդովիկոս XV-ը նրան ազատեց բանտից։ 1720 թվականին վարպետը ծանր հարված էր ստացել, գրեթե ողջ հավաքածուն, ինչպես նաև գործիքները, նյութերը և մեծ քանակությամբ պատրաստի արտադրանքները նաև ստուդիան ոչնչացվել են հրդեհի հետևանքով, ոչնչացվել են նաև մոդելներ եւ պատրաստի արվեստի գործեր։ Այն, ինչ կարելի էր փրկել, վաճառվել է, և ռեգենտին ֆինանսական օգնության խնդրագիր է ներկայացվել, բայց հայտնի չէ այդ դիմումի հաջողությունը։ Այս հրդեհում նրա կորուստների գերազանցել է 40 000 լիվր, ներառյալ շատ հին վարպետների աշխատանքները, էլ չենք խոսում Ռաֆայելի 48 նկարների, Միքելանջելոյի մոմե մոդելների եւ ձեռագիր ամսագրի մասին, որը Ռուբենսը պահպանում էր Իտալիայում։ Անդրե-Շառլ Բուլը հնարավորության դեպքում հաճախում էր գծագրերի և փորագրությունների ամեն վաճառքին։ Նա բարձր տոկոսադրույքներով պարտք էր վերցրում, որպեսզի վճարի իր գնումների համար մինչև հաջորդ աճուրդը, և նա մտածում էր ու գտնում այլ միջոցներ՝ ավելի շատ կանխիկ գումար ստանալու համար։ Նրա ընկեր Պիեռ-Ժան Մարիետը հայտնում է, որ դա մի պարտադրանք էր, որն անհնար էր բուժել։
Անդրե-Շառլ Բուլը մահացել է 1732 թվականի փետրվարի 29-ին Լուվրում ՝ բազմաթիվ պարտքեր թողնելով իր չորս որդիներին, որոնց նա փոխանցել է իր բիզնեսի և Լուվրի սեփականության իրավունքը մոտ 17 տարի առաջ[28]։
Ընտանիք խմբագրել
Բուլի չորս որդիներն են՝ Ժան-Ֆիլիպ (1678-1744), Պիեռ-Բենուա (մոտ 1683-1741), Անդրե-Շառլ II (1685-1749) և Շառլ-Ժոզեֆ (1688-1754)[29]։ Նրանց փոխանցեցին նրա արհեստանոցների ու տեխնոլոգիան դեռևս 1715 թվականին։ Չնայած բոլոր չորս որդիներին շնորհվել է թագավորական կահույքագործ շատ հեղինակավոր տիտղոսը, նրանց ֆինանսական գործերը նույնքան վատ էին կառավարվում, որքան իրենց հորը։ Հայտնի է, որ չորս եղբայրներից երեքը մահացել են պարտքերի մեջ[30]։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
Բուլը ռելիեֆային փորագրությունը փոխարինել է դեկորով, որի տեխնիկան ինքը հորինել է ՝ հենվելով XIV—XV դարերի իտալացի վարպետների ավանդույթների վրա։ Այն իրենից ներկայացնում էր ոչ թե պարզ մոդիֆիկացիա, այլ խորը ինտարսիա ՝ մեկ նյութի մեջ մեկ այլ նյութի ներդրումը։ Վարպետը մեկ «փաթեթի»մեջ էր դնում գույնին ու հյուսվածքին տպավորիչ հակապատկերող նյութեր ՝ կարմիր պղինձ, դեղին արույր, արծաթ կամ ալեխառն անագ, մուգ բալագույն ՝ ապահարզանով կրիայի պատյան, փղոսկր և շողացող մարգարիտ։ Այնուհետև նա սղոցեց գծանկարը՝ ըստ նախապես պատրաստված ձևանմուշների, օգտագործելով շրջադարձ. նա փոխարինեց նույն գծագրի «առաջին կերպարը» և ֆոնը (հակառակը՝ փոխարինելով բաց և մուգ երանգները)։ Անդրե-Շառլ Բուլի վաղ արտադրատեսակները դեռ անկատար են, ինտարսիայի կարերը լցված են մաստիկայով, սակայն հետագայում, կիրառելով «փաթեթներ», Բուլը հասել է ֆոնի և նկարչության բացարձակ միաձուլմանը․ Սկզբում Բուլն օգտագործում էր Ժան Բերենի, Դանիելի և Ժաննա Մարոյի դեկորատիվ կոմպոզիցիաները։ Հետո նա սկսեց աշխատել սեփական գծագրերի վրա[31]։
Կրիայի պատյանի օգտագործում խմբագրել
Կրիայի պատյանը օգտագործվել է բարակ կտրատած ներդիրների մեջ փայտի վրա և այսօր կարևոր ուղեցույց է Բուլի աշխատանքի մասին։ Չնայած կրիայի կեղևի հազվադեպությանը և արժեքին, նրա ամրությունը, օրգանական ջերմությունը և խայտաբղետ կարմիր էսթետիկան այն հատկապես հարմարեցրեց էկզոտիկ փայտի համար, ինչպիսին է Էբենոս (հունարեն «ebenos» նշանակում է սև ծառ)։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ այն խորն զգացում է հաղորդում Բուլի աշխատանքին։ Կրիայի կեղևի սկզբնական մշակումը ենթադրում է թիթեղների շերտերը տաքացնելով կենդանու կարապից առանձնացնելով և փափկացնելով թիթեղները՝ եռացնելով դրանք աղաջրի մեջ և այնուհետև դրանք հարթեցնել մամլիչի տակ։ Թեև երկու կտորները կարող էին միաձուլվել տաք արդուկի միջոցով, սակայն անհրաժեշտ էր մեծ ուշադրություն դարձնել գույնը չկորցնելու համար։ Հարդարման և փայլեցման աշխատանքները կատարվել են տարբեր տեխնիկայով[32]։
Արույրի օգտագործում խմբագրել
«Հենրիխ IV-ը արքայական հրամանագրով արվեստագետների համար արտոնյալ կարգավիճակ սահմանեց 1608 թվականին, որտեղ նա նշեց իր հստակ նպատակը՝ խրախուսել արվեստների ծաղկումը Ֆրանսիայում մի տեսակ խաչաձև փոշոտման և համագործակցության միջոցով։ Բնակիչները ցմահ օգտվում էին այն կարգավիճակից, որն այն ժամանակ ազատվում էր գիլդիայի համակարգի խիստ օրենքներից և տալիս էր այլ իրավական և հարկաբյուջետային արտոնություններ։ Համակարգը շատ կարևոր էր Անդրե Շառլ Բուլի համար, ում շնորհվեց արհեստանոցի հեղինակություն 1672 թվականին, նույն տարում Մարի-Թերեզի Լյուդովիկոս XIV-ի կնոջ և թագուհու անունից նրան կոչեցին թագավորական ոսկեզօծող։ Սակայն տարածքը չափազանց փոքր էր ցանկացած մասշտաբի կահույքի արտադրամասի համար, ուստի հիմնականում ծառայում էր որպես այցեքարտ կամ հեղինակավոր հասցե Բուլի համար, ով դեռևս ուներ իր ընտանեկան արհեստանոցը Ռեյմս փողոցի ձախ մայթին։ Բայց հետո ի վերջո նրան տրվեց ավելի մեծ տարածք 500 քմ Լուվրի լքված թատրոնում։ Բացի այդ, գիլդիայի վերահսկողության բացակայությունը թույլ տվեց Բուլին, ով նաև որպես քանդակագործ էր սովորել, ստեղծել և ձուլել իր սեփական ոսկեզօծ բրոնզե ամրակները իր կահույքի համար։ 1685 թվականից նա ուներ իր սեփական ձուլարանը, որն իր աշխատանքի ինքնատիպության քննադատական կողմն էր։ Բուլը նաև ստեղծեց զուտ ոսկեզօծ բրոնզից պատրաստված առարկաներ, ինչպիսիք են ջահերը, ժամացույցները, հրշեջները, պատի լույսերը, ի թիվս այլոց, ինչը մեծապես նպաստեց նրա համբավին[33]։
Պյուտեր խմբագրել
Կրիայի պատյանի վրա կարի կամ փողային ներդիրը հայտնի էր որպես premier-partie, մինչդեռ կրիայի պատյանի ներդրի, արույրի կամ պյուտերի վրա՝ contre-partie: Էլ ավելի շքեղ էֆեկտի համար դիզայնի մեջ կներառվեն մարգարիտ, ներկված եղջյուր և ներկված կրիայի կեղև։
Աշխատություններ խմբագրել
Անդրե-Շառլ Բուլը իր զարմանալի աշխատանքների մասին ճշգրիտ գրառումներ չէր պահում։ Բուլի արտադրամասի կողմից արտադրված կահույքի նույնականացումը մեծապես խոչընդոտում է նրա ստեղծած կահույքների փաստաթղթերի բացակայությունը։ Ցավոք, ամենևին էլ հեշտ չէ, նույնիսկ փորձագետի համար, հայտարարել կոմոդի, բյուրոյի կամ սեղանի իսկությունը Բուլի ձևով և դրանց արտաքինը։ Նրա որդիները, անկասկած, նրա մահից հետո մի քանի տարի շարունակ պահպանել են ավանդույթները, սակայն նրա նմանակները շատ էին և ընդունակ։ Ավելի հոյակապ տոհմային կտորներից մի քանիսը աշխարհի շարժական գանձերից են։ Յուրաքանչյուր կտորի վրա նույնականացման իր ներքին համակարգ ունենալու փոխարեն, նա կախված էր Թագավորական շինության կողմից պահվող գրառումներից։ Դրանք չէին նույնականացնում նոր ստեղծագործությունները հատուկ մուտքային համարներով, քանի որ դրանք արտադրվում էին, և նրանք չէին պահում արտադրանքի ամենօրյա մանրամասն օրագիր։ Եթե Բուլն օգտագործեր թագավորական զգեստապահարանը իր արդյունքը բացահայտելու և ձայնագրելու համար, ամեն ինչ կարող էր այլ կերպ զարգանալ։
Նրա բազմաթիվ թագավորական հանձնարարություններից միայն 1708 և 1709 թվականներին Մեծ Տրիանոնում թագավորին հանձնված պահարանների զույգը կարող է ապահով կերպով կապված լինել ծագումը հաստատող ցանկացած տեսակի փաստաթղթերի հետ։ Լուվրի թանգարանում և Ուոլեսի հավաքածուի մի շարք մեծ զինանոցներ նույնպես ապահով կերպով վերագրվում են նրա արհեստանոցին։ Բուլի որոշ ստեղծագործությունների նույնականացումը, որը հիմնված է մարկետիայի պատմական ճշգրտումների և մարկետիայի ձևանմուշների և բնորոշ համարձակ քանդակված ոսկեզօծ բրոնզե ամրակների վրա, երբեմն կարելի է ապացուցել Բուլի կողմից փորագրված և հրապարակված կահույքի դիզայնի պատկերների երեք հավաքածուից, որը հրատարակվել է ժան-Պիեռ Մարիետի կողմից մոտ 1720 թվականին, կահույքը պատկերված է մի շարք արհեստանոցային գծագրերում, որոնք ավանդաբար վերագրում են Բուլին Փարիզի՝ Դեկորատիվ արվեստի թանգարանում որպես մասնավոր հավաքածու և ընթացքի մեջ գտնվող աշխատանքներ,որոնք արվել են երբ 1715 թվականին Բուլը արհեստանոցների օրինական սեփականությունը փոխամցեց իր որդիներին։
Ավելի հոյակապ տոհմային կահույքի մասերից մի քանիսը աշխարհի շարժական «գանձերից» են։ Կան, օրինակ, երկու հայտնի զգեստապահարաններ, որոնք 12075 գնեցին Համիլթոն պալատի վաճառքում. մարկետիայի կոմոդները՝ հարստացված բրոնզե ամրակներով, նախկինում Մազարինի Գրադարան; Տարբեր պահարաններ և կոմոդներ, սեղաններ Լուվրում, Կլունիի թանգարանում և Mobilier National-ում; Դոֆինի ամուսնական գանձարանը, որը գտնվում էր Սան Դոնատոյի հավաքածուում։ Հերթֆորդ Հաուսում գտնվող Ուոլեսի հավաքածուում կան մի քանի նուրբ վավերացված կտորներ, ինչպես նաև մյուսների հետ, որոնք լիովին ընդօրինակված են, հավանաբար Լուի Սեյզի ժամանակաշրջանում։ Հազվագյուտ դեպքերում, երբ տոհմային օրինակը հայտնվում է աճուրդի սենյակ, այն միշտ բարձր գին է պահանջում. բայց ոչ մի կասկած չի կարող լինել, որ Բուլի ամենահիասքանչ և շքեղ նմուշները գնալով պակասում են, մինչդեռ նրա աշխատանքի երկրորդ և երրորդ դասերը, հավանաբար, ավելի շատ են դառնում։ Ճշմարտությունն այն է, որ այս հրաշալի աշխատանքը՝ իր փորագրված կամ մոդայիկ նմուշներով. Փղոսկրի և պղնձի, էբենոսի և կրիայի բազմաթիվ փոքրիկ կտորները, որոնք բոլորը միասին պահվում են սոսնձով և փոքրիկ ամուր մեխերով և շատ հաճախ կիրառվում բավականին փափուկ, սպիտակ փայտի վրա, չի կարող դիմակայել ժամանակի ավերածություններին և տատանումներին։ Այլընտրանքային ջերմությունն ու խոնավությունը մոդայիկ կահույքի ավելի վատ թշնամիներն են, քան ժամանակը և մաշվածությունը։ Նման նուրբ առարկաները հազվադեպ էին օգտագործվում, և արտիստներից ամենատաղանդավորներին աշխատանքի էին ընդունում պալատականները։
Լուվրի թանգարան խմբագրել
Անդրե Շառլ-Բուլի աշխատանքներից մի քանիսը Լուվրի թանգարանում
Մետրոպոլիտեն թանգարան խմբագրել
_MET_DP102696.jpg)
Ինդիանապոլիս արվեստի թանգարան խմբագրել
Ուոլեսի հավաքածու խմբագրել
Չիկագոյի գեղարվեստի ինստիտուտ խմբագրել
Քլիվլենդի գեղարվեստի թանգարան խմբագրել
Պատվո Լեգեոն թանգարան խմբագրել
Գալուստ Գյուլբենկյանի թանգարան խմբագրել
,_armario,_parigi_1700_ca.jpg)
Վիկտորիա և Ալբերտ թանգարան խմբագրել
Փոլ Գեթի թանգարան խմբագրել
Բուլը Շատոյում խմբագրել
Վո լը Վիկոնտ խմբագրել
-
Château Vaux le Vicomte -
Chambre des Muses -
Grand Bureau de Nicolas Fouquet -
Commode «Mazarine«
Վերսալ խմբագրել
-
Armoire -
Medal Chest -
Medal Chest and Commode -
Salon de L'Abondanc -
1867 Boulle Work
.jpg)
_(9672013376).jpg)
Մեծ Տրիանոն խմբագրել
,_1708,_Grand_Trianon.jpg)
Բուլը «Mazarin Commode»-ի նախատիպերը հանձնեց Մեծ Տրիանոնին 1708 թվականին։ Լուի Անտուան դե Պարդայան դե Գոնդրինը Թագավորական շենքերի տնօրենը գրեց Լյուդովիկոս XIV-ին. «ինչպես մյուսը և կատարելապես համապատասխանում է սենյակի հետ»։ Դիզայնը հայտնի դարձավ, թեև քննադատվում էր անհարմար իմաստի համար, հատկապես չորս լրացուցիչ պարուրաձև ոտքերի պատճառով, որոնք անհրաժեշտ էին բրոնզի և մարմարի քաշը պահելու համար։ Առնվազն հինգ այլ օրինակներ արվել են Բուլի արհեստանոցի կողմից, թվագրված 1710-ից 1732 թվականներին, այդ թվում մեկը, որն այժմ գտնվում է Մետրոպոլիտեն արվեստի թանգարանում։
Շանթիյի խմբագրել
-
Սեղան -
Գրասեղան
Ուոդեսդոն Մանոր խմբագրել
Թագավորական հավաքածու և Վինձոր ամրոց խմբագրել
Թագավորական հավաքածուի կահույքի մեծ մասը, որը պատրաստվել կամ վերագրվել է Բուլին, ձեռք է բերել Ջորջ IV-ը (1762–1830): Ֆրանկոֆիլ թագավորը թագավորական պալատները կահավորեց մեծ քանակությամբ ֆրանսիական նորաձև կահույքով 1780-ական թվականներից մինչև իր մահը՝ 1830 թվականը։ Էկզոտիկ նյութերի շքեղ ոճն ու օգտագործումը լավ համահունչ էին նրա մեծ ճաշակին։ Այնուամենայնիվ, տասնութերորդ և տասնիններորդ դարերի ընդօրինակումների ծավալի, ինչպես նաև այն փաստի պատճառով, որ Բուլը չի ստորագրել իր աշխատանքը, կարող է դժվար լինել միանշանակ ստեղծագործությունները վերագրել ստեղծողին։ Այդ իսկ պատճառով, թագավորական հավաքածուի Բուլի մարկետիայի գործերից շատերը գրանցված են որպես «վերագրված Անդրե-Շառլ Բուլին»։ Թագավորական հավաքածուում կա Անդրե-Շառլ Բուլի արվեստի առնվազն 13 աշխատանք[34]։
Գրականություն խմբագրել
- Պ. Ֆուրինգ, «Բուլ կահույքի դիզայն և դրանից հետո», «Burlingtonամսագրում», Հունիս 1992, 350-62;
- Պ. Հյուզ, Ուոլես հավաքածուի կահույքի կատալոգ, հատոր։ II, Լոնդոն, 1996;
- Ա. Պրադեր, «Ֆրանսիական էբենիստ Լյուդովիկոս XIV-ը հեղափոխության դարաշրջանում», Փարիզ, 1989;
- Ջեյ-Ռ. Ռոնֆոր (խմբ.), Անդրե Շառլ Բուլ, Փարիզ, 2009;
- Ջեյ-Փի Սամոյոն, Անդրե Շառլ Բուլը և նրա ընտանիքը, Փարիզ, 1979 թ.
- Բուլի արխիվի պատմական հետազոտությունների կենտրոն, 92, rue La Fayette, 75009 Փարիզ
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 André Charles Boulle // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2017. — ISBN 978-0-19-977378-7 — doi:10.1093/BENZ/9780199773787.ARTICLE.B00024373
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ Շվեդիայի Ազգային թանգարանի նկարիչների ցանկ — 2016.
- ↑ 5,0 5,1 Union List of Artist Names — 2017.
- ↑ «Death of André-Charles Boulle». Mercure de France.
- ↑ «André-Charles Boulle «le joaillier du meuble«». Le Portail des Antiquaires. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 1-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 30-ին.
- ↑ «The French cabinetmaker who is generally considered to be the preeminent artist in the field of marquetry, even «the most remarkable of all French cabinetmakers.«». Google Arts and Culture.
- ↑ «Masters of marquetry in the 17th century: Boulle». Khanacademy. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 30-ին.
- ↑ «André-Charles Boulle - Inlay». Pinterest.
- ↑ «Boulle Work». Boulle Vortal.
- ↑ «André-Charles Boulle». «André Boulle, Ebeniste de Louis XIV« M. CHARLES ASSELINEAU 1872 P 11.
- ↑ «Burial of André-Charles Boulle in Saint-Germain-l'Auxerrois». Mercure de France.
- ↑ «André-Charles Boulle and Marseilles». «André Boulle, Ebeniste de Louis XIV« M. CHARLES ASSELINEAU 1872 P 13,14.
- ↑ «Internet History Sourcebooks». www.fordham.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 30-ին.
- ↑ The Oxford History of the American People. New York City: Mentor. 1972. էջեր 220. ISBN 0-451-62600-1.
- ↑ «Marriage d'André-Charles Boulle». Gallica.bnf «Livre Dictionnaire critique de biographie et d'histoire errata et supplément pour tous« PP 265.
- ↑ «Louis Du Guernier (1614-1659)». Musée virtuel du Protestantisme.
- ↑ «Entourage of André-Charles Boulle». Gallica.bnf «André Boulle, ébéniste de Louis XIV« PP 14.
- ↑ Jean-Pierre Samoyault, «André-Charles Boulle et sa famille: nouvelles recherches, nouveaux documents« Haute Etudes Medievales et Modernes, Nr 40, 1979, pp. 36, Librairie Droz, Genève.
- ↑ Jean Nérée Ronfort, «André-Charles Boulle (1642–1732). Chronologie nouvelle de sa vie et de son œuvre« Dossier de l'Art, Nr 124, November 2005, pp. 8-31, Editions Faton, Dijon.
- ↑ 22,0 22,1 One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Penderel-Brodhurst, James (1911). «Boulle, André Charles». In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 4 (11th ed.). Cambridge University Press. էջեր 321–323.
- ↑ Dell 1992:187.
- ↑ «Mariette and André-Charles Boulle». Art & Antiques.
- ↑ Jean Nérée Ronfort, «André-Charles Boulle. Commandes pour le Grand Dauphin à Versailles« Dossier de l'Art, Nr 124, November 2005, pp. 38-63, Editions Faton, Dijon.
- ↑ Jean Nérée Ronfort, «Inventaire d'un des magasins de la Direction Générale des Bâtiments du Roy à Versailles (c.1744-1746)«, Dossier de l'Art, Nr 124, November 2005, pp. 64-65, Editions Faton, Dijon.
- ↑ C.R. Williams, «The Mentor:Furniture and its Makers Vol.1, No. 30, Serial Number 30, September 7, 2015, [EBook #49904]
- ↑ «Death of André-Charles Boulle in the Louvre». Mercure de France.
- ↑ «Jean Philippe Boulle, Son of André-Charles Boulle». V&A.
- ↑ Carolyn Sargentson, «Markets for Boulle furniture in early eighteenth-century Paris« The Burlington Magazine 134 No. 1071 (June 1992), pp. 363–367; Peter Fuhring, «Designs for and after Boulle Furniture«, The Burlington Magazine 134 No. 1071 (June 1992), pp. 350-362.
- ↑ «Beautiful Boulle Work». www.popularwoodworking.com.
- ↑ Lupano, Guglielmo; Peola, Paolo (1915). Corso di Scienze Naturali a uso delle Scuole Complementari [A Course of Natural Sciences for the Complementary Institutes] (իտալերեն). G.B. Paravia. էջ 71.
- ↑ «André-Charles Boulle's Foundry». betharnold.com 25 January 2010 Edition.
- ↑ «Andre-Charles Boulle in the Royal Collection». Royal Collection.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անդրե Շառլ Բուլ» հոդվածին։ |