Քենա
Քենա (արաբ․՝ قنا, locally: [ˈɡena]; ղպտ.՝ ⲕⲱⲛⲏ Konē) քաղաք է Վերին Եգիպտոսում և հանդիսանում է Քենա նահանգի մայրաքաղաքը։ Գտնվելով Նեղոսի արևելյան ափին, այն հին ժամանակներում հայտնի էր որպես Քեյն (հունարեն Καινή, նշանակում է «նոր (քաղաք)», լատինացված տառադարձություն՝ Caene) և Մաքսիմիանոպոլիս անուններով։[1][2] Գոթիեն Քենան նույնացնում է հին Շաբթի հետ[3]: Քենա նշանակում է արաբերեն «շատ կարմիր» բերրի հող[4]:
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Քենա | ||
| قنا | ||
 | ||
| Երկիր |  Եգիպտոս | |
| Շրջան | Քենա | |
| Համայնք | Քենա | |
| Մակերես | 31,60 կմ2 (12,20 քառակուսի մղոն) կմ² | |
| ԲԾՄ | 80 մ (260 ֆտ) մ | |
| Բնակչություն | 252,883 մարդ | |
| Խտություն | 8000/կմ2 (21000/ք.մ.) մարդ/կմ² | |
| Ժամային գոտի | UTC+2 | |
| Հեռախոսային կոդ | (+20) 96 | |
| ||
Ընդհանուր ակնարկ
խմբագրել
Այս նահանգային մայրաքաղաքը գտնվում է Էլ Բալյանայից մոտ 95 կմ հեռավորության վրա և Լուքսորից 63 կմ հյուսիս: Այն առավել հայտնի է Դանդարայի ավերակներին մոտիկ լինելու շնորհիվ: Այն իր ժամանակակից բարգավաճման համար պարտական է դեպի Կարմիր ծով Վադի Քենա ճանապարհի բացմանը, որը հանդիսանում է Վերին Եգիպտոսի և Կարմիր ծովի միջև երթևեկության հիմնական ճանապարհը: Լյուքսորի և Կարմիր ծովի միջև ճանապարհորդող զբոսաշրջիկները, անշուշտ, կանցնեն այս քաղաքով, քանի որ միայն մեկ լավ ճանապարհային կապ կա: Քենան հայտնի է իր խեցեգործությամբ։ Քենան հայտնի է նաև իր գեղեցիկ հսկայական լեռներով և կանաչ բնությամբ։
Հարավային Վելի համալսարանն ունի մասնաճյուղ Քենայում[5]:
Քենան մեծ շուկայական քաղաք է Նեղոս գետի վրա, որը գտնվում է Դանդարայի հայտնի հունահռոմեական տաճարների կողքին: Նույնպես գտնվելով Նեղոսի վրա, Լուքսորը երկար ժամանակ զբոսաշրջային թեժ կետ է, որը մեծ մասամբ գրավում է հարյուր հազարավոր այցելուների՝ իր տաճարների, դամբարանների և հնագույն մայրաքաղաք Թեբեի տեղում գտնվելու շնորհիվ: Հին Թեբեն այժմ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության տեսարժան վայր է հանդիսանում:
Քենայում են ապրում Եգիպտոսի ղպտի քրիստոնյաների մեծամասնությունը (ընդհանուր բնակչության մոտ 35%-ը):
Պատմություն
խմբագրելԻ հավելումն իր հին եգիպտական ժառանգության՝ որպես Կանեպոլիս քաղաք,[6] Քենան ունի զգալի իսլամական ժառանգություն և բազմաթիվ եզակի ճարտարապետական մզկիթներ։ Քենայում վերակառուցման խոշոր աշխատանքներ են տարվել, և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի «Քաղաքի գեղեցկության» մրցույթում երրորդ տեղն է զբաղեցրել[7]:
Կլիմա
խմբագրելՔենան ունի տաք անապատային կլիմա (BWh)՝ ըստ Կյոպպենի կլիմաների դասակարգման, շատ շոգ ամառներով և շատ քիչ տեղումներով ամբողջ տարվա ընթացքում: Ձմեռները ցերեկը տաք են, բայց գիշերները դառնում են զով: Միջին հաշվով ամենաշոգ ամիսները հավասարապես հուլիսն ու օգոստոսն են, մինչդեռ ամենացուրտ ամիսը հունվարն է: Լուքսորը, Մինիան, Քենան և Ասյուտը Եգիպտոսի ցանկացած քաղաքի համեմատ ունեն ջերմաստիճանի ամենալայն տարբերությունը ցերեկվա և գիշերվա միջև՝ գրեթե 16 °C (29 °F) տարբերությամբ:
Ամենաշոգ ջերմաստիճանը գրանցվել է 1991 թվականի մայիսի 15-ին, որը եղել է 50 °C (122 °F), իսկ ամենացուրտ ջերմաստիճանը՝ −1 °C (30 °F), եղել է 1989 թվականի հունվարի 6-ին[8]:
 Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Քենայում
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | տարին |
| բացարձակ առավելագույնը (°C) | 33 | 37 | 43 | 46 | 50 | 50 | 49 | 49 | 46 | 44 | 40 | 37 | 50 |
| միջին առավելագույնը (°C) | 21,4 | 23,7 | 28,1 | 33,6 | 38,4 | 39,8 | 39,8 | 39,8 | 36,6 | 33,7 | 28,4 | 23,2 | 32,2 |
| միջին ջերմաստիճանը (°C) | 13,4 | 15,2 | 19,5 | 24,8 | 29,8 | 31,4 | 31,8 | 32,0 | 29,1 | 26,1 | 20,4 | 15,2 | 24,1 |
| միջին նվազագույնը (°C) | 5,4 | 6,7 | 10,9 | 16,0 | 21,2 | 23,1 | 23,8 | 24,2 | 21,7 | 18,5 | 12,4 | 7,3 | 15,9 |
| բացարձակ նվազագույնը (°C) | −1 | −1 | 1 | 6 | 12 | 12 | 15 | 13 | 13 | 10 | 1 | 0 | −1 |
| տեղումների քանակը (մմ) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Տրանսպորտ
խմբագրելՔենան ունի փողոցների, ճանապարհների և մայրուղիների ցանց՝ կանաչապատված և ծաղկապատ մայթերով: Քաղաքից ճանապարհ կա, որն անցնում է Արևելյան անապատով դեպի Կարմիր ծովի Սաֆագա նավահանգիստ։
Միացյալ Նահանգների ռազմաօդային ուժերը 1970-ականներից մինչև 1990-ական թվականները Վադի Քենա օդանավակայանից դասակարգված գործողություններ են իրականացրել՝ Coronet Scabbard, Coronel Aspen, Coronet Drake և Coronet Mallard ծածկագրերով[9]: 4401-րդ մարտական աջակցության ջոկատը (Ժամանակավոր) պահպանում էր Իններորդ օդային ուժերի (CENTAF) գրեթե մշտական ներկայությունը այնտեղ: Այս գործողությունների մի մասը, հավանաբար, ներառում էր Lockheed MC-130 թռիչքները 1970-ականների վերջին «Գործողություն արծվի ճանկ (Desert One)»-ում ԱՄՆ պատանդներին Թեհրանում փրկելու փորձերի ժամանակ[10]:
Տես նաև
խմբագրել
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Trismegistos, "Kaine (Qena)"
- ↑ Alan B. Lloyd (editor), A Companion to Ancient Egypt (John Wiley & Sons 2010), p. 459 978-1-44432006-0
- ↑ Gauthier (1926) էջ 147
- ↑ «معنى قنا meaning of Qena». Arabic dictionaries (Arabic). «qena is extreme red color قنا لون أحمر شديد»
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «TISC Directory: Egypt - Qena (TICO- South Valley University)». www.wipo.int (անգլերեն). Վերցված է 2023-03-09-ին.
- ↑ «Explore Qena», tripadvisor.com, Վերցված է Հունիսի 30, 2020-ին
- ↑ «UNESCO-Qena [Egyptian National UNESCO Commission]», whc.unesco.org, Վերցված է Հունիսի 30, 2020-ին
- ↑ «Qena, Egypt». Voodoo Skies. Արխիվացված է օրիգինալից Ապրիլի 22, 2016-ին. Վերցված է Հունիսի 22, 2013-ին.
- ↑ Code Names, 325.
- ↑ Thigpen, Col. Jerry L. (2001). The Praetorian STARShip: The Untold Story of the Combat Talon, Air University Press/Diane Publishing. 1-58566-103-1, էջեր 196, 213-215.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քենա» հոդվածին։ |