Ցոլակ Խանզադյան

հայ գրականագետ, թարգմանիչ
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Խանզադյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Ցոլակ Խորենի Խանզադյան (մարտի 23, 1886(1886-03-23)[1][2], Ղարաքիլիսա, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[1][2] - սեպտեմբերի 19, 1935(1935-09-19)[1][2], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1][2]), հայ գրականագետ, թարգմանիչ, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։

Ցոլակ Խանզադյան
Ծնվել էմարտի 23, 1886(1886-03-23)[1][2]
ԾննդավայրՂարաքիլիսա, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[1][2]
Վախճանվել էսեպտեմբերի 19, 1935(1935-09-19)[1][2] (49 տարեկան)
Վախճանի վայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ[1][2]
ԳերեզմանԳերեզման Ցոլակ Խանզադյանի
Մասնագիտությունգրականագետ, թարգմանիչ և համալսարանի դասախոս
Ազգությունհայ
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունԼազարյան ճեմարան (1905)[1] և Մոսկվայի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ (1912)[1]
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն
ԱշխատավայրԵրևանի պետական համալսարան[1][2]
Ցոլակ Խանզադյան Վիքիդարանում
 Tsolak Khanzadyan Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Ծնվել է Ղարաքիլիսա քաղաքում։ 1905 թվականին ավարտել է Լազարյան ճեմարանը, 1912 թվականին՝ Մոսկվայի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը։ Մի քանի տարի ապրել է Բաքվում, մասնակցել տեղի գրական-մշակութային կյանքին։ Բաքվում աշխատակցել է «Գործ» ամսագրին և «Բաքվի ձայն» թերթին, մասնակցել տեղի հայկ. համայնքի գրական-մշակութային կյանքին։

Գրական պրոցեսին բուռն մասնակցություն է ունեցել 1910-1920-ական թթ.՝ հիմնականում հանդես գալով մարքսիստական գրականագիտության դիրքերից։ Այս շրջանում է գրել «Ակամա Հերոստրատները» (1913), «Րաֆֆիի գեղարվեստական հայացքները» (1913), «Քննադատության իրավունքը» (1913), «Ռեալիզմը թատրոնում» (1913), «Ալեքսանդր Ծատուրյան» (1917), «Միքայել Նալբանդյանի «Դիվանի» առթիվ» (1933) և այլ հոդվածներ (մի մասը՝ «Գրասեր» կեղծանվամբ), որոնք կարևոր ներդրում են հայ գրականագիտության մեջ։ Րաֆֆու, Նալբանդյանի, Ծատուրյանի, Թումանյանի ստեղծագործություններին տրված Խանզադյանի բնութագրումները հայ գրականագիտական մտքի լավագույն արտահայտություններից են։

1921 թվականին հրավիրվել է Երևան, նշանակվել նորաստեղծ համալսարանի հասարակական ֆակուլտետի դեկան, ապա եղել է ռուս և անտիկ գրականության ամբիոնի վարիչ։ 1922 թվականից դասախոսել է Երևանի պետական համալսարանում, եղել է համալսարանի ռուս գրականության ամբիոնի վարիչը։ Կյանքի վերջին տարիներին զբաղվել է Լենինի երկերի թարգմանությամբ։ Մահացել է 1935 թվականին Մոսկվայում, թաղվել է Երևանում, Կոմիտասի անվան պանթեոնում[3]։

Ց. Խանզադյանի երկերի մատենագրություն

խմբագրել
 
Ցոլակ Խանզադյանի գերեզմանը Կոմիտասի անվան պանթեոնում
  • Հոդվածների ժողովածու, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1963, 276 էջ։

Ց. Խանզադյանի կատարած թարգմանությունները (ռուսերենից)

խմբագրել
  • Վ. Ի. Լենին, Ինչ անել, Երևան, 1939։
  • Վ. Ի. Լենին, Մատերիալիզմ և էմպիրիոկրիտիցիզմ, Երևան, 1939։

Աղբյուրներ

խմբագրել
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.)Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 2.
  3. Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ 221.
 Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ցոլակ Խանզադյան» հոդվածին։
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ցոլակ Խանզադյան» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 12