Ալբայսին
Ալբայսին (իսպ.՝ Albayzín, արաբ․՝ البيازين), բնակելի թաղամաս Իսպանիայի Գրանադա քաղաքում, որը ժառանգել է արաբական ճարտարապետության ազդեցությունը՝ Պիրենեյան թերակղզում մուսուլմանների գերիշխանության տարիներին[1]։
 | |
| Albayzín* | |
|---|---|
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
| |
| Ալբայսինի համայնապատկերը | |
| Երկիր |  Իսպանիա
|
| Տիպ | մշակութային |
| Չափանիշներ | I, III, IV |
| Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
| Աշխարհամաս** | Եվրոպա |
| Ընդգրկման պատմություն | |
| Ընդգրկում | 1984 (8-րդ նստաշրջան) |
  | |
| * Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային  ժառանգություն
| |
Գրանադա քաղաքի Ալբայսին պատմական կենտրոնը՝ ալ-Համբրայի և Խեներալիֆեի հետ մեկտեղ ներառված է Իսպանիայում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկի մեջ[2][3]։
Անվան ծագումնաբանություն խմբագրել
Ալբայսին թաղամասը գտնվում է Դառա գետի հյուսիսային հատվածում՝ ալ-Համբրայի բլրի հակառակ կողմում։ Տեղակայված լինելով Գրանադայի ներքին քաղաքում՝ Ալբայսին ձևավորում է միջնադարյան պատմական կենտրոնը, որը կառուցվել է արաբական տիրապետության շրջանում՝ մուսուլմանական Նասրիյանների հարստության գահակալության ընթացքում, երբ Գրանադան դարձել էր Իբերիա թերաղզու մուսուլմանական էմիրության քաղաքամայրը[4]։
Ալբայսինի անվանումը հավանաբար կապված է արաբների հետ։ Արաբերեն «Ռաբադ ալ-Բայասին» բառը թարգմանաբար նշանակում է «բազեապանների թաղամաս»[5]։ Կա մեկ այլ վարկած համաձայն որի Ալբայսինի անունն առնչվում է Անդալուզիայի Բաեսա քաղաքի անվան հետ։ Մեզ հայտնի է նաև, որ թաղամասի բնակեցումն արաբներով տեղի է ունեցել 13-րդ դարում։
Պատմություն խմբագրել
Հնագիտական հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ բլուրը, որի վրա էլ վեր է խոյանում Ալբայսինը, բնակեցված է եղել դեռևս Հռոմեական կայսրության գոյության ժամանակաշրջանում։ 8-րդ դարի կեսերին տեղի կառավարիչ Ասապ բեն Աբդերահմանը ներկայիս Սան Նիկոլասի հրապարակի տեղում կառուցում է պաշտպանական ամրություն։ 11-րդ դարում բերբերական ծագում ունեցող Զիրյաններն այստեղ կառուցում են օժանդակ պաշտպանական կառույցներ։
Նասրիյանների արքայատոհմի օրոք քաղաքը սկսում է բարգավաճել։ 14-րդ դարի կեսերին այն դառնում է արաբ վարպետների և առևտրականության կենտրոններից մեկը։ Անգամ Ռեկոնկիստայի ավարտից հետո՝ 1432 թվականին, Ալբայսինի արաբ բնակչությունը կազմում էր շուրջ 60 հազար մարդ։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Granada, Ele Medios, Álvaro de Bazán 9 3º Derecha, 18010. «Puerta de las Pesas :: AGENCIA albaicín GRANADA». www.albaicin-granada.com (իսպաներեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 22-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ «Alhambra, Generalife and Albayzín Justification» (PDF) (անգլերեն). UNESCO ICOMOS. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 10-ին.
- ↑ «Alhambra, Generalife and Albayzín, Granada». UNESCO Culture Sector. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 9-ին.
- ↑ Galán, Daniel (2015 թ․ նոյեմբերի 4). «La casa de Zafra: 6 razones para visitar este monumento del Albaicín». El viaje del mapache. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
- ↑ «Albayzin Quarter» (անգլերեն). archnet.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 10-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Albayzín Արխիվացված 2016-03-03 Wayback Machine-ը granada-in.com կայքում(իսպ.)
- «Արչնեթ» կայքի անդրադարձը, վերցված հոկտեմբերի 24, 2006
- Ալբայսինը Համաշխարհային ժառանգության կայքում, վերցված հոկտեմբերի 24, 2006
- Ալբայսին հոդվածը Գրանադայի նահանգի պաշտոնական կայքում Արխիվացված 2007-09-30 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալբայսին» հոդվածին։ |
