Ագարակաձոր
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ագարակաձոր (այլ կիրառումներ)
Ագարակաձոր, գյուղ Հայաստանի Վայոց ձորի մարզում[3], մարզկենտրոնից 3 կմ հարավ-արևելք, Արփա գետի ձախ ափին, Ագարակաձոր վտակի գետաբերանի շրջանում։
| Գյուղ | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Վայոց ձորի մարզ | ||
| Համայնք | Արենի համայնք | ||
| Համայնքապետ | Հուսիկ Սահակյան[1] | ||
| Հիմնադրված է | 1828 թ. | ||
| ԲԾՄ | 1160 մետր | ||
| Պաշտոնական լեզու | հայերեն | ||
| Բնակչություն | ▲1301 մարդ (2011)[2] | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| |||
Եղեգնաձոր քաղաքից գտնվում է մոտ 3 կմ հարավ և հեռավորությունը Երևան քաղաքից 119 կմ է։ Ծովի մակարդակից ունեցած բարձրությունը կազմում է 1120 մ։
Պատմություն Խմբագրել
Գյուղը հիմնադրվել է XIX դարի սկզբին, թեպետ հիշատակվում է նաև XII-XIII դարերի մասին։ Նախկինում գյուղը կրել է Ագյար անվանումը և ընդգրկված է եղել Երևանի նահանգի Շարուր-Դարալագյազի գավառում[4]։
Սա պատմականորեն եղել է Օրբելյանների կալվածքը և պատմական այս ժամանակահատվածը դիտվում է որպես Վայոց ձորի ամենածաղկուն շրջանը։ Տնտեսական կյանքի և առևտրի զարգացման համար մեծ մշանակություն տալով ճանապարհաշինությանը, Տարսայիճ Օրբելյանը (XIII դար) կառուցել է մի քանի քարավանատներ և կամուրջներ, այդ թվում նաև Ագարակաձորի կամուրջը, որը կանգուն է և գործում է մինչ այսօր։ Այժմ այդ կամրջի միջոցով են Եղեգնաձոր քաղաքի հետ կապ հաստատում Արփա գետի ձախափնյա շատ գյուղեր։
Բնակչությունը ներգաղթել է 1828-1829 թթ.-ին Խոյ, Սալմաստ գավառներից, ինչպես նաև Մակուից։
Կլիմա Խմբագրել
Կլիման մերձարևադարձային է՝ չոր, ցամաքային, ամառները՝ շոգ, ձմեռները՝ ցուրտ։ Տարեկան տեղումների քանակը 300-350 մմ է։
Բնակչություն Խմբագրել
Ագարակաձորի ազգաբնակչության փոփոխությունը[5].
Տնտեսություն Խմբագրել
Համայնքն ունի 340 տնտեսություն։
Համայնքի տնտեսության գլխավոր ճյուղը գյուղատնտեսությունն է։ Այստեղ կլիման նպաստավոր է այգեգործության և խաղողագործության համար։ Մշակում են հացահատիկ, կերային մշակաբույսեր և բանջարաբոստանային կուլտուրաներ։ Զբաղվում են անասնապահությամբ, բուծելով խոշոր և մանր եղջերավոր անասուններ։
Արոտավայրերը զբաղեցնում են 912 հա տարածք։ Պահուստային հողերը յուրացվում և օգտագործվում են որպես վարելահողեր։ Բնական լանդշաֆտները կիսաանապատներ և չոր տափաստաններ են, որոնք վերամշակվել են՝ վերածվելով կուլտուր-ոռոգելի լանդշաֆտների։
Արդյունաբերության հիմքը սննդի արդյունաբերությունն է։ Գյուղում գործում են «Ջերմուկ» հանքային ջրերի մեկ գործարան, երկու քարի մշակման արտադրամաս, որոնք օգտագործում են Գնիշիկից և Սիսիանից բերված հումքը։
Օգտակար հանածոներ Խմբագրել
Համայնքի տարածքում հայտնաբերված է տուֆի հանքավայր, բայց այն ունի պահուստային նշանակություն և չի շահագործվում։
Պատմամշակութային կառույցներ Խմբագրել
Գյուղի մոտ, Արփայի վրա, գտնվում է համանուն կամուրջը (XIII դար), XII-XVII դարերի խաչքարեր, Սբ. Հովհաննես մատուռը (XIX դար), գյուղից 1,5 կմ արևելք՝ XVII դարի եկեղեցին և IX դարի ամրոցը։
Հասարակական կառույցներ Խմբագրել
Ագարակաձոր համայնքում գործում է միջնակարգ դպրոց, մանկապարտեզ, մշակույթի տուն, բուժկետ, կապի հանգույց։
Տես նաև Խմբագրել
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ Արենի համայնքի ղեկավար և ավագանի
- ↑ 2,0 2,1 Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
- ↑ Վայոց ձորի մարզի մարդահամար, 2008
- ↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 18 — 992 էջ։
- ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 7»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին։ Վերցված է 2014 Հունիսի 4
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան (հայ.) — Երևան: 2008. — 184 p.
- ↑ Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան (հայ.) — Երևանի պետական համալսարան, 1986. — հատոր 5. — էջ 540.
Արտաքին հղումներ Խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ , էջ 50)։ 
|