Ֆրասասի քարանձավներ
Ֆրասասի քարանձավներ (իտալ.՝ Grotte di Frasassi), կարստային քարանձավների համակարգ Իտալիայի Ջենգա կոմունայում, Մարկե մարզ, Անկոնա գավառ։ Սրանք Իտալիայի ամենահայտնի էքսկուրսիոն քարանձավներից են։
| Ֆրասասի քարանձավներ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | էքսկուրսիոն անձավ |
| Երկիր |  Իտալիա |
| Վարչատարածք | Ջենգա |
| Հարաբերական բարձրություն | 300 մ |
| Երկարություն | 5000 մետր |
| Հայտնաբերման տարի | 1971 |
 | |
 | |
Պատմություն խմբագրել
Ֆրասասի քարանձավները հայտնաբերվել են 1971 թվականին[1] Անկոնայի սպելեոլոգների խմբի կողմից։ Քարանձավները գտնվում են Ջենգա կոմունայից 7 կիլոմետր (4 մղոն) հարավ՝ Սան Վիտտորեի քաղաքացիական ծխական համայնքի և Գենգա-Սան Վիտտոր երկաթուղային կայարանի մոտ (Հռոմ-Անկոնա ուղղությամբ)։
Ջրերով հարուստ քարանձավային համակարգը հատկապես հարուստ է ստալակտիտներով և ստալագմիտներով[2]։
Քարանձավների մուտքի մոտ երկու սրբատեղի-մատուռ կա։ Դրանցից մեկը` «Սուրբ Մարիամի սրբավայրը ժայռի տակ» (Santuario di Santa Maria infra Saxa) կառուցվել է 1029 թվականին, երկրորդը` նեոդասական ճարտարապետության պաշտոնական տաճարը, որը հայտնի է Tempietto del Valadier անվամբ, կառուցվել է 1828 թվականին։
Պալատներ խմբագրել
Ֆրասասի քարանձավային համակարգը ներառում է մի քանի անվանի պալատներ, ներառյալ հետևյալները․
- «Չղջիկների քարանձավ» (Grotta delle Nottole), որն իր անունը ստացել է քարանձավի ներսում ապրող չղջիկների մեծ գաղութի պատճառով[2]
- «Քամու մեծ քարանձավ» (Grotta Grande del Vento), որը հայտնաբերվել է 1971 թվականին՝ մոտավորապես 13 կիլոմետր (8,1 մղոն) անցումներով[2]
- «Անկոնայի անդունդ» (Abisso Ancona), որը հսկայական տարածք է մոտ 180 x 120 մետր լայնությամբ և մոտ 200 մ բարձրությամբ[2]
- «Մոմերի սենյակ» (Sala delle Candeline), որն իր անվանումը ստացել է մոմ հիշեցնող բազմաթիվ ստալագմիտների պատճառով[2]
- «Անսահմանության սենյակ» (Sala dell'Infinito), որը տանիքը պահող զանգվածային սպելեոտեմային սյուներով բարձր պալատ է[2]։
Գիտական փորձեր խմբագրել
Քարանձավն օգտագործվել է քրոնոկենսաբանության մեջ փորձեր կատարելու համար։ Քարանձավագետների մեջ առանձնանում են մարդիկ, ովքեր զգալի ժամանակ են անցկացրել քարանձավի ներսում, այդ մարդկանցից է իտալացի սոցիոլոգ Մաուրիցիո Մոնտալբինին, որը մահացել է 2009 թվականին։
Քույր քարանձավներ խմբագրել
Ամբողջ աշխարհում Ֆրասասի մի քանի քույր քարանձավներ կան[3]․
Գրանդ Ռոկ (Լես էյզիես Աքվիտանիա, Ֆրանսիա)
Վելիչկայի աղի հանք (Վելիչկա Փոքր Լեհաստանի վոյեվոդություն, Լեհաստան)
Կարտչներ քարանձավների ազգային պարկ (Բենսոն - Արիզոնա, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ)։
Տես նաև խմբագրել
- Բոխնյայի աղի հանք, Լեհաստանի հարավում, Կենտրոնական Եվրոպա
- Վելիչկայի աղի հանք, Կրակով քաղաքի մոտ, Լեհաստան, Կենտրոնական Եվրոպա
- Քևրայի աղի հանք, Փենջաբ (Պակիստան)
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Ստալակտիտների և ստալագմիտների սյուն -
Ջենգա, Տեմպիետո դել Վալադիեռ սրբավայր քարանձավում -
«Երգեհոնի խողովակներ» -
Ջրհոր
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «La storia delle grotte di frasassi». anconanetwork.it (իտալերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 19-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Scheffel, Richard L.; Wernet, Susan J., eds. (1980). Natural Wonders of the World. United States of America: Reader's Digest Association, Inc. էջեր 149. ISBN 0-89577-087-3.
- ↑ «Grotte di Frasassi». web.archive.org. 2009 թ․ օգոստոսի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- NTX. «Grotte di Frasassi». frasassi.com (իտալերեն). Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
- «Frasassi - L'Abisso Ancona». web.archive.org. 2011 թ․ հուլիսի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրասասի քարանձավներ» հոդվածին։ |