Վիքիպեդիա

Անա Աթերլի

պորտուգալացի բանաստեղծուհի, թարգմանիչ

Անա Աթերլի (պորտ.՝ Ana Hatherly, մայիսի 8, 1929(1929-05-08)[1][2][3], Պորտու, Պորտուգալիա - օգոստոսի 5, 2015(2015-08-05)[1][3], Լիսաբոն, Պորտուգալիա), պորտուգալացի բանաստեղծուհի, թարգմանիչ, գրական պատմաբան, նկարչուհի և կինոռեժիսոր, վերջին տասնամյակների պորտուգալական մշակույթի հեղինակավոր գործիչ։

Անա Աթերլի
պորտ.՝ Ana Hatherly
Ծնվել էմայիսի 8, 1929(1929-05-08)[1][2][3]
ԾննդավայրՊորտու, Պորտուգալիա
Վախճանվել էօգոստոսի 5, 2015(2015-08-05)[1][3] (86 տարեկան)
Վախճանի վայրԼիսաբոն, Պորտուգալիա
Մասնագիտություննկարչուհի, համալսարանի դասախոս, գրող, բանաստեղծուհի և գծանկարիչ
Քաղաքացիություն Պորտուգալիա
ԿրթությունԿալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի և Լիսաբոնի համալսարան
ԱնդամակցությունԶերո
ԱշխատավայրNOVA University Lisbon?
 Ana Hatherly Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Անա Աթերլին ծնվել է Պորտոյում[4]։ Ավարտել է Լիսաբոնի համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը Գերմանական բանասիրություն մասնագիտությամբ և Կալիֆորնիայի համալսարանի դոկտորանտուրան։ Որպես գրող առաջին անգամ տպագրվել է Diário de Notícias թերթում 1959 թվականի սեպտեմբերին։ Նա զբաղվում էր վիզուալ պոեզիայով՝ մնալով բարոկկո բանաստեղծական արվեստի շրջանակներում։ Զարգացրել է արձակ բանաստեղծական ժանրը։ Բարոկկոյի գրականության պատմության, պոեզիայի և գեղագիտության գծով աշխատությունների հեղինակ է։ Թարգմանություններ է կատարել անգլերենից, ֆրանսերենից, իտալերենից և իսպաներենից։

1971 թվականին ի նշան դիկտատորական ռեժիմի և գրաքննության դեմ բողոքի՝ Աթերլին արտագաղթում է Մեծ Բրիտանիա և սովորում Լոնդոնյան կինոդպրոցում։ Մեխակների հեղափոխությունից հետո նա վերադառնում է հայրենիք, բնակվում Լիսաբոնում։

Որպես նկարիչ նա եղել է Grupo Experimentalista Português ավանգարդ խմբի մեջ և մասնակցել խմբային ցուցահանդեսներին։ 1992 թվականին Գալուստ Գյուլբենկյան հիմնադրամի ժամանակակից արվեստի կենտրոնում ներկայացվում է նրա 1960 թվականից 1990-ական թվականների գեղագիտական և գրաֆիկական աշխատանքների հետահայաց ցուցադրություններ։

1981 թվականից դասավանդում է Նոր Լիսաբոնյան համալսարանում սոցիալական և հումանիտար գիտությունների ֆակուլտետում[5]։

Ստեղծագործություններ խմբագրել

Պոեզիա խմբագրել

  • Um Ritmo Perdido. Lisboa: Ed. Aut. (1958, հեղինակի հրատարակում)
  • As Aparências. Lisboa: Sociedade de Expansão Cultural (1959)
  • A Dama e o Cavaleiro. Lisboa: Guimarães Editores (1960)
  • Sigma. Lisboa: Ed. Aut. (1965)
  • Estruturas Poéticas - Operação 2. Lisboa: Ed. Aut. (1967, հեղինակի հրատարակում)
  • Eros Frenético. Lisboa: Moraes Editores (1968)
  • 39 Tisanas. Porto: Colecção Gémeos, 2 (1969)
  • Anagramático. Lisboa: Moraes Editores (1970)
  • 63 Tisanas: (40-102). Lisboa: Moraes Editores (1973, արձակ բանաստեղծություններ)
  • Poesia: 1958-1978. Lisboa: Moraes Editores (1980)
  • Ana Viva e Plurilida. in Joyciana, Lisboa: &etc. (1982, ամբողջական հավաքածու)
  • O Cisne Intacto. Porto: Limiar (1983)
  • A Cidade das Palavras. Lisboa: Quetzal (1988)
  • Volúpsia. Lisboa: Quimera (1994)
  • 351 Tisanas. Lisboa: Quimera (1997)
  • Rilkeana. Lisboa: Assírio & Alvim (1999, Պորտուգալիայի ՊԵՆ-ակումբի պոեզիայի համար մրցանակ)
  • Um Calculador de Improbabilidades. Lisboa: Quimera (2001)
  • O Pavão Negro. Lisboa: Assírio & Alvim (2003, премия Ассоциации литературных критиков Португалии)
  • Itinerários. Vila Nova de Famalicão: Edições Quasi (2003)
  • Fibrilações. Lisboa: Quimera (2005, հրատարակումներ իսպաներեն և պորտուգալերեն)
  • A Idade da Escrita e outros poemas. São Paulo: Escrituras (2005, անալոգիա)
  • 463 Tisanas. Lisboa: Quimera (2006, արձակ բանաստեղծություններ)
  • A Neo-Penélope. Lisboa: &etc. (2007)

Արձակ խմբագրել

  • O Mestre. Lisboa: Arcádia (1963, 2 հրատարակություն - 1976, 3 հրատարակություն 1995, բրազիլերեն հրատարակություն՝ 2006)
  • No Restaurante. In Antologia do Conto Fantástico Português. Edições Afrodite de Fernando Ribeiro de Mello (1967, 2 հրատարակություն 1974, 3 հրատարակություն 2003)
  • Crónicas, Anacrónicas Quase-tisanas e outras Neo-prosas. Lisboa: Iniciativas Editoriais (1977)
  • O Tacto. In Poética dos cinco sentidos. Lisboa: Livraria Bertrand (1979)
  • Anacrusa: 68 sonhos. Lisboa: & Etc (1983)
  • Elles: um epistolado. Lisboa: Editorial Escritor (1999, Ալբերտո Պիմենտոյի հետ համատեղ)
  • O Neo-Ali Babá. In Mea Libra - Revista do Centro Cultural do Alto Minho, n.º 14, Viana do Castelo (2004)

Գրքեր, քննադատական հրապարակումներ, թարգմանություններ, մեկնաբանություններ խմբագրել

  • Nove Incursões. Lisboa: Sociedade de Expansão Cultural (1962)
  • O Espaço Crítico: do simbolismo à vanguarda. Lisboa: Caminho (1979)
  • A Experiência do Prodígio - Bases Teóricas e Antologia de Textos-Visuais Portugueses dos séculos XVII e XVIII. Lisboa: Imprensa Nacional-Casa da Moeda (1983)
  • Defesa e Condenação da Manice. Lisboa: Quimera (Apresentação, notas e fixação do texto) (1989)
  • Poemas em Língua de Preto dos Séculos XVII e XVIII. Lisboa: Quimera (Apresentação, notas e fixação do texto) (1990)
  • Elogio da Pintura de Luís Nunes Tinoco. Lisboa: Instituto Português do Património Cultural (Apresentação e edição) (1991)
  • A Preciosa de Sóror Maria do Céu. Lisboa: Instituto Nacional de Investigação Científica (Edição actualizada do códice 3773 da Biblioteca Nacional precedida dum estudo) (1991)
  • Lampadário de Cristal de Frei Jerónimo Baía. Lisboa: Editorial Comunicação (Apresentação crítica, fixação do texto, notas, glossário e roteiro de leitura) (1991)
  • O Desafio Venturoso de António Barbosa Bacelar. Lisboa: Assírio & Alvim (Organização e prefácio) (1991)
  • Triunfo do Rosário: repartido em cinco autos de Sóror Maria do Céu. Lisboa: Quimera (Tradução e apresentação) (1992)
  • A Casa das Musas: uma releitura crítica da tradição. Lisboa: Editorial Estampa (1995)
  • O Ladrão Cristalino: aspectos do imaginário barroco. Lisboa: Edições Cosmos (1997, премия Общества писателей Португалии за эссеистику)
  • Frutas do Brasil numa nova, e ascetica monarchia, consagrada à Santíssima Senhora do Rosário de António do Rosário. Lisboa: Biblioteca Nacional (Apresentação) (2002)
  • Poesia Incurável: aspectos da sensibilidade barroca. Lisboa: Editorial Estampa (2003)
  • Interfaces do Olhar - Uma Antologia Crítica / Uma Antologia Poética. Lisboa: Roma Editora (2004)
  • Obrigatório não ver. Lisboa: Quimera (2009)

Ալբոմներ, ցուցահանդեսների պատկերագրքեր խմբագրել

  • Ana Hatherly: obra visual, 1960-1990/ Manuel Castro Caldas, Jorge Molder, eds. Lisboa: Centro de Arte Moderna, Fundação Calouste Gulbenkian, 1992
  • Ana Hatherly: hand made = obra recente/ Jorge Molder, ed. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian, Centro de Arte Moderna José de Azeredo Perdigão, 2000

Գրականություն խմբագրել

  • Leonorama: volume de homenagem a Ana Hatherly/ Maria de Rosário Pimentel, Maria de Rosário Monteiro, eds. Lisboa: Edições Colibri; Faculdade de Ciências Sociais e Humanas, Universidade Nova de Lisboa, 2010.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (գերմ.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  4. ↑ Անա Աթերլի մասին infopedi կայքում
  5. ↑ Ana Hatherly

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անա Աթերլի» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Անա_Աթերլի&oldid=9724496» էջից