Ալեշ Շտեգեր (սլովեն.՝ Aleš Šteger, մայիսի 31, 1973(1973-05-31), Պտույ, Սլովենիա) սլովենացի բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ և խմբագիր[1]։ Ալեշը պատկանում է գրողների այն սերնդին, որը սկսել է հրատարակվել Հարավսլավիայի անկումից անմիջապես հետո։ Նրա առաջին բանաստեղծական ժողովածուն կոչվել է «Šahovnice ur» (1995), որը տպագրվելուց երեք շաբաթ անց սպառվեց և ցույց տվեց սլովենացի արվեստագետների և գրողների նոր սերունդը։

Ալեշ Շտեգեր
Դիմանկար
Ծնվել էմայիսի 31, 1973(1973-05-31) (51 տարեկան)
ԾննդավայրՊտույ, Սլովենիա
Քաղաքացիություն Սլովենիա և  ՀՍՖՀ
ԿրթությունԼյուբլյանայի համալսարան
Մասնագիտությունլեզվաբան, թարգմանիչ, գրական խմբագիր, գրող, գրական քննադատ, բանաստեղծ, ակնարկագիր և խմբագիր
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԲեռլինի գեղարվեստի ակադեմիա
 Aleš Šteger Վիքիպահեստում

Շտեգերի բանաստեղծական ժողովածուներն ու վեպերըարգմանվել են ավելի քան 20 լեզուներով և տպագրվել այնպիսի ամսագրերում, ինչպիսիք են The New Yorker, Süddeutsche Zeitung, Lettre International և Boston Review:

Ամուսնացած է սոցիալական մարդաբան Մայա Պետրովիչ-Շտեգերի հետ, ունեն մեկ որդի ունեն։

Գործունեություն

խմբագրել

Ալեշ Շտեգերը սովորել է Լյուբլյանայի համալսարանի Արվեստի ֆակուլտետում՝ համեմատական ​​գրականություն և գերմաներեն մասնագիտությամբ (ավարտել է 2003վականին)։ Նա Բելետրինա հրատարակչության համահիմնադիրն ու ծրագրերի տնօրենն է։ Հանդիսանում է պոեզիայի և գինու օրերի հիմնադիրներից մեկը և 1996-2004վականներին, ապա նաև 2014-2022վականներին դրա ծրագրերի ղեկավարը։ Միաժամանակ Շտեգերը «Վերսոպոլիս» պոեզիայի միջազգային հարթակի հիմնադիրն է։ Նրա առաջին բանաստեղծական գրքերի հրատարակումից անմիջապես հետո նրա պոեզիան հայտնի դարձավ հայրենիքից դուրս։ Դրան հաջորդեցին ճամփորդություններ, վեպեր և փորձարարական գրություններ։

Շտեգերը Բեռլինի արվեստների ակադեմիայի և Գերմանական լեզվի և գրականության ակադեմիայի անդամ է։ Շտեգերը 2021վականի Գրիֆինի անվան պոեզիայի մրցանակի դատավոր էր[2]։

Հատուկ նախագծեր և համագործակցություններ այլ արվեստագետների հետ

խմբագրել

Շտեգերը մի քանի տարի ելույթ է ունենում ակորդեոնահար Յուրե Տորիի հետ, ում հետ նա ստեղծել է «պոետական ​​ծես» և «պատմական կաբարե» Ալեշի պապի՝ Մատիյա Զորեցի մասին, ով մասնակցել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին։ Հանդիպումը տեղի է ունեցել 2023վականի հունվարի 6-ին Լյուբլյանայի Չանկարջևի տուն արտադրությունում։

Նա համագործակցել է երաժիշտների և կոմպոզիտորների, հատկապես Վիտո Ժուրայի հետ, ում համար նա գրել է լիբրետոն der Verwandler/Alchemis t ստեղծագործության համար, որի պրեմիերան կայացել է 2019վականին Գերմանիայի Շտուտգարտ քաղաքում՝ Eclat փառատոնում։

Ալեշ Շտեգերը գրել է «Սահմաններից այն կողմ» վավերագրական գեղարվեստական ​​ֆիլմի սցենարը (2016), որի ռեժիսորն է Փիթեր Զաքը։

Ալեշը համագործակցել է նկարիչ Դուշան Ֆիշերի (V tvari նախագիծ), լուսանկարիչ Ստոյան Քերբլերի (գիրք Ինչ տեսա Պտուջում և այլուր) և մի քանի այլ վիզուալ նկարիչների հետ։

2017վականին նա հրավիրվել է որպես բանաստեղծ՝ ստեղծելու վիզուալ գեղարվեստական ​​ստեղծագործություն Հնդկաստանի Կոչի Մուզիրիս միջազգային բիենալեի համար։ Նրա ստեղծագործությունը՝ 14 մետր բարձրությամբ բուրգը՝ ներքին լաբիրինթոսով և աքսորի մասին բանաստեղծության ձայնային ինստալացիա՝ «Վտարանդի բանաստեղծների բուրգը», շուտով դարձավ Բիենալեի կարևոր իրադարձություններից մեկը։

Խմբագիր ևարգմանիչ

խմբագրել
 
Ալեշ Շտեգերը Մեխիկոյում պոեզիայի ընթերցման ժամանակ

Մաթիաս Գյորիցի և Ամալյա Մաչեկի հետ 2023վականին Մյունխենում խմբագրել է սլովենական ժամանակակից պոեզիայի անթոլոգիան՝ Mein Nachbar auf der Wolke։

Նա խմբագրել է Էդվարդ Կոցբեկի, Գրեգոր Ստրնիշայի, Դանե Զայցի, Տոմաժ Շալամունի և Նիկո Գրաֆենաուերի ընտրյալ բանաստեղծությունները, որոնց համար գրել է նաև ուղեկցող ընդարձակ ուսումնասիրություններ։

Յերնեջ Կատոնա Զայցի հետ միասին նա կազմել է «Բառերով» գիրքը՝ Դանեթ Զայչի բանաստեղծություններից և հատվածներից։

Տոմաժ Շալամունի վեց հետմահու գրքերի հրատարակման կապակցությամբ, որոնք հրատարակվել են Jutro (Beletrina, 2018) վերնագրով, նա հրապարակել է 70 էջանոց զրույց բանաստեղծի և ընկերոջ հետ, որը Ալեշն ու Տոմաժը պլանավորել էին որպես համատեղ նախագիծ, որը երբեք չի ավարտվել։

Որպեսարգմանիչ՝ Ալեշըարգմանում է գերմաներենից և իսպաներենից՝ ներառյալ Գոթֆրիդ Բենի (Doppelleben), Ինգեբորգ Բախմանի (Ընտրված բանաստեղծություններ), Սեսար Վալյեխոյի (Poemas humanos), Վալտեր Բենիամինի (Berliner Kindheit um 1900) և Օլգա Օրոսկոյի (Seled) գրքերը։

Գրքեր անգլերենարգմանությամբ

խմբագրել
  • Վառվող լեզուներ, նոր և ընտիր բանաստեղծություններ. Բլուդաքս, 2022. (պոեզիա)
  • Մարմինների գիրքը, Սպիտակ սոճու մամուլ, Բուֆֆալո, Նյու Յորք, 2022. (պոեզիա)
  • Երկրի տակ երկնքի վերևում, Ուայթ Փայն փրես, Բուֆֆալո, Նյու Յորք, 2019 (պոեզիա)
  • Պարզ ստվեր, Հյուսիսային Ամհերստ, 2019. (պոեզիայի մատյան)
  • Բացարձակություն, Իստրոս Բուքս, Լոնդոն, 2017. (վեպ)
  • Բեռլին, Քաունթերփաթ, Դենվեր. (կարճ արձակ)
  • Իրերի գիրք, BOA հրատարակություն, Ռոչեստեր, 2010. (պոեզիա)

Բնօրինակ հրապարակումներ

խմբագրել

Բանաստեղծություններ

խմբագրել
  • Šahovnice ur, (Շախմատային տախտակներ Ժամերի) 1995
  • Kašmir, (Քաշմիր) 1997
  • Protuberance, (Ելույթներ) 2002
  • Knjiga reči, (Գիրք իրերի) 2005
  • Knjiga teles, (Մարմինների գիրք) 2010
  • Nad nebom pod zemljo, (Երկրից ներքեւ երկնքի վերևում) 2015
  • Pričevanje, (Վկայություն) 2021
  • Svet je vmes, (Աշխարհը գտնվում է միջև) 2022
  • Včasih je januar sredi poletja, (Երբեմն ամառվա կեսին հունվար է) ճանապարհորդական վեպ, 1997
  • Բեռլին, կարճ գեղարվեստական, 2007
  • Odpusti, (Բացահայտում), վեպ 2014
  • Կուրենտ, երիտասարդ մեծահասակների վեպ 2015
  • Neverend, վեպ, 2017
  • Bogovi se nam smejijo, (Աստվածների ծիծաղը) 6 վեպ 2022.

Էսսեներ

խմբագրել
  • S prsti in peto, (Մատներով և կրունկներով), 2009
  • Kar sem videl na Ptuju in drugod (Ինչ տեսա Պտուջում և այլուր), Էսսեներ/Լուսանկարներ, 2021
  • Gebrauchanweisung Slowenien (գրված է գերմաներեն), էսսեներ Սլովենիայի մասին 2022
  • Na kraju zapisano (Գրված է տեղում նախագիծ 2012–2023), 2023

Սլովենիայի մրցանակներ

խմբագրել
  • Սլովենիայի գրքի տոնավաճառի մրցանակ վերջին երկու տարվա դեբյուտային գրքի համար, 1996
  • Վերոնիկա մրցանակ 1998 պոեզիայի «Քաշմիր» ժողովածուի համար
  • Ռոժանչևայի մրցանակ Բեռլին գրքի համար 2007
  • Պտուժի քաղաքապետարանի Մեծ Օլյենկան 2017
  • Krilata želva մրցանակ 2018 թվականի լավագույն ճանապարհորդության համար՝ գրված կայքում
  • Pretnar մրցանակ 2021

Միջազգային մրցանակներ

խմբագրել
  • Գրելու կրթաթոշակ Akademie Schloss Solitude-ում, Շտուտգարտ, 2001
  • Աբրահամ Վուրսելի հիմնադրամի կրթաթոշակ, Նյու Յորք, 2002
  • Պոեզիայի միջազգային մրցանակ «Բանաստեղծական գավազան 2006» (շնորհված է Մակեդոնիայի գրողների ասոցիացիայի կողմից)
  • BTBA (Լավագույն թարգմանված գրքի մրցանակ), ԱՄՆ, 2011 «Գիրք բաների» թարգմանության համար
  • AATSEL (Սլավոնական և Արևելյան Եվրոպայի լեզուների ուսուցիչների ամերիկյան ասոցիացիա) մրցանակ սլավոնական լեզուներից անգլերեն գրական ստեղծագործության լավագույն թարգմանության համար 2011
  • Ֆրանսիայի Հանրապետության մշակույթի նախարարի կողմից շնորհված «chavalier de l'ordre des arts et des lettres» կոչումը.
  • Բավարիայի արվեստների ակադեմիայի պոեզիայի համար Հորստ Բիենեկի միջազգային մրցանակ 2016
  • Ցուգ Սփայչերի քաղաքի միջազգային մրցանակ 2022, Neverend վեպի գերմաներեն թարգմանության համար
  • Գրաց քաղաքի Ալֆրեդ Կոլերիչի մրցանակ 2021, Ավստրիա, գրականությանը մատուցած ծառայությունների համար
  • ITB Berlin Tourist Exchange Prize 2023 Slovenien Gebrauchsanweisung  Slowenien մասին էսսեների գրքի համար (սկզբնապես գրված է գերմաներեն)
  • Nuevo Siglo de Oro միջազգային պոեզիայի մրցանակ, Մեքսիկա, 2023 բանաստեղծական ստեղծագործության համար

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «Read Central». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 26-ին.
  2. «Griffin Poetry Prize - 2021 Judges», Griffin Poetry Prize

Գրականություն

խմբագրել

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեշ Շտեգեր» հոդվածին։