Վլադիմիր Կուբիյովիչ
Վլադիմիր Միխայլովիչ Կուբիյովիչ (ուկրաիներեն՝ Володи́мир Миха́йлович Кубійо́вич, սեպտեմբերի 23, 1900[1][2][3], Նովի-Սոնչ, Նոյ Սանդեց շրջան, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ավստրո-Հունգարիա[3] - նոյեմբերի 2, 1985[2][3], Փարիզի 12-րդ շրջան, Փարիզ[3]), ուկրաինացի քաղաքական գործիչ, աշխարհագրագետ, պատմաբան, հասարակական և մշակութային գործիչ։ ՍՍ–ի «Գալիչինա» դիվիզիայի կազմավորման նախաձեռնող։ «Ուկրաինագիտության հանրագիտարան» և «Ուկրաինական և հարակից հողերի աշխարհագրություն» աշխատության հրապարակման կազմակերպիչ և գլխավոր խմբագիր։
| Վլադիմիր Կուբիյովիչ | |
| |
| Կրթություն՝ | Կրակովի համալսարան |
|---|---|
| Գիտական աստիճան՝ | պրոֆեսոր |
| Մասնագիտություն՝ | աշխարհագրագետ, պատմաբան, encyclopedist, հրատարակիչ, հասարակական գործիչ, քաղաքական գործիչ և համալսարանի դասախոս |
| Ծննդյան օր | սեպտեմբերի 23, 1900[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Նովի-Սոնչ, Նոյ Սանդեց շրջան, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ավստրո-Հունգարիա[3] |
| Վախճանի օր | նոյեմբերի 2, 1985[2][3] (85 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Փարիզի 12-րդ շրջան, Փարիզ[3] |
| Թաղված | Սարսել |
| Քաղաքացիություն |  Ցիսլեյտանիա,  Արևմտաուկրաինական Ժողովրդական Հանրապետություն, .svg){kind=small} Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն և  Ֆրանսիա
|
| Ամուսին | Դարիա Սիյակ |
| Ինքնագիր | 
|
Կենսագրություն խմբագրել
Վլադիմիր Կուբիյովիչը ծնվել է 1900 թվականին Արևմտյան Լեմկովշչինայի մարզի Նովի Սոնչ քաղաքում՝ ուկրաինա-լեհական ընտանիքում։ 1918 թվականին սովորել է Կրակովի (Լեհաստանի երկրորդ հանրապետություն) Յագելոնյան համալսարանում, բայց ուսումը ընդհատվել է Գալիցիայի պատերազմի արդյունքում։ 1918-1919 թվականներին ուկրաինական գալիցիական բանակում եղել է հրետանավոր։ Զբրուչի պաշտպանության ընթացքում ՈՒԳԲ-ի նահանջից հետո մնացել է Գալիցիայում, այնուհետև վերադարձել Կրակով, որտեղ 1919-1923 թվականներին շարունակել է ուսումը։
1928-1939 թվականներին եղել է Յագելոնյան համալսարանի դոցենտ։ Զբաղվել է Լեհաստանում, Չեխոսլովակիայում և Ռումինիայում ուկրաինական էթնիկ հողերի ուսումնասիրությամբ։ 1931 թվականից եղել է Տարաս Շևչենկոյի անվան գիտական ընկերության լիիրավ անդամ, նրա աշխարհագրական բաժնի նախագահ։ Որպես ականավոր աշխարհագրագետ՝ մասնակցել է Պրահայում (1932), Վարշավայում (1934) և Բուլղարիայում (1936) անցկացված միջազգային գիտական համագումարներին, որտեղ հանդես է եկել զեկուցումներով։ Կուբիյովիչի գավառում անցկացված լեհ-ուկրաինական ուսումնասիրությունների ժամանակ հետևողականորեն պաշտպանել է ուկրաինական աշխարհաքաղաքական շահերը և գիտական քննարկում վարել լեհ գիտնականների հետ, որոնց նա մեղադրել է հետազոտություններում վիճակագրական տվյալներ կանխամտածված կեղծելու մեջ, որի համար 1939 թվականին ազատվել է Յագելոնյան համալսարանի ամբիոնից։
1940 թվականին նշանակվել է Պրահայի Վոլնու ուկրաինական համալսարանի պրոֆեսոր։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից առաջ եղել է ուկրաինական ազգային շարժման առաջնորդներից մեկը Լեհաստանի կազմի մեջ մտնող տարածքներում։ Պատերազմի տարիներին ակտիվորեն աջակցել և համագործակցել է գերմանացիների հետ` զբաղեցնելով Կրակովում Ուկրաինայի կենտրոնական կոմիտեի ղեկավարի պաշտոնը, հանդիսացել է ՍՍ-ի «Գալիչինա» դիվիզիայի (ՍՍ-ի 14-րդ դիվիզիա) կազմավորման նախաձեռնող։ 1944 թվականին արտագաղթել է Երրորդ Ռայխ, հետագայում՝ Ֆրանսիա։ Պատերազմից հետո Արևմուտքում եղել է ուկրաինական ազգային շարժման առաջնորդներից։ Նախաձեռնել է 10 հատորով ուկրաինական հանրագիտարանի հրատարակումը։
Հետպատերազմյան տարիներին աշխատել է Արևմուտքում, եղել ուկրաինագիտության մի շարք հիմնարար աշխատությունների հեղինակ, Ֆրանսիայում լույս տեսած «Ուկրաինագիտության հանրագիտարանի» գլխավոր խմբագիրը։ 1947-1951 թվականներին եղել է Տարաս Շևչենկոյի անվան գիտական ընկերության գլխավոր քարտուղարը, 1952 թվականից՝ Եվրոպայում դրա նախագահը։ Ուկրաինայի աշխարհագրության վերաբերյալ ավելի քան 80 գիտական աշխատանքների հեղինակ է` «Ուկրաինական հողատարածքները և բնակչությունը» (1935), «Ուկրաինայի ատլասը և հարակից տարածքները» (1937), «Ուկրաինայի և հարակից հողերի աշխարհագրությունը» (1938, 1943), «Գալիչինայի ուկրաինական էթնիկական խմբերը» (1953) և այլն։
«Ուկրաինագիտության հանրագիտարանի» (Փարիզ - Նյու Յորք, 1955-1984) և «Encyclopedia of Ukraine»-ի (Տորոնտո, Բուֆալո, Լոնդոն, 1984-1985) գլխավոր խմբագիր։ «Գալիչինա» դիվիզիայի պատմության վերաբերյալ Վոլֆ-Դիտրիխ Հայկեի աշխատության ուկրաինական հրատարակության խմբագիր, դիվիզիայի նախկին զինվորների Եղբայրության «Իզվեստիա»-ում հոդվածների հեղինակ, մասնավորապես` «Ուկրաինական «Գալիչինա» դիվիզիայի սկիզբը »հոդվածի հեղինակ։ Նա նաև գրել է «Ես 70 տարեկան եմ» և «Ուկրաինան գլխավոր նահանգապետության տարիներին 1939-41» հուշերը (1975)։
Ժամանակակից Ուկրաինայում Կուբիյովիչի գրքերը կարելի է գտնել գրադարաններում, նրա պատվին թողարկվել է փոստային նամականիշ։ Կուբիյովիչի պատվին անվանակոչվել են փողոցներ Կոլոմնայում, Լվովում և Ուկրաինայի այլ քաղաքներում։
Գիտական աշխատանքներ խմբագրել
- «Розміщення культур у Північних Карпатах» (1930)
- Kubijowicz W. Rozmieszczenie Ukraińców w Azji. Biuletyn Polsko-Ukraiński. чч. 21—23. В. 1934.
- «Територія і людність українських земель» մենագրություն (1935)
- «Розміщення населення в бойківських Карпатах» (1938)
- «Лемківщина, Посяння, Холмщина і Підляшшя. Географічний нарис»
- «Ґеоґрафія українських і сумежних земель» (1938, 1943).
- «Українці в Генеральній Губернії. 1939—1941» մենագրություն։ Միկոլա Դենիսյուկի տեսք։ Чікаго. 1975. — 664 էջ
- «Етнічні групи південно-західної України» մենագրությունը (1983, німецький українознавець Георг Штадтмюллер նախաբանի հեղինակ).
- Володимир Кубійович «Атляс України й сумежних країв»
- Володимир Кубійович «Етнографічна карта України»
- Володимир Кубійович «Етнографічна карта південнозахідньої України (Галичини)»
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Енциклопедія історії України (укр.) — Київ: Наукова думка, 2003. — ISBN 966-00-0632-2
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 մահվան վկայական — P. 29.
Աղբյուրներ խմբագրել
- Kubijovyč, Volodymyr (ed.) (1963). Ukraine: A Concise Encyclopædia. Toronto: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-3105-6.
- "Kubijovyc, Volodymyr". Encyclopedia of Ukraine. II. Toronto: University of Toronto Press. 1988. p. 697.
- Shablii, Oleh (1996). Volodymyr Kubiiovych: Entsyklopediia zhyttia i tvorennia (Volodymyr Kubiyovych: Encyclopedia of Life and Creativity) (in Ukrainian). Paris-Lviv: Feniks. A sympathetic and detailed account of his life and work in Ukrainian written by a professional geographer.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Українська Дивізія Галичина
- Володимир Кубійович «Мені 85» (Мюнхен, 1985) Արխիվացված 2023-03-06 Wayback Machine
- Володимир Кубійович. Початки української дивізії «Галичина»
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վլադիմիր Կուբիյովիչ» հոդվածին։ |