Ալի Դաեի
Ալի Դաեի[4] (պարս.՝ علی دایی, մարտի 21, 1969[1][2], Արդաբիլ, Իրան), իրանցի ֆուտբոլիստ։ Ավարտել է կարիերան 2007 թվականին։ 17 տարի՝ 2004-ից 2021 թվականներին, եղել է աշխարհի ազգային հավաքականների լավագույն ռմբարկուն՝ 109 գոլ արդյունքով[5]։ 2021 թվականին Դաեիի ռեկորդը գերազանցեց Կրիշտիանու Ռոնալդուն։ Նա լքել է Իրանի հավաքականը 2006 թվականին Գերմանիայում կայացած աշխարհի առաջնությունից հետո։ Նա ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի բարի կամքի դեսպան է։ Նա հանդես է եկել ի պաշտպանություն Մահսա Ամինիի մահից հետո սկսված բողոքի ցույցերի։
 | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Քաղաքացիությունը |
 Իրան | ||
| Ծննդյան ամսաթիվ | մարտի 21, 1969[1][2] (55 տարեկան) | ||
| Ծննդավայր | Արդաբիլ, Իրան | ||
| Հասակ | 192 սանտիմետր[3] | ||
| Քաշ | 80 կիլոգրամ | ||
| Դիրք | հարձակվող | ||
|
| |||
|
| |||
|
| |||
|
| |||
|
| |||
Կենսագրություն խմբագրել
Ալի Դաեին ծնվել է 1969 թվականի մարտի 21-ին, Իրանի հյուսիս-արևմտյան Արդաբիլ քաղաքում, իրանցի ադրբեջանցիների ընտանիքում[6]։
Իր ֆուտբոլային կարիերան Ալին սկսել է 14 տարեկանում, տեղի «Էսթեղլալ Արդաբիլ» ակումբում, իսկ 19 տարեկանում առաջին անգամ խաղացել է հիմնական թիմում։ Նրա հաջորդ ակումբը մայրաքաղաք Թահիրանն էր (Թեհրան), որտեղ նա խաղացել է մեկ մրցաշրջան, այնուհետև տեղափոխվել։ Հաջորդ ակումբը Bank Tejarat-ն էր։ Դաեյը մնաց ակումբում չորս տարի և բաց թողեց ճապոնական J-League-ում խաղալու հնարավորությունը զինվորական զորակոչի պատճառով[7]։
Ֆուտբոլիստը ավարտել է Թեհրանի Շարիֆի տեխնոլոգիական համալսարանը նյութագիտության (մետալուրգիա) մասնագիտությամբ և ստացել գիտության բակալավրի աստիճան։
1994 թվականին Թեհրանի ամենատիտղոսակիր իրանական «Պերսեպոլիս» ակումբը պայմանագիր կնքեց Դաեիի հետ և նա առաջին մրցաշրջանում 18 խաղում խփեց 15 գոլ, իսկ հաջորդ տարի ակումբի հետ դարձավ Իրանի չեմպիոն (1995/1996 մրցաշրջան)։ Նա դարձել է Իրանի ազգային հավաքականի ավագը եւ 1996-1997 թթ. Ազգային հավաքականի կազմում անցկացրած 35 խաղում դարձել է 31 գոլի հեղինակ։ 1996 թվականի դեկտեմբերին Էմիրություններում կայացած Ասիայի գավաթի խաղարկությունում Դաեին գոլ խփեց բոլոր խաղերում, Հարավային Կորեայի հավաքականի դեմ խաղում դարձավ պոկերի հեղինակ։ Միակ խաղը որտեղ նա չդարձավ գոլի հեղինալ Սաուդյան Արաբիայի դեմ խաղն էր։ Սաուդցիները դարձան չեմպիոն, իսկ Իրանը միայն բրոնզե մեդալակիր։
Ալիի տպավորիչ արտադրողականությունը վերջապես արդյունք տվեց։ Քաթարի բազմակի չեմպիոն Ալ-Սադդը նրան նկատեց և 1996 թվականին կնքվեց պայմանագիր։ Քաթարի առաջնությունում Դաեին անցկացրել է 16 խաղ և դարձել 10 գոլի հեղինակ։
Դրանից հետո՝ 1997 թվականին, Ալին հրավիրվեց խաղալու Եվրոպա՝ Բունդեսլիգայում։ Ալի Դաեին և իրանցի Քարիմ Բաղերին միաժամանակ սկսեցին խաղալ Արմինիա Բիլեֆելդում: Այդ թվականներին մի շարք այլ իրանցի ֆուտբոլիստներ հանգրվանել էին Բունդեսլիգայում, բայց նրանցից ամենավառը Դաեին էր, իսկ հաջորդ մրցաշրջանի համար նրան պայմանագիր առաջարկեց հանրահայտ Մյունխենի «Բավարիան»։ Ակումբի կազմում Ալին դարձավ Գերմանիայի չեմպիոն, նվաճեց Գերմանիայի լիգայի գավաթը և դուրս եկավ ՈՒԵՖԱ-ի Չեմպիոնների լիգայի եզրափակիչ։ Այս փայլուն մրցաշրջանի համար Դաեյը 1999 թվականին ճանաչվել է Ասիայի լավագույն ֆուտբոլիստ։
Բայց ավելի շատ խաղաժամանակ փնտրելու հետքերով, նա հաջորդ երեք տարին անցկացրեց Բեռլինի Հերտայում, որի հետ երկու անգամ (2001 և 2002) նվաճեց Գերմանիայի լիգայի գավաթը։
հավաքական խմբագրել
- Առաջին խաղը՝ 06/06/1993 Պակիստան 5:0 (Թեհրան)
- Վերջին հանդիպումը՝ 21.06.2006 Անգոլայի հետ 1:1 (Լայպցիգ)
- 06/12/1996 5 գոլ Շրի Լանկային 7:0 հաշվով
- 10/06/1996 4 գոլ Նեպալին ՝ 8:0
- 16.12.1996 4 գոլ Հարավային Կորեային՝ 6:2
- 24.11.2000 4 գոլ Գուամին 19:0
- 17.11.2004 4 գոլ Լաոսին՝ 7:0
Ձեռքբերումներ խմբագրել
Թիմային խմբագրել
Որպես խաղացող խմբագրել
Պերսեպոլիս խմբագրել
- Իրանի չեմպիոն՝ 1995/96 թթ
Բավարիա
- Գերմանիայի չեմպիոն՝ 1998/99 թթ
- Գերմանիայի լիգայի գավաթակիր՝ 1998/99 թթ
- ՈՒԵՖԱ-ի Չեմպիոնների լիգայի եզրափակիչ՝ 1998/99 թթ
Հերտա
- Գերմանիայի լիգայի գավաթակիր՝ 2000/01, 2001/02
Սաբա Կոմ
- Իրանի գավաթակիր՝ 2004/05 թթ
- Իրանի սուպերգավաթի հաղթող՝ 2005 թ
Սայպա
- Իրանի չեմպիոն՝ 2006/07 թթ
Իրանի հավաքական
- Ասիական խաղերի հաղթող՝ 1998թվական
- AFC/OFC Challenge Cup-ի հաղթող՝ 2003թ
- Արևմտյան Ասիայի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի գավաթակիր՝ 2004 թ
- Ասիայի գավաթի բրոնզե մեդալակիր՝ 1996, 2004
Որպես մարզիչ խմբագրել
Սայպա
- Իրանի չեմպիոն՝ 2006/07 թթ
Իրանի հավաքական
- Արևմտյան Ասիայի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի գավաթակիր՝ 2008 թ
Պերսեպոլիս
- Իրանի գավաթակիր՝ 2009/10, 2010/11 թթ
Անձնական խմբագրել
Որպես խաղացող խմբագրել
- Ազգային հավաքականի կազմում խփած գոլերի քանակով աշխարհի ռեկորդակիր՝ 109 (23.06.2021թ. Կրիշտիանու Ռոնալդուն կրկնեց Եվրո-2020-ի ռեկորդը Պորտուգալիա - Ֆրանսիա խաղում և հավասարվեց Ալիին այս ցուցանիշով, իսկ սեպտեմբերի 1-ին Նույն տարի Քաթարում կայացած Աշխարհի առաջնության 2022-ի ընտրական խաղում, Իռլանդիայի հավաքականի դեմ խաղում, խփելով երկու գոլ, գերազանցեց Դաեյի ռեկորդը՝ դառնալով ազգային հավաքականի լավագույն ռմբարկու գոլերի քանակով։
- Ասիայի լավագույն ֆուտբոլիստ 1999 թ.
- 1996 թվականի Ասիայի գավաթի լավագույն ռմբարկու (8 գոլ)
- 1998 թվականի Ասիական խաղերի լավագույն ռմբարկու (9 գոլ)
- IFFHS-ի աշխարհի լավագույն ռմբարկու մրցանակակիր (2)։ 1996, 2004 թ.
- Ազգային հավաքականի կազմում մեկ օրացուցային տարում պաշտոնական խաղերում խփած գոլերի քանակի ռեկորդակիր՝ 20 գոլ, 1996 (ներառյալ ընկերական խաղերը՝ 22 գոլ)։
- IFFHS-ի վարկանիշային աղյուսակում զբաղեցնում է 7-րդ տեղը 20-րդ դարի ասիացի խաղացողների մեջ։
- 2004 թվականի Իրանի առաջնության լավագույն ռմբարկու։
Որպես մաչզիչ խմբագրել
- Իրանի տարվա լավագույն մարզիչ՝ 2008թ
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 FBref.com(բազմ․)
- ↑ 2,0 2,1 Արգենտինական ֆուտբոլի տվյալների շտեմարան (իսպ.)
- ↑ http://www.kicker.de/news/fussball/bundesliga/vereine/2001-02/1660/vereinsspieler_ali-daei.html
- ↑ Более корректным с точки зрения произношения фамилии ([ʔæliː dɑːjiː]) является вариант Али́ Даи́.
- ↑ «Лучшие бомбардиры европейских сборных» (ռուսերեն). UEFA.com. 2015 թ․ սեպտեմբերի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 7-ին. «Мировой рекорд принадлежит экс-форварду "Арминии", "Баварии", "Герты" и сборной Ирана Али Даеи, который в матчах за нее отличился 109 раз.»
- ↑ «Daei, Aliعلی دایی». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
- ↑ «IFFHS — The World's best top goal scorer». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 9-ին.