Ազով

Ազով
Քաղաք
	Ազով
	Азов
Դրոշ	Զինանշան
	Թանգարան Ազովում
Երկիր	Ռուսաստան
Հիմնադրված է	1067 թ.
Տվյալ կարգավիճակում	1708 թվականից
Մակերես	66,2 կմ²
ԲԾՄ	40 մետր
Բնակչություն	▲ 83 000 մարդ (2013)
Ժամային գոտի	UTC+4, ամառը UTC+5
Հեռախոսային կոդ	+7 86342
Փոստային ինդեքսներ	346780-346783, 346787, 346789, 346799
Ավտոմոբիլային կոդ	61, 161
Պաշտոնական կայք	gorodazov.ru
	Ազով Վիքիպահեստում

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ազով (այլ կիրառումներ)

Ազով, քաղաք Ռուսաստանի Ռոստովի մարզում, նավահանգիստ Դոն գետի ափին։

Հիմնադրվել է հին հունական Տանաիս քաղաքի (մ.թ.ա. 3-րդ դար-մ.թ. 5-րդ դար) տեղում (այդ քաղաքը կոչվել է Տանաիս (այժմ՝ Դոն) գետի անունով)։ 10-րդ դարում մտել է Կիևյան Ռուսիայի կազմի մեջ։ 1067-ին զավթել են պոլիվցիները և անվանել Ազակ, որը ձևավորվելով դարձել է Ազով։ Ենթադրվում է, որ քաղաքը կոչվել է, այն գրավելու ժամանակ սպանված պոլովցի Ազում (Ազուֆ) իշխանի անունով։ 13-րդ դարից եղել է թաթարական, 1471-ին՝ թուրքական ամրոց. 1774-ից Ռուսաստանի կազմում է^[1]։

ԱշխարհագրությունԽմբագրել

Ժամանակակից Ազով` մարզայինային ենթակայության քաղաք է, որը գտնվում է Ռոստովի մարզի հարավ-արևմութքում, Դոն գետի ձախ ափին, Տագանրոգի ծոցից 12.5 կիլոմտրի հեռու։ Մարզկենտրոնից` Դոնի Ռոստով քաղաքից 35 կիլոմերտ հեռու։ Քաղաքի տարածքը 66.2 կմ²

ՊատմությունըԽմբագրել

Ամրոցի մնացորդներ

Ռուսական բանկի հուշադրամ, 2008 թ. 10 ռուբլի

Ազովը գտնվում է Դոնի և նրա վտակ Ազովկի գետի ափին, Ազովի ծովի Տագանրոգի ծոցից 15 կմ վրա։ Դարերից ի վեր քաղաքը ստրատեգիական նշանակություն է ունեցել, որը մեծ ազդեցություն է ունեցել նրա պատմության վրա։ Պատմությունից հայտնի է քաղաքի տարածքում բնակված այնպիսի ժողովրդների մասին ինչպես կիմմերներն են, սկյութները, սարմատները։ Սկյութների ժամանակաշրջանում Հյուսիսային Մերձազովյան շրջաներում առաջացել են բազմաթիվ բնակավայրեր, որոնք հետագայում մեծ դեր են խաղացել շրջանի զարգացման և վերականգնման վրա։ Դրանցից է նաև Տագանրոգի բանկավայրերը, Էլիզաբեթի ամրոցը, հունական Մեծ գաղութը, բոսպորյան Տանաիս քաղաքը և այլք։ 1559 թվակյանին Ազովը պաշարել է Դմիտրի Վիշնեվեցկին։ 1637 թվականի դոնի և զապարոժեի կազակները գրավել են Ազովը և զավթած է եղել մինչև 1642 թվականը(այսպես կոչված Ազովյան պաշարում)։ 1695-1695 թվականներին կազակները մասնակցել են Ազովյան արշավանքներին, որի արդյունքում Ազովն անցել է Ռուսաստանին։ 1709 թվականից Ազովը դարձել է նահանգային քաղաք։ 1711 թվականի պրուտական արշավանքի ժամանակ, շրջափակման արդյունքում հանձնվել է։ Պրուտական խաղաղության կնքման արդյունքում Ռուսաստանը օսմանյան կայսրության է զիջում Ազովը։ 1735-1739 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ 1736 թվականին ամրոցը գրավվում է գեներալ Լասսի կողմից։ 1739 թվականին Բելգրադի պայմանագրի կրկին վերադարձվել է օսմանյան կայսրությանը, սակայն պայամանագրի համաձայն քանդվել է ողջ պաշտպանիչ ամրությունները։ 1769 թվականի մարտին, ռուս-թուրքական պատերազմի սկզբին, քաղաքը կրկին գրավվել է Վոլոգոդյան գնդի և Դոնի կազակների կողմից` դրանից հետո քաղաքը ընդմիշտ մնաց Ռուսաստանի կազմում։ 1775 թվականից Ազովը դարձավ Ազովյան նորաստեղծ վարչական մարզի կենտրոն։ 1782 թվականից երբ վարչական կենտրոնը տղափախվեց Եկատիրինոսլավ, Ազովը կրկին դարձել է ամրոց, 1810 թվականի մարտի 31-ից դարձել է Եկատիրինոսլավի արվարձան, իսկ 1888 թվականից քաղաքը միացվել է Դաոնսկի Շրաջանի Բանակին և անցել է կազակների կառավարմանը։ XIX դարի վերջին գյուղում եղել է չորս արական գիմնազիա, ինչպես նաև կանանց և տղամարդկանց ուսումնարան, առևտուրը զգալիորեն անկում է ապրել։

ԿլիմանԽմբագրել

Կիլման չափավոր ցամաքային է։ Հունվար ամսվա միջին ջերմաստիճանը -4°С է, հուլիսինը` +22°С +24°С՚: Տարեկան միջին տեղումները 400-650 մմ է՚ Բնորոշ է ջերմաստիճանի ավռավելոսւթյամբ, ղոնավության պակասով։

Ազովի կլիմանԽմբագրել

Ցուցանիշ	Հունվ	Փետ	Մարտ	Ապրիլ	Մայ	Հուն	Հուլ	Օգոս	Սեպ	Հոկ	Նոյ	Դեկ	Տարեկան
Միջին մաքսիմալ °C	-0.9	0.3	6.2	16.3	22.8	26.5	28.7	27.9	22.5	14.6	7.5	2.5	14.6
Միջին մինիմում °C	-7.2	-6.4	-1.3	6.4	12.3	16.3	18.1	16.8	11.9	5.8	1.4	-2.9	5.9
Տեղումների քանակը մմ	47	37	31	43	53	67	51	37	36	30	46	61	539
Ջրի ջերմաստիճամնը °C	1	0	3	9	19	23	25	24	18	12	5	2	12

Եղբայրական քաղաքներ և համագործակցող քաղաքներԽմբագրել

Երկիր	Եղբայրական քաղաքներ	Կապի հաստատման տարեթիվ
Կիպրոս	Ագլանձիա^[2]	1990
ԱՄՆ	Չիլլիկոտի^[2]	1993
Թուրքիա	Անթալիա^[3]	1995
Ռուսաստան	Կիզլյար^[2]	1997
/ Ռուսաստան/Ուկրաինա	Թեոդոսիա^[2]	2007
Ռուսաստան	Սալեխարդ^[2]	2007
Ռուսաստան	Լազարևյան շրջան քաղաք Սոչի ^[2]	2008

ՊատկերասրահԽմբագրել

Նկարագրություն1

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987)։ Աշխարհագրական անունների բառարան։ Երևան: «Լույս»։ էջ 11-12
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 «Международная ассоциация «Породненные города»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 1-ին։ Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 2
↑ О деятельности города Азова в сфере международного и межмуниципального сотрудничества // Официальный сайт Gorodazov.ru

ԱղբյուրներԽմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 123)։

[1] Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987)։ Աշխարհագրական անունների բառարան։ Երևան: «Լույս»։ էջ 11-12

[autogenerated1-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 «Международная ассоциация «Породненные города»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 1-ին։ Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 2

[3] О деятельности города Азова в сфере международного и межмуниципального сотрудничества // Официальный сайт Gorodazov.ru

[1]

[2]

[3]