Ագարակաձոր

գյուղ Հայաստանի Վայոց ձորի մարզում
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ագարակաձոր (այլ կիրառումներ)

Ագարակաձոր, գյուղ Հայաստանի Վայոց ձորի մարզում[3], մարզկենտրոնից 3 կմ հարավ-արևելք, Արփա գետի ձախ ափին, Ագարակաձոր վտակի գետաբերանի շրջանում։

Գյուղ
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզՎայոց ձորի մարզ
Համայնք Արենի համայնք
ՀամայնքապետՀուսիկ Սահակյան[1]
Հիմնադրված է1828 թ.
ԲԾՄ1160 մետր
Պաշտոնական լեզուհայերեն
Բնակչություն1301 մարդ (2011)[2]
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Ագարակաձոր (Հայաստան)##
Ագարակաձոր (Հայաստան)
Ագարակաձոր (Վայոց ձորի մարզ)##
Ագարակաձոր (Վայոց ձորի մարզ)

Եղեգնաձոր քաղաքից գտնվում է մոտ 3 կմ հարավ և հեռավորությունը Երևան քաղաքից 119 կմ է։ Ծովի մակարդակից ունեցած բարձրությունը կազմում է 1120 մ։

Պատմություն Խմբագրել

Գյուղը հիմնադրվել է XIX դարի սկզբին, թեպետ հիշատակվում է նաև XII-XIII դարերի մասին։ Նախկինում գյուղը կրել է Ագյար անվանումը և ընդգրկված է եղել Երևանի նահանգի Շարուր-Դարալագյազի գավառում[4]։

Սա պատմականորեն եղել է Օրբելյանների կալվածքը և պատմական այս ժամանակահատվածը դիտվում է որպես Վայոց ձորի ամենածաղկուն շրջանը։ Տնտեսական կյանքի և առևտրի զարգացման համար մեծ մշանակություն տալով ճանապարհաշինությանը, Տարսայիճ Օրբելյանը (XIII դար) կառուցել է մի քանի քարավանատներ և կամուրջներ, այդ թվում նաև Ագարակաձորի կամուրջը, որը կանգուն է և գործում է մինչ այսօր։ Այժմ այդ կամրջի միջոցով են Եղեգնաձոր քաղաքի հետ կապ հաստատում Արփա գետի ձախափնյա շատ գյուղեր։

Բնակչությունը ներգաղթել է 1828-1829 թթ.-ին Խոյ, Սալմաստ գավառներից, ինչպես նաև Մակուից։

Կլիմա Խմբագրել

Կլիման մերձարևադարձային է՝ չոր, ցամաքային, ամառները՝ շոգ, ձմեռները՝ ցուրտ։ Տարեկան տեղումների քանակը 300-350 մմ է։

Բնակչություն Խմբագրել

Ագարակաձորի ազգաբնակչության փոփոխությունը[5].

Տարի Բնակչություն
1831 216 մարդ [6]
1897 346 մարդ [6]
1914 382 մարդ [6]
1926 277 մարդ [6]
1959 480 մարդ [6]
1970 283 մարդ [6]
1979 930 մարդ [6]
1989 1200 մարդ [7]
2001 1283 մարդ [6]
2011 1301 մարդ [2]


Տնտեսություն Խմբագրել

Համայնքն ունի 340 տնտեսություն։

Համայնքի տնտեսության գլխավոր ճյուղը գյուղատնտեսությունն է։ Այստեղ կլիման նպաստավոր է այգեգործության և խաղողագործության համար։ Մշակում են հացահատիկ, կերային մշակաբույսեր և բանջարաբոստանային կուլտուրաներ։ Զբաղվում են անասնապահությամբ, բուծելով խոշոր և մանր եղջերավոր անասուններ։

Արոտավայրերը զբաղեցնում են 912 հա տարածք։ Պահուստային հողերը յուրացվում և օգտագործվում են որպես վարելահողեր։ Բնական լանդշաֆտները կիսաանապատներ և չոր տափաստաններ են, որոնք վերամշակվել են՝ վերածվելով կուլտուր-ոռոգելի լանդշաֆտների։

Արդյունաբերության հիմքը սննդի արդյունաբերությունն է։ Գյուղում գործում են «Ջերմուկ» հանքային ջրերի մեկ գործարան, երկու քարի մշակման արտադրամաս, որոնք օգտագործում են Գնիշիկից և Սիսիանից բերված հումքը։

Օգտակար հանածոներ Խմբագրել

Համայնքի տարածքում հայտնաբերված է տուֆի հանքավայր, բայց այն ունի պահուստային նշանակություն և չի շահագործվում։

Պատմամշակութային կառույցներ Խմբագրել

Գյուղի մոտ, Արփայի վրա, գտնվում է համանուն կամուրջը (XIII դար), XII-XVII դարերի խաչքարեր, Սբ. Հովհաննես մատուռը (XIX դար), գյուղից 1,5 կմ արևելք՝ XVII դարի եկեղեցին և IX դարի ամրոցը։

Հասարակական կառույցներ Խմբագրել

Ագարակաձոր համայնքում գործում է միջնակարգ դպրոց, մանկապարտեզ, մշակույթի տուն, բուժկետ, կապի հանգույց։

Տես նաև Խմբագրել

Ծանոթագրություններ Խմբագրել

  1. Արենի համայնքի ղեկավար և ավագանի
  2. 2,0 2,1 Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
  3. Վայոց ձորի մարզի մարդահամար, 2008
  4. Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 18 — 992 էջ։
  5. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 7»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին։ Վերցված է 2014 Հունիսի 4 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան (հայ.)Երևան: 2008. — 184 p.
  7. Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան (հայ.)Երևանի պետական համալսարան, 1986. — հատոր 5. — էջ 540.

Արտաքին հղումներ Խմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ , էջ 50