Փիթեր Աբրահամս
Փիթեր Հենրի Աբրահամս (անգլ.՝ Peter Abrahams, մարտի 19, 1919[1][2], Vrededorp, Gauteng, Յոհաննեսբուրգ (քաղաքային շրջան), Տրանսվաալ, Հարավաֆրիկյան Միություն - հունվարի 18, 2017[3][4][2][…], Saint Andrew Parish, Սարրի, Ճամայկա[6][7]), հարավաֆրիկացի ձախակողմյան հայացքների գրող, որը գրել է անգլերենով։ Ապարտհեյդ ռեժիմի վառ հակառակորդ էր։
Փիթեր Աբրահամս անգլ.՝ Peter Abrahams | |
|---|---|
 | |
| Ծննդյան անուն | անգլ.՝ Peter Henry Abrahams Deras |
| Ծնվել է | մարտի 19, 1919[1][2] |
| Ծննդավայր | Vrededorp, Gauteng, Յոհաննեսբուրգ (քաղաքային շրջան), Տրանսվաալ, Հարավաֆրիկյան Միություն |
| Վախճանվել է | հունվարի 18, 2017[3][4][2][…] (97 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Saint Andrew Parish, Սարրի, Ճամայկա |
| Մասնագիտություն | գրող, լրագրող, գլխավոր խմբագիր, բանաստեղծ, հրապարակախոս և խմբագիր |
| Լեզու | անգլերեն |
| Քաղաքացիություն |  ՀԱՀ[5] |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Mine Boy? |
| Աշխատավայր | Դեյլի ուորկեր, Դիտորդ և New York Herald Tribune |
| Պարգևներ | |
| Փիթեր Աբրահամս Վիքիդարանում | |
 Peter Abrahams Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Աբրահամսի հայրը Եթովպիայից է։ Մայրը սևամորթների ընտանիքից էր՝ Հարավային Աֆրիկայի Քեյփ նահանգից, որտեղ բնակվել են տարբեր ազգության ժողովուրդներ։
Ծնվել է Յոհանեսբուրգի արվարձանում՝ Ֆրեդոդորպում։ 1939 թվականից ապրել է Լոնդոնում։ Աշխատել է որպես բեռնակիր, վարորդ, նավաստի, լրագրող («Դեյլի ուորքեր»-ում)։ Աշխատելով Լոնդոնում՝ ծանոթացել է այնպիսի քաղաքական գործիչ-պանաֆրիկանիստների հետ, ինչպիսիք են Ջորջ Փադմորը, Ջոմո Քենիաթան և Քվամե Նքրուման։ 1956 թվականին տեղափոխվել է Ճամայկա։
Սովորել է Գրեյս Դյոյի անվան քոլեջում, որը գտնվում էր Հարավաֆրիկյան Պոլոկվանե քաղաքից ոչ հեռու։ Ուսումը շարունակել է Սուրբ Պետրոսի քոլեջում։ Նրա կյանքի այդ շրջանը, ինչպես ինքն է կարծել, մեծ ազդեցություն է ունեցել նրա անձի ձևավորման վրա։ Այստեղ նա ծանոթացել և հանդիպել է հրեական մտավորական ընտանիքի հետ։ Նրանք առաջին սպիտակամորթ մարդիկ էին, որոնք Փիթերին հրավիրել էին իրենց տուն։ Մի երեկո էլ նրանք իրար հետ են անցկացրել՝ քննարկելով բարու և չարի, սիրո և ատելության, հավասարության, մարդասիրության և խտրականության խնդիրները։
Միևնույն ժամանակ տարվել է մարքսիզմով, բայց ապագա գրողի հումանիստական գաղափարները միշտ չէ, որ համընկնել են Հարավաֆրիկյան կոմունիստական շարժման այդ տարիների իրողություններին։ Աբրահամսը գրել է կոմունիստների մասին, հավանաբար, իր ավելի ուշ լոնդոնյան տպավորությունները տարածելով Հարավային Աֆրիկայում․ «Եթե միայն նրանք խղճահարության, կարեկցանքի, գթասրտության տեղ թողնեին... Եթե զեղչեին մարդկային սրտի համար...»։
Առաջին հերթին հայտնի է դարձել իր հակառասիստական վեպերով՝ «Գրոմի արահետը» (1948 թվական), «Մայքլ Ուդոմոյի պսակը» (1956 թվական), «Գիշերում ապրողները» (1965 թվական)։ Երկար դադարից հետո նա հաջորդ վեպը՝ «Տեսարան Կոյաբայից»-ը, գրել է քսան տարի անց՝ 1985 թվականին, որը գրողի ամենամեծ վեպն էր։ Սա դյուցազներգություն է, սևամորթների ներկայացուցիչների պատմության խորհրդանշական պատկեր՝ իր ստրկացումից մինչև իր էության և աշխարհի լավագույն սարքի ժամանակակից որոնումները։ Վեպի գործողությունը տարածված է ամբողջ աշխարհում՝ Հարավային Ամերիկայից մինչև Ուգանդա։ Նրա կտորի մեջ հյուսված են սև աշխարհը ձևավորած գաղափարական շարժումներից շատերը կամ նրա ներսում առաջացած քրիստոնեությունը, մարքսիզմը, պանաֆրիկանիզմը, Ֆրանց Ֆանոնի, Ուիլյամ Դյուբուի, Մարկուս Գարվիի գաղափարները։ Միևնույն ժամանակ, վեպը ինչ-որ չափով ինքնակենսագրական է, առաջին հերթին, ժողովրդի հոգևոր կայացման ուղղությամբ, որը շատ մոտ է հեղինակի հոգևոր զարգացման ճանապարհին։
Նրա գրչին են պատկանել նաև «Կղզին այսօր» (1966 թվական) վեպը՝ Կարիբյան կղզիների քաղաքական անկախության համար մղվող պայքարի մասին, «Մռայլ հաղթանակ» պատմական վեպը (1950 թվական), «Պատմիր ազատության մասին» ինքնակենսագրական վեպը (1954 թվական), տարբեր պատմվածքներ և բանաստեղծություններ։
«Գրոմի արահետը» վեպի մոտիվներով 1958 թվականին բեմադրվել է համանուն բալետ։ Երաժշտությունը գրել է հայտնի ադրբեջանցի կոմպոզիտոր Կարա Կարաևը։ Լիբրետոյի հեղինակը Յ. Սլոնիմսկին է[8]։
Մատենագիտություն խմբագրել
- 1940 թվական՝ «A black man speaks of freedom»
- 1942 թվական՝ «Սև կտակ» (Dark testament)
- 1945 թվական՝ «Քաղաքի երգը» (Song of the city)
- 1946 թվական՝ «Հանքագործ» (Mine boy)
- 1948 թվական՝ «Ամպրոպային արահետ» (The path of thunder)
- 1950 թվական՝ «Վայրի նվաճում» (Wild conquest)
- 1953 թվական՝ «Վերադարձ Գոլի» (Return to Goli)
- 1954 թվական՝ «Գաղտնաբառ-ազատություն» (Tell freedom)
- 1956 թվական՝ «Մայքլ Ուդոմոյի ծաղկեպսակ» (A wreath for Udomo)
- 1956 թվական՝ «Գիշերվա իշխանության մեջ» (A night of their own)
- 1966 թվական՝ «Կղզին այսօր» (This island now)
- 1982 թվական՝ «A new creation»
- 1985 թվական՝ «Նայիր կոշիկից» (A view from Coyaba)
- 2000 թվական՝ «The Black Experience in the 20th Century: An Autobiography and Meditation»
Հայերեն հրապարակումներ խմբագրել
- Կղզին այսօր (վեպ), անգլ. թարգմ.՝ Լ. Իվանյան, Ե․, Նոր-Դար, 2003, 196 էջ։
Երաժշտություն խմբագրել
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Абрахамс Питер Генри // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Discogs — 2000.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Literary Icon Peter Abrahams Is Dead — 2017.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ https://nyti.ms/2jOziMj
- ↑ АБРАХАМС Питер Генри Արխիվացված 2018-05-19 Wayback Machine. Большая российская энциклопедия
- ↑ Long-time journalist Peter Abrahams dies at 97(անգլ.)
- ↑ Либретто балета Тропою грома
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փիթեր Աբրահամս» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փիթեր Աբրահամս» հոդվածին։ |