Վիքիպեդիա

Վոլոդիմիր Զելենսկիի նախագահություն

(Վերահղված է Վլադիմիր Զելենսկիի նախագահությունից)

Վոլոդիմիր Զելենսկիի նախագահություն, Վոլոդիմիր Զելենսկիի գործունեությունը Ուկրաինայի նախագահի պաշտոնում (2019 թվականի մայիսի 20-ից մինչ այժմ)։

Ուկրաինայի 6-րդ նախագահ Վոլոդիմիր Զելենսկին

Նախընտրական քարոզարշավ

խմբագրել
Հիմնական հոդված՝ Ուկրաինայի նախագահական ընտրություններ (2019)

2018 թվականի դեկտեմբերին ուկրաինացի լրագրող Դմիտրի Գորդոնին տված հարցազրույցում Վոլոդիմիր Զելենսկին հայտնել էր իր «Ժողովրդի ծառա» կուսակցությունից՝ ապագա խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցելու մտադրության մասին[1]։

Դեկտեմբերի 31-ին Նոր տարուց մի քանի րոպե առաջ Վոլոդիմիր Զելենսկին «1+1» հեռուստաալիքով դիմել էր ուկրաինացիներին, որտեղ հայտարարել էր, որ մտադիր է իր թեկնածությունն առաջադրել 2019 թվականի նախագահական ընտրություններում[2][3]։ Ընդ որում, հանուն այդ հայտարարության Ուկրաինայի նախագահ Պետրո Պորոշենկոյի ավանդական շնորհավորանքն ավելի ուշ է տեղի ունեցել (տեխնիկական սխալի մասին Զելենսկու հետագա հայտարարությունները հերքվել են «1+1» մամուլի ծառայության կողմից, որը տեղի ունեցածը որակել է որպես ալիքի գիտակցված քայլ[4][5]):

2019 թվականի հունվարի 21-ին «Ժողովրդի ծառա» կուսակցությունը Վլադիմիր Զելենսկուն առաջադրել Է Ուկրաինայի նախագահի թեկնածու[6]։ Նույն օրը «Ուկրաինական պրավդա»-ում հրապարակվել է հարցազրույց, որում Զելենսկին հայտարարել է, որ նախագահական ընտրություններում հաղթելու դեպքում ինքը կպայմանավորվի Դոնբասում հրադադարի շուրջ[7]։ Ինչպես նշել է հրատարակությունը՝ «Զելենսկու թիմը ոչ ստանդարտ նախագահական քարոզարշավ է վարում, որը հիշեցնում է ոչ թե քաղաքական գործընթաց, այլ համազգային մասշտաբի շոու։ Նրանց գաղափարն այն է, որ ընտրարշավը լուսաբանվի սոցցանցերում և տեսաբլոգի ձևաչափով՝ գրեթե ուղիղ եթերում»[4]։

Հունվարի վերջին Զելենսկին նախընտրական հարցումներում առաջին անգամ զբաղեցրել է առաջին տեղը։ Երեք սոցիոլոգիական ընկերությունների հարցման տվյալներով, Վոլոդիմիր Զելենսկին ունի ընտրողների ձայների 23 %-ը, Պետրո Պորոշենկոն՝ 16,4 %-ը, Յուլիա Տիմոշենկոն՝ 15,7 %-ը[8]։ Փետրվարին Զելենսկու վարկանիշն աճել է մինչև 25-30 %[9][10][11], իսկ մարտի կեսերին նա դարձել է նախագահական ընտրարշավի բացարձակ առաջատարը[12]։

Զելենսկին հայտարարել է, որ նախագահի պաշտոնը կզբաղեցնի միայն մեկ ժամկետով[13][14]։

Մարտի 31-ին կայացել է նախագահական ընտրությունների առաջին փուլը, որտեղ Վոլոդիմիր Զելենսկին հավաքել է առավելագույն թվով ձայներ (30,24 %), գրեթե կրկնակի ավելի, քան գործող նախագահ Պետրո Պորոշենկոն[15]։ Երկու թեկնածուներն էլ անցել են ապրիլի 21-ին կայացած ընտրությունների երկրորդ փուլ։

 
Բանավեճ Պետրո Պորոշենկոյի հետ։ Կիև, «Օլիմպիական» Մարզահամալիր, 2019 թվականի ապրիլի 19

Երկրորդ փուլում հաղթել է Զելենսկին, որը, Ուկրաինայի ԿԸՀ-ի վերջնական արդյունքների համաձայն, հավաքել է ձայների 73,22 %-ը (նրա օգտին քվեարկել է 13,5 միլիոն ընտրող)[16]։

Մայիսի 3-ին նախագահական ընտրությունների հաղթողի մասին տեղեկատվությունը տեղադրվել էր Գերագույն ռադայի մարմիններում («Ուկրաինայի ձայն») և Ուկրաինայի Մինիստրների կաբինետում («Կառավարական սուրհանդակ»)[17]։

Քաղաքական հայտարարություններ

խմբագրել

Հակամարտության կարգավորում Ուկրաինայի արևելքում

խմբագրել

2019 թվականի ապրիլի 18-ին Վոլոդիմիր Զելենսկին հանդես է եկել Դոնբասին հատուկ կարգավիճակ տալու, նրա ներկայացուցիչների հետ ուղղակի բանակցությունների և Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետության և Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետության աշխարհազորայինների համաներման դեմ, ինչը, փորձագետների կարծիքով, հակասում է Մինսկի համաձայնագրերի դրույթներին[18][19]։

Ապրիլի 21-ին, հաղթանակ տանելով ընտրություններում, Զելենսկին հայտարարել է, որ մտադիր է ինտենսիվացնել Մինսկի գործընթացը և մոտ ժամանակներս Դոնբասում հրադադարի համար գործողությունների ծրագիր կներկայացնի․ «Մենք կսկսենք շատ հզոր տեղեկատվական պատերազմ ՝ Դոնբասում կրակը դադարեցնելու համար»[20][21]։

Ապրիլի 24-ին Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հրամանագիր է ստորագրել, որը թույլ է տալիս Ուկրաինայի Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերի (չճանաչված ԴԺՀ և ԼԺՀ) առանձին շրջանների բնակիչներին պարզեցված կարգով ստանալ Ռուսաստանի քաղաքացիություն[22][23]։ Զելենսկու թիմը ռուսական իշխանությունների որոշումը գնահատել է որպես Ռուսաստանի կողմից իր «օկուպանտ պետության պատասխանատվության ճանաչում»․ «Այդ գործողությունները ևս մեկ անգամ ակնհայտորեն հաստատում են միջազգային հանրության համար Ռուսաստանի՝ որպես ագրեսոր պետության իրական դերակատարությունը, որը պատերազմ է վարում Ուկրաինայի դեմ»։ Զելենսկու թիմի հայտարարության մեջ ընդգծվել է, որ «Ուկրաինան կանի իրենից կախված ամեն ինչ, որպեսզի պաշտպանի, պատշաճ օգնություն ցուցաբերի և ապահովի իր քաղաքացիների իրավունքները, որոնք հարկադրված են գտնվել այդ տարածքներում, ինչպես նաև ակնկալում է Ռուսաստանի վրա դիվանագիտական և պատժամիջոցային ճնշման ուժեղացում»[24]։

Ապրիլի 27-ին Զելենսկու նախընտրական շտաբի խոսնակ Դմիտրի Ռազումկովը «112 Ուկրաինա» հեռուստաալիքի եթերում հայտարարել էր, որ «Դոնբասում խաղաղությունը պետք է սկսվի Ուկրաինայի պայմաններով»։ Նրա խոսքով՝ Ռուսաստանի պայմաններով հնարավոր կլիներ խաղաղության հասնել, «բայց այդ երկրի յուրաքանչյուր հայրենասերի համար նման ճանապարհն անընդունելի է»[25]։ Այդ ժամանակ էլ Վոլոդիմիր Զելենսկին հայտարարել է, որ պատրաստ է բանակցել Ռուսաստանի հետ և հույս հայտնել, որ «նորմանդական ձևաչափով առաջիկա հանդիպմանը Ռուսաստանը դեէսկալացիայի պատրաստակամություն կցուցաբերի»։ Այս պատրաստակամության հստակ հաստատումը պետք է լինի մեր քաղաքացիների փոխադարձ փոխանակումը «բոլորը բոլորի համար» ձևաչափով, «առանց բացառությունների»[26]։

Մայիսի 6-ին Վոլոդիմիր Զելենսկին Ուկրաինայի ռաբվինների խորհրդի ներկայացուցիչների հետ հանդիպմանը խնդրել է աջակցել իր նախաձեռնությանը Դոնբասի և Ղրիմի ժամանակավորապես օկուպացված տարածքների բնակիչների հետ երկխոսության զարգացման վերաբերյալ․ «Մենք անհրաժեշտ ենք համարում չկորցնել այդ մարդկանց հետ կապը, որովհետև նրանք բոլորը ուկրաինացիներ են, մեր համաքաղաքացիները»,- հանդիպման ընթացքում ընդգծել է Վոլոդիմիր Զելենսկին[27]։

Մայիսի 13-ին Վոլոդիմիր Զելենսկին իր Ֆեյսբուքյան էջում տեղադրել է «Դոնբասի խաղաղության ուղերձ» տեսահոլովակը, որտեղ Ուկրաինայի խոշորագույն կրոնական կազմակերպությունների ղեկավարները Դոնբասի բնակիչներին կոչ են արել «առողջ երկխոսություն» և «բանակցություններ»՝ հանուն երկրի արևելքում հակամարտության լուծման։ Հոլովակում նկարահանվել են Մոսկվայի Պատրիարքության Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցու ղեկավար Օնուֆրին (Բերեզովսկի), Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցու պատվավոր պատրիարք Ֆիլարետը (Դենիսենկո), Ուկրաինայի հունակաթոլիկական եկեղեցու ղեկավար Սվյատոսլավը (Շևչուկ), Ղրիմի մուֆթի Այդեր Ռուստեմովը, Ուկրաինայի մի շարք տարածաշրջանների գլխավոր ռաբբիները և ուրիշներ[28]։

Հարաբերություններ Ռուսաստանի հետ

խմբագրել

2019 թվականի ապրիլի վերջին մեկնաբանելով ՌԴ նախագահ Պուտինի հայտարարությունը Ուկրաինայի քաղաքացիներին ռուսական անձնագրեր տրամադրելու պարզեցված կարգ սահմանելու հնարավորության մասին՝ Վոլոդիմիր Զելենսկին Ֆեյսբուքում հայտարարել Է, որ, իր կարծիքով, ռուսական իշխանությունները «իզուր ժամանակ են ծախսում»՝ փորձելով ՌԴ անձնագրերով հրապուրել Ուկրաինայի քաղաքացիներին․

  Հնարավոր է, որ կգտնվի մեկը, որը մինչ օրս գտնվում է քարոզչության ազդեցության տակ։ Հնարավոր է, ինչ-որ մեկը դա կանի հանուն վաստակի կամ փորձելով փախչել քրեական հետաքննությունից... Ուկրաինացիները ազատ մարդիկ են՝ ազատ երկրում... Ուկրաինայի քաղաքացիությունը ազատություն, արժանապատվություն և պատիվ է։ Սա այն է, ինչ մենք պաշտպանեցինք և կպաշտպանենք։ Ուկրաինան չի հրաժարվի հետխորհրդային երկրների համար ժողովրդավարության օրինակ ծառայելու իր առաքելությունից։ Մենք ապաստան և օգնություն կտրամադրենք բոլոր նրանց, ովքեր պատրաստ են պայքարել կողք կողքի մեր և ձեր ազատության համար։ Մենք Ուկրաինայի քաղաքացիություն կտրամադրենք բոլոր այն ժողովուրդների ներկայացուցիչներին, որոնք տառապում են ավտորիտար և կոռումպացված ռեժիմներից։ Առաջին հերթին ռուսաստանցիներին[26]։
- Վլադիմիր Զելենսկի
  

Խոսելով Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև հարաբերությունների մասին՝ Զելենսկին հայտարարել է․ «Ուկրաինայի և ուկրաինացիների հետ չպետք է խոսել սպառնալիքների, ռազմական և տնտեսական ճնշման լեզվով։ Սա կրակի դադարեցման և Մինսկի գործընթացի ապաշրջափակման լավագույն ճանապարհը չէ... մեր կողմից մենք պատրաստ ենք քննարկել Ուկրաինայի և Ռուսաստանի գոյակցության նոր պայմանները։ Հասկանալով, որ իրական կարգավորումը տեղի կունենա միայն ամբողջական դեօկուպացիայից հետո։ Ինչպես Դոնբասի, այնպես էլ Ղրիմի»[26]։

Ապրիլի 24-ին Զելենսկու ռազմական խորհրդական Իվան Ապարշինը ZIK հեռուստաալիքի եթերում Վլադիմիր Զելենսկուն խորհուրդ է տվել չմասնակցել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ «դեմ առ դեմ» ձևաչափով բանակցություններին․ «Ես Ուկրաինայի նախագահին խորհուրդ չէի տա մենակ հանդիպել Պուտինի հետ։ Ես չեմ հավատում, որ Պուտինը դրանից հետո մեզ ինչ-որ բան երաշխավորելու է, ես չեմ հավատում նրան»,- հայտարարել է նա։ Նման երկրների թվում նա նշել է ԱՄՆ-ը և Մեծ Բրիտանիան։ Բացի այդ, Ապարշինի կարծիքով, Ուկրաինայի նախագահին պետք չէ բանակցություններ վարել Դոնեցկի և Լուգանսկի ժողովրդական հանրապետությունների ղեկավարների հետ[29]։

Մայիսի 2-ին Իվան Ապարշինը «Ապոստրոֆ» պարբերականին տված հարցազրույցում հայտարարել է, որ Ուկրաինան հնարավորություն չունի ռազմական ճանապարհով իր վերահսկողության տակ վերադարձնել Դոնբասը և Ղրիմը, քանի որ դա կհանգեցնի հսկայական կորուստների։ «Այսօրվա դրությամբ սա 2014 թվականի արդեն բաց թողնված հնարավորությունն է»։ Ապարշինը նաև կարծում է, որ ռազմական գործողություն սկսելու դեպքում Ուկրաինայից երես կթեքեն նրան աջակից Արևմուտքի երկրները։ Ապարշինի կարծիքով՝ նախագահ Պուտինի հետ ուղիղ բանակցությունները ոչինչ չեն տա, «այդ պատճառով մենք պետք է, այնուամենայնիվ, օգնություն խնդրենք մեր գործընկերներից։ Ես ամեն ինչ կանեի, որպեսզի, Միացյալ Նահանգները ներգրավված լինի այդ գործընթացում։ Ես, այնուամենայնիվ, բանակցություններ կսկսեի խաղաղապահ ուժերի շուրջ՝ Ուկրաինայի և Ռուսաստանի միջև սահման նրանց դուրս գալու շուրջ»։ Ապարշինը համաներում է շնորհել նրանց, ովքեր մասնակցել են Ուկրաինայի դեմ ռազմական գործողություններին․ «Համաներումը կարող է վերաբերել մարդկանց ինչ-որ ընդհանուր մասի, որոնք, հնարավոր է, այնքան էլ ճիշտ որոշում չեն կայացրել, բայց նրանք չեն սպանել մարդկանց և չեն գնդակահարել զինվորներին։ Իսկ մեր գերիների գնդակահարությանը մասնակցած մեր զավակները պետք է ձերբակալվեն։  Ես նրանց երբեք չեմ ների»[30]։

Մայիսի 18-ին՝ Ղրիմի թաթարների արտաքսման 75-րդ տարելիցին, Զելենսկին հայտարարել է, որ Ուկրաինան «կազատի» Ղրիմը «օկուպացիայից»․ «Այս օրը հիշեցնում է մեզ, որ դուք կարող եք ոչնչացնել մարդկանց, բայց ոչ ամբողջ ժողովրդի ոգին։ Ղրիմի թաթարները վերադարձան իրենց պատմական հայրենիք։ Եվ հիմա նրանք կրկին բռնաճնշումների զոհ են։ Ես հավատում եմ, որ մենք կազատագրենք Ղրիմի թաթարների հայրենիքը օկուպացիայից։ Մի մոռացեք, որ նույնիսկ ամենամութ գիշերը ավարտվում է լուսաբացով»,- գրել է Վոլոդիմիր Զելենսկին իր Ֆեյսբուքյան էջում[31]։

«Ուկրաինական լեզվի՝ որպես պետական գործունեության ապահովման մասին» օրենք

խմբագրել

2019 թվականի ապրիլի 25-ին Ուկրաինայի Գերագույն ռադան օրենք է ընդունել «ուկրաիներենի՝ որպես պետական լեզվի գործունեության ապահովման մասին», որով ուկրաիներենը հաստատվել է որպես միակ պետական լեզու։ Ընտրված նախագահ Վոլոդիմիր Զելենսկին, որը նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում իրեն ներկայացրել է որպես երկլեզու թեկնածու, զուսպ է արձագանքել օրենքի ընդունմանը` նշելով, որ այդ որոշման հետևանքները «այսօր դժվար է կանխատեսել». «Օրենքն ընդունվել է առանց հանրության հետ նախնական բավական լայն քննարկման։ Օրենքի նախագծում կատարվել է ավելի քան երկու հազար փոփոխություն, ինչը վկայում է անգամ Գերագույն ռադայում դրա առանձին դրույթների վերաբերյալ համաձայնության բացակայության մասին»,- գրել է նա Ֆեյսբուքում։ Զելենսկին խոստացել է պաշտոնը ստանձնելուց հետո մանրակրկիտ վերլուծել օրենքը, «համոզվելու համար, որ դրանում պահպանվում են Ուկրաինայի բոլոր քաղաքացիների սահմանադրական իրավունքներն ու շահերը»[32][33][34]։ Զելենսկու շտաբի ներկայացուցիչ Սվյատոսլավ Յունաշը ZIK հեռուստաալիքի եթերում Գերագույն Ռադայի ընդունած Պետական լեզվի մասին օրենքը համեմատել է «մտրակի» հետ, որը կարող է հակառակ ազդեցություն ունենալ։ Նրա կարծիքով`ուկրաիներեն լեզվի տարածումը պետք է օրգանական ընթանա[35]։ Մինչդեռ հեռացող նախագահ Պորոշենկոն մայիսի 15-ին ստորագրել է Գերագույն Ռադայի ընդունած օրենքը[36]։

Չնայած «ուկրաիներենը՝ որպես պետական լեզվի գործունեության ապահովման մասին» օրենքի վերաբերյալ քննադատական արտահայտություններին, ո՛չ Զելենսկին, ո՛չ Ուկրաինայի IX գումարման Գերագույն ռադան, որտեղ նրա կողմնակիցները մեծամասնություն են կազմում, ոչ մի քայլ չեն ձեռնարկել օրենքի մեջ որևէ փոփոխություն մտցնելու ուղղությամբ։

Իգոր Կոլոմոյսկու հետ ենթադրյալ կապերի մասին

խմբագրել

Նախընտրական արշավի ընթացքում Պյոտր Պորոշենկոյի թիմը բազմիցս ակնարկել է, որ Զելենսկու թիկունքում կանգնած հիմնական հովանավորն ու մարդը գործարար Իգոր Կոլոմոյսկին է, որը 2015 թվականին նախագահ Պորոշենկոյի հետ հակամարտության պատճառով լքել էր Ուկրաինան[37][38][39]։ Կոլոմոյսկին հրաժարվել է ընդունել այդ մեղադրանքները[40], իսկ ապրիլի 27-ին «ՆՏՎ» հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում հայտարարել է, որ ինքը պատրաստ է ամեն ինչում խորհուրդ տալ Վլադիմիր Զելենսկուն այն բանից հետո, երբ վերջինս կստանձնի նախագահի պաշտոնը։ Նա նաև ասել է, որ նախորդ կես տարվա ընթացքում նա Զելենսկուն «մեկ կամ երկու անգամ» խորհուրդ է տվել։ «Ես պատրաստ եմ օգնել նրան խորհուրդներով, երբեմն օգնում եմ, բայց դա զանգվածային երևույթ չէ», - ընդգծել է Կոլոմոյսկին։ Նա նշել է, Զելենսկիին հաղթանակ է ցանկանում և հույս ունի, որ նա կհաղթահարի այն մեծ բեռը, որն իր ուսերին է։ Իգոր Կոլոմոյսկին նաև խոստացել է վերադառնալ Ուկրաինա ընտրությունների արդյունքների պաշտոնական հրապարակումից հետո[41], ինչը նա արել է մայիսի 16-ին[42]։

Ուկրաինայի նախագահի պաշտոնում գործունեություն

խմբագրել

Երդմնակալություն

խմբագրել
 
Վոլոդիմիր Զելենսկին երդմնակալության ժամանակ: Կիև, 2019 թվականի մայիսի 20

Մայիսի 20-ին Ուկրաինայի Գերագույն ռադայի շենքում տեղի է ունեցել երդմնակալության արարողությունը, որի ընթացքում Վոլոդիմիր Զելենսկին երդվել է որպես պետության ղեկավար։ Երդման խոսքերը նա արտասանել է ձեռքը դնելով Ուկրաինայի Սահմանադրության և Վերահրատարակ ավետարանի վրա։ Նախագահական վկայականը Զելենսկուն հանձնել է Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահ Տատյանա Սլիպաչուկը։ Նա նաև ստացել է նախագահական իշխանության խորհրդանիշները՝ կնիքը, գայիսոնը, ինչպես նաև զինանշանով շղթայի տեսք ունեցող կրծքանշանը։

Արարողությանը ներկա են եղել ավելի քան 50 օտարերկրյա պատվիրակություններ, այդ թվում՝ Լատվիայի, Լիտվայի, Էստոնիայի, Վրաստանի և Հունգարիայի նախագահները։ Հրավերներ են ստացել նաև Ուկրաինայի բոլոր նախկին նախագահները, բացի Վիկտոր Յանուկովիչից։ Ռուսաստանի ներկայացուցիչներին արարողությանը չեն հրավիրել։

Որպես նախագահ՝ իր առաջին ելույթում, որի տեքստը, ինչպես պնդում են, նա ինքնուրույն է գրել[43], Վոլոդիմիր Զելենսկին հայտարարել է, որ «ճիշտ կամ սխալ» ուկրաինացիներ չկան և կոչ է արել ուկրաինացիներին՝ «նրանց, ում լույս աշխարհ է բերել ուկրաինական հողը», վերադառնալ հայրենիք։ Նա իր թիմի գերակայություններն է համարել երկրի արևելքում հրադադարը և «ուկրաինական Ղրիմի և Դոնբասի» վերադարձը։ «Մեր առաջին խնդիրը Դոնբասում հրադադարն է։ Կարող եմ վստահեցնել. որպեսզի մեր հերոսներն այլևս չմեռնեն, ես պատրաստ եմ ամեն ինչի։ Եվ ես հաստատ չեմ վախենում դժվար որոշումներ կայացնելուց։ Առանց երկմտելու ես պատրաստ եմ կորցնել իմ դիրքերը, որպեսզի միայն խաղաղություն լինի։ Բայց առանց կորցնելու մեր տարածքները»[44]։

Զելենսկին նաև հայտարարել է, որ պատերազմի ավարտի համար պատրաստ է երկխոսության։ «Եվ ես վստահ եմ, որ այդ երկխոսությունը սկսելու առաջին քայլը կլինի մեր բոլոր գերիների վերադարձը», - ասել է նա ռուսերեն լեզվով։ Նրա խոսքով՝ հաջորդ քայլը պետք է լինի կորցրած տարածքների վերադարձը, դրա համար նախ և առաջ պետք է դիմել Դոնբասի գրավյալ մասի և բռնակցված Ղրիմի բնակիչների գիտակցությանը[44]։

Իր առաջին հրամանագրով Զելենսկին իր վրա է դրել Ուկրաինայի զինված ուժերի գերագույն գլխավոր հրամանատարի լիազորությունները։

Ներքին քաղաքականություն

խմբագրել

Գերագույն ռադայում նախագահ Վլադիմիր Զելենսկու ներկայացուցիչ Ռուսլան Ստեֆանչուկը «Լևիյ բերեգ» պարբերականին տված հարցազրույցում, որը հրապարակվել է մայիսի 22-ին, պատասխանել է նախագահի՝ առաջին 100 օրվա ծրագրերի մասին հարցին։ Նրա խոսքով՝ առաջնահերթ խնդիրների թվում են վարչակազմի բարեփոխումը, պետության աուդիտի գործարկումը, մի շարք օրինագծեր։ Այդ թվում. «Նախագահի վարչակազմը պետք է դադարի լինել զուգահեռ կառավարություն և սահմանափակվի երեք գործառույթներով՝ դիվանագիտություն, վերլուծական կենտրոն, որը մշակելու է նոր գաղափարներ և ծրագրեր, և նախագահի որոշումների նկատմամբ հսկողություն»։ Նա նաև նշել է Ուկրաինայում մարդահամար անցկացնելու անհրաժեշտությունը, քանի որ առանց դրա հնարավոր չէ որևէ բարեփոխում իրականացնել։

Բնակչության ակնկալիքների մասին հարցին՝ սակագների իջեցում, պատգամավորական անձեռնմխելիության վերացում, ռեզոնանսային հանցագործությունների հետաքննություն, Ստեֆանչուկը հայտարարել է, որ «մենք ելնելու ենք նախագահի լիազորություններից»։ «Երբ մենք խոսում ենք սակագների իջեցման մասին, մենք պետք է հասկանանք, որ հուլիսի 1-ից մեզ սպասում է բոլորովին այլ համակարգ»։ Երբ խոսում ենք պատգամավորական անձեռնմխելիությունը հանելու հարցերի մասին, այստեղ մենք կարող ենք ակտիվորեն գործել, որովհետև մենք արդեն ունենք օրինագծեր, որոնք մենք պատրաստ ենք ներկայացնել Ռադա։ Ինչ վերաբերում է հետաքննություններին, ապա մենք կարող ենք ազդել այնքանով, որքանով մենք կարող ենք կադրային քաղաքականությունը փոխել այն մարմինների մակարդակով, որոնք կարող է իրականացնել նախագահը։ Սակայն Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության և ՀՊՄՀ-ի ղեկավարների նշանակման համար անհրաժեշտ է Գերագույն ռադայի համաձայնեցումը»[45]։

Ինչպես հայտնի է, նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում անցկացված սոցիոլոգիական հարցումների տվյալների համաձայն՝ հարցվածների 39 %-ը Զելենսկիից կոմունալ ծառայությունների սակագների իջեցումից էր ակնկալում, 35,5 %-ը՝ պատգամավորների, դատավորների և նախագահի անձեռնմխելիությունը վերացնելու մասին օրինագծից, 32,4 %-ը՝ հակակոռուպցիոն նոր հետաքննություններից[46]։

Գերագույն ռադայի լուծարում

խմբագրել

Զելենսկու հաղթանակից հետո փորձագետները նշել են, որ Գերագույն ռադայի գոյություն ունեցող կազմը գրեթե հաստատ թշնամաբար է վերաբերվում իրեն[47]։ Այս իրավիճակում, ինչպես նշել է Զելենսկին, նախագահական ընտրությունների երկու փուլերի միջև, նրա կողմնակիցներին օգուտ կարող էր բերել Գերագույն ռադայի լուծարումը[48][49]։

Մայիսի 20-ին երդմնակալության ժամանակ Վոլոդիմիր Զելենսկին հայտարարել է Գերագույն ռադայի լուծարման մասին և կոչ է արել կառավարության անդամներին «ազատել իրենց տեղերը նրանց համար, ովքեր կմտածեն հաջորդ սերունդների, այլ ոչ թե հաջորդ ընտրությունների մասին»[50]։

Մայիսի 21-ին իր հրամանագրով նախագահ Զելենսկին լուծարել է Ուկրաինայի գործող Գերագույն ռադան և արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ նշանակել հուլիսի 21-ին։ Ինչպես հայտարարել է Զելենսկին խորհրդարանական խմբակցությունների ղեկավարների հետ հանդիպմանը. «Գերագույն ռադայի լուծարման գլխավոր փաստարկը դրա նկատմամբ Ուկրաինայի քաղաքացիների շատ ցածր վստահությունն է` 4 %։ Սա խորհրդարանի աշխատանքի գնահատականն է և նրա լիազորությունների դադարեցման ամենածանր փաստարկը... լուծարման իրավական հիմքը»[51][52][53]։

Ռադան հրաժարվել է քննարկել ընտրությունների համակարգը փոխելու մասին Զելենսկու առաջարկած օրինագիծը[54]։ Այդ կապակցությամբ Գերագույն ռադայի արտահերթ ընտրություններն անցկացվել են գործող ընտրական համակարգով՝ մեծամասնական ընտրատարածքների և համամասնական ցուցակների և հինգ տոկոսանոց անցողիկ արգելքով[55], ինչը, ինչպես ցույց են տվել հետագա իրադարձությունները, չի խանգարել Զելենսկուն և նրա «Ժողովրդի ծառա» կուսակցությանը ստանալ այնպիսի տեղեր խորհրդարանում, որ անկախ Ուկրաինայի գոյության տարիներին առաջին անգամ կառավարության ստեղծման համար անհրաժեշտ չէր մի քանի կուսակցություններից կառավարական կոալիցիայի ձևավորումը։

Վերջին օրերին գործող Գերագույն ռադան մինչ այդ արգելափակել էր նախագահական բոլոր նախաձեռնությունները[56]։

Հունիսի 19-ին Ուկրաինայի Սահմանադրական դատարանը, քննելով 62 ժողովրդական պատգամավորների դիմումը, հաստատել է խորհրդարանի լուծարման մասին հրամանագրի օրինականությունը[57]։

Գրոյսմանի կառավարությունը

խմբագրել

Մայիսի 23-ին Գերագույն ռադայում գրանցվել է վարչապետ Վլադիմիր Գրոյսմանի հրաժարականի դիմումը[58]։ Մայիսի 30-ին Գերագույն ռադան հրաժարվել է ընդունել վարչապետի հրաժարականը` դրանով իսկ անհնարին դարձնելով կառավարության լուծարումը։ Ուկրաինայի կառավարությունն ամբողջ կազմով շարունակել է կատարել իր պարտականությունները մինչև խորհրդարանի ընտրությունները[59]։

Մայիսի 30-ին Զելենսկին Գերագույն ռադային խնդրել է անհապաղ քննարկել արտաքին գործերի նախարար Պավել Կլիմկինի, պաշտպանության նախարար Ստեփան Պոլտորակի և Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության ղեկավար Վասիլի Գրիցակի պաշտոնանկության մասին պատկերացումները[60], սակայն Գերագույն ռադան հրաժարվել է նրանց պաշտոնանկ անել։

Հունիսի 11-ին Զելենսկին Գերագույն ռադային խնդրել է քվեարկել գլխավոր դատախազ Յուրի Լուցենկոյի և արտաքին գործերի նախարար Պավել Կլիմկինի պաշտոնաթողության օգտին՝ ԱԳ նախարարի պաշտոնում առաջադրելով Վադիմ Պրիստայկոյի թեկնածությունը[61]։ Գերագույն ռադայի հրաժարվելուց հետո Զելենսկին հուլիսի 2-ին կրկին Գերագույն ռադային խնդրել է քննարկել Յուրի Լուցենկոյի և Պավել Կլիմկինի պաշտոնանկության մասին առաջադրումը։ Հունիսի վերջին Կլիմկինի և Զելենսկու միջև հակամարտություն էր տեղի ունեցել։ Հունիսի 26-ին Կլիմկինը հայտարարել էր ՌԴ ԱԳՆ հայտագիր ստանալու մասին՝ առաջարկելով ուկրաինացի նավաստիներին, որոնք ձերբակալվել էին Կերչի նեղուցում տեղի ունեցած միջադեպից հետո, ազատ արձակել և հայտարարել էր, որ հրաժարվել է քննարկել ռուսական կողմի ցանկացած առաջարկ[62]։ Հունիսի 27-ին Զելենսկին ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչներին հրապարակավ հայտարարել է Կլիմկինի գործողությունների կապակցությամբ իր վրդովմունքի մասին, որն առանց նրա իմացության պատասխանել է ռուսական հայտագրին։ Հուլիսի 1-ին Զելենսկին Գրոյսմանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու առաջարկությամբ նամակ է հղել։ Ինքը՝ Կլիմկինը, ի պատասխան հայտարարել է, որ գնում է քաղաքական արձակուրդ[63]։ Գերագույն ռադան կրկին հրաժարվել է բավարարել Յուրի Լուցենկոյի և Պավել Կլիմկինի պաշտոնանկության մասին նախագահի խնդրանքը։

Կադրային հարցեր

խմբագրել

Ապրիլի 18-ին «1+1» հեռուստաալիքի ուղիղ եթերում նախագահի թեկնածու Վոլոդիմիր Զելենսկին ներկայացրել է 20 հոգանոց թիմ, որի հետ նա հաղթանակի դեպքում կղեկավարի երկիրը։ Նրանց թվում են Ուկրաինայի ֆինանսների նախկին նախարար Ալեքսանդր Դանիլյուկը, տնտեսական զարգացման և առևտրի նախկին նախարար Այվարաս Աբրոմավիչուսը, պահեստազորի գնդապետ Իվան Ապարշինը (ռազմական խորհրդատու), Ռուսլան Ստեֆանչուկը (գաղափարախոսություն, օրինագծերի մշակում), Դմիտրի Ռազումկովը Ուկրաինական քաղխորհրդատվության խմբից և այլն[64]։

Ուժային գերատեսչություններ

Երդմնակալությունից անմիջապես հետո Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության նախագահ Վասիլի Գրիցակը և նրա տեղակալներն[65] ու պաշտպանության նախարար Ստեփան Պոլտորակը հրաժարական են տվել (Գերագույն ռադան հրաժարվել է բավարարել հրաժարականի դիմումը)։ Իր հրամանագրով Զելենսկին պաշտոնից ազատել է ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետ, գլխավոր հրամանատար, բանակի գեներալ Վիկտոր Մուժենկոյին և այդ պաշտոնում նշանակել Ռուսլան Հոմչակին։

Իվան Բակլանովը, որը գլխավորում էր «Ժողովրդի ծառա» կուսակցությունը, նշանակվել է Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության ղեկավարի առաջին տեղակալ, Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության կոռուպցիայի և կազմակերպված հանցավորության դեմ պայքարի գլխավոր վարչության պետ[66][67][68]։ Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության մի շարք ղեկավարներ հրաժարական են տվել

Փոխգնդապետ Ալեքսեյ Օցերկլևիչը նշանակվել է պետական պահպանության վարչության պետ[69]։ Պետական պահպանության վարչության պետի առաջին տեղակալ է դարձել Վյաչեսլավ Վասիլի Շտուչնին, նախագահի անվտանգության ծառայության պետ` Մաքսիմ Անդրեևիչ Դոնեցը։ Նախկին պետ Վալերի Գելետեյը և նրա առաջին տեղակալ Վլադիմիր Դախնովսկին ազատվել են զբաղեցրած պաշտոններից։ 2019 թվականի հհոկտեմբերի 16-ին Օցերկլևիչին փոխարինել է Սերգեյ Ռուդը։

Ֆինանսների նախկին նախարար Ալեքսանդր Դանիլյուկը նշանակվել է Ազգային անվտանգության և պաշտպանության խորհրդի քարտուղար[67][70][Ն 1]: Անվտանգության խորհրդի կազմում տեղի են ունեցել զգալի կադրային փոփոխություններ[71][72]։ Ինքը՝ Վոլոդիմիր Զելենսկին, զբաղեցրել է Ազգային անվտանգության խորհրդի նախագահի պաշտոնը։ IX գումարման Գերագույն ռադայի աշխատանքն սկսելուց և նոր կառավարության հաստատումից հետո Զելինսկին ազգային անվտանգության խորհրդի կազմում ընդգրկել է վարչապետ Ալեքսեյ Գոնչարուկին, պաշտպանության նախարար Անդրեյ Զագորոդնյուկին և Գերագույն Ռադայի նախագահ Դմիտրի Ռազումկովին։ Զելենսկին նաև Ազգային անվտանգության խորհրդի կազմում հաստատել է Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության ղեկավար Իվան Բականովին, արտաքին գործերի նախարար Վադիմ Պրիստայկոյին և գլխավոր դատախազ Ռուսլան Ռյաբոշապկային։ ԱԱՊԽ-ի կազմից հանվել են Վասիլի Գրիցակը, Վլադիմիր Գրոյսմանը, Պավել Կլիմկինը, Անդրեյ Պարուբին, Պավել Պետրենկոն, Ստեփան Պոլտորակը[73][74]։ 2019 թվականի հոկտեմբերի 3-ին ԱԱՊԽ քարտուղար է նշանակվել Ալեքսեյ Դանիլովը՝ հրաժարական տված Ալեքսանդր Դանիլյուկի փոխարեն[75]։

Ուկրաինայի արտաքին հետախուզության ծառայության ղեկավար է նշանակվել Վլադիսլավ Բուխարևը։ Սեպտեմբերի 11-ին Բուխարևը ազատվել է Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության նախագահի պաշտոնից և նշանակվել Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության նախագահի առաջին տեղակալ՝ Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության կենտրոնական վարչության կոռուպցիայի և կազմակերպված հանցավորության դեմ պայքարի գլխավոր վարչության պետ (այդ պաշտոնը նա զբաղեցրել է 2014 թվականին)։ Սեպտեմբերի 20-ից այս պաշտոնը զբաղեցնում է Վալերի Եվդոկիմովը։

Ուկրաինայի ազգային գվարդիայի հրամանատար է նշանակվել Նիկոլայ Բալանը, հրամանատարի առաջին տեղակալ՝ Վլադիմիր Կոնդրատյուկը, հրամանատարի տեղակալներ՝ Յուրի Լեբեդը և Ռուսլան Ձյուբան։

Պետական սահմանապահ ծառայության ղեկավար է նշանակվել Սերգեյ Դեյնեկոն։

Օգոստոսի 5-ին Զելենսկին միացյալ ուժերի գործողության նոր հրամանատար է նշանակել գեներալ-լեյտենանտ Վլադիմիր Կրավչենկոյին[76]։

Անդրեյ Գերուսը նշանակվել է կառավարությունում նախագահի ներկայացուցիչ[77]։

Որոշ նշանակումներ քննադատության տեղիք են տվել հասարակության մեջ։ Առաջին հերթին դա վերաբերում է Անդրեյ Բոգդանին, որը գլխավորել Է նախագահի աշխատակազմը։ Ուկրաինայում և ԱՄՆ-ում նրան կապում են Իգոր Կոլոմոյսկու հետ, ով մի քանի հարցազրույցներում Բոգդանի մասին հիշատակել է որպես իր անձնական փաստաբանի և նույնիսկ հայտարարել, որ նրանից կստանար նախագահի աշխատակազմի լավ ղեկավար։ Բոգդանի նշանակումը, հետևաբար, համարվում է Կոլոմոյսկիից Զելենսկու կախվածության մասին լուրերի անուղղակի հաստատում[67][78][79]։ Բացի այդ, նշվում է, որ այդ նշանակումը խախտում է երկրում «գործող իշխանությունը մաքրելու մասին» օրենքը, որն արգելում է այն պաշտոնյաներին, որոնք Վիկտոր Յանուկովիչի օրոք աշխատել են կառավարությունում, Պետական պաշտոններ զբաղեցնել մինչև 2024 թվականը[80][81]։

Ուկրաինայի արդարադատության նախարարությունը Ուկրաինայի նախագահի աշխատակազմ է ուղարկել «իշխանությունը մաքրելու մասին» օրենքի հարցում և պարզաբանում։ Ինչպես պարզաբանել է արդարադատության փոխնախարար Սերգեյ Պետուխովը, այդ օրենքի համաձայն՝ ԱՊ-ում պետք է ինքնուրույն ստուգեն, թե արդյոք նշանակված անձանց թվում կան մարդիկ, որոնք գտնվում են լյուստրացիայի տակ։ Եթե գտնվում են այդպիսիք, դրանք ենթակա են ազատման[82]։

Հիմնական հոդված՝ Ուկրաինայի նախագահի գրասենյակ

Հունիսի 20-ին Վոլոդիմիր Զելենսկին հրամանագիր է ստորագրել նոր կառույցի՝  Ուկրաինայի նախագահի գրասենյակի ձևավորման մասին՝ Ուկրաինայի նախագահի աշխատակազմի աշխատակիցների թվաքանակի կրճատման և վերակազմակերպման հաշվին[83]։ Ուկրաինայի նախագահի գրասենյակը մշտապես գործող օժանդակ մարմին է, որի հիմնական խնդիրը կազմակերպչական, իրավական, խորհրդատվական, տեղեկատվական, փորձագիտական-վերլուծական և Ուկրաինայի նախագահի կողմից իր սահմանադրական լիազորությունների իրականացման այլ ապահովումն է[84]։ Հունիսի 25-ին հաստատվել է Ուկրաինայի նախագահի գրասենյակի մասին դրույթը և սկսվել Է նախագահի աշխատակազմի և նրա կառուցվածքային ստորաբաժանումների ղեկավարների վերանշանակումը նախագահի գրասենյակի կառուցվածքում համապատասխան պաշտոններում։

Մարզպետներ

Վլադիմիր Զելենսկու և նրա թիմի ներքաղաքական առաջնահերթություններից մեկը դարձավ իշխանական ուղղահայացների ամրապնդումը։ Արդեն հունիսի 11-ին Վոլոդիմիր Զելենսկին պաշտոնանկ է արել մարզային պետական վարչությունների 24 ղեկավարներից 15-ին՝ Չերնիգովսկայային, Խմելնիցկային, Խերսոնսկային, Տերնոպոլսկայային, Սումսկային, Պոլտավսկայային, Օդեսսային, Նիկոլաևսկային, Լվովսկայային, Կիրովոգրադին, Կիևին, Իվանո-Ֆրանկովսկուն, Զապորոժսկուն, Զակարպատսկայային և Վոլինսկային[85]։ Հունիսի 24-ին աշխատանքից ազատվել են Ժիտոմիրի, Ռովենի և Չերկասի մարզերի ղեկավարները։

Մասնավորապես, Լվովի մարզի նահանգապետ է նշանակվել Մարկիյան Մալսկին[86], Դոնեցկի մարզի նահանգապետ՝ Պավել Կիրիլենկոն[87][88], Լուգանսկի՝ Վիտալի Կոմարնիցկին[89], Զակարպատսկոյի՝ Իգոր Բոնդարենկոն[90]։

Զելենսկու մամուլի քարտուղար Յուլիա Մենդելը հայտարարել է, որ պետության ղեկավարն անհրաժեշտ է համարում լիովին նորացնել նահանգապետերի կազմը։ Զելենսկու թիմը մտադիր է նաև ազատել Կիևի ներկայիս քաղաքապետ Վիտալի Կլիչկոյին։ Նրա հնարավոր հեռացման մասին լուրերը սկսել են տարածվել դեռևս հուլիսի սկզբին, սկսվել Է Կիևում կամուրջների շինարարության և վերակառուցման ժամանակ չարաշահումների մասին տեղեկատվության ստուգում[91]։

Դոնբասի հակամարտության կարգավորում

խմբագրել
Հիմնական հոդվածներ՝ Մինսկի երկրորդ համաձայնագիր և Նորմանդական քառյակ

Մայիսի 20-ին Վոլոդիմիր Զելենսկին, ստանձնելով նախագահի պաշտոնը, իր թիմի գերակայություններն է համարել երկրի արևելքում հրադադարը և «ուկրաինական Ղրիմի և Դոնբասի վերադարձը»։ Զելենսկին նաև հայտարարել է, որ պատերազմի ավարտի համար պատրաստ է երկխոսության։ «Եվ ես վստահ եմ, որ այդ երկխոսությունը սկսելու առաջին քայլը կլինի մեր բոլոր գերիների վերադարձը», - ասել է նա ռուսերեն լեզվով։ Նրա խոսքով՝ հաջորդ քայլը պետք է լինի կորցրած տարածքների վերադարձը, դրա համար նախ և առաջ պետք է դիմել Դոնբասի գրավյալ մասի և բռնակցված Ղրիմի բնակիչների գիտակցությանը[92]։

Մայիսի 24-ին Վոլոդիմիր Զելենսկին Գերմանիայի դաշնային կանցլեր Անգելա Մերկելի հետ հեռախոսով քննարկել է իրավիճակը «Դոնբասի ժամանակավորապես օկուպացված տարածքներում»։ Կողմերը հաստատել են փոխադարձ շահագրգռվածությունը՝ Դոնբասում խաղաղություն վերադարձնելու նպատակով ջանքերի ակտիվացման հարցում, այդ թվում՝ նորմանդական ձևաչափի շրջանակներում, և համաձայնեցրել են այդ ուղղությամբ առաջին համատեղ քայլերը[93]։ Հունիսի 17-ից 18-ը Զելենսկին պաշտոնական այցեր է կատարել Փարիզ և Բեռլին։ Բանակցությունների գլխավոր թեմաներից մեկը դարձել է Ուկրաինայի արևելքում ռազմական հակամարտության դադարեցումը։ Վլադիմիր Զելենսկու և Անգելա Մերկելի հանդիպման ընթացքում որոշում է կայացվել առաջիկայում Ռուսաստանի մասնակցությամբ նոր գագաթնաժողով անցկացնել «նորմանդական ձևաչափով»[94][95]։

 
Վոլոդիմիր Զելենսկին ԶՈՒ-ի առաջատար դիրքեր այցելության ժամանակ, 27.05.2019

Մայիսի 27-ին Զելենսկին առաջին անգամ այցելել է Դոնբաս՝ որպես պետության ղեկավար։ Նա զննել է Ուկրաինայի ԶՈՒ դիրքերը Լուգանսկի ստանիցայում և Շաստե բնակավայրում, լսել է ՊՄՊ հրամանատար Ալեքսանդր Սիրսկիի զեկույցը։

Հունիսի 3-ին Զելենսկին Լեոնիդ Կուչման Դոնբասի կարգավորման եռակողմ կոնտակտային խմբում Ուկրաինայի ներկայացուցիչ է նշանակել[96]։

Հունիսի 5-ին տեղի է ունեցել նախագահական ընտրություններից հետո ԱՊԿ-ի առաջին հանդիպումը, որի արդյունքները Դոնբասի հակամարտության կարգավորման հարցում առաջընթացի հույս են ներշնչել․

  • կողմերը պայմանավորվել են հրադադարի մասին նոր համաձայնագրի նախապատրաստման մասին, ընդ որում հասկացվել է, որ այդ նոր համաձայնագիրը պարտադիր կարգով պետք է նախատեսի հրադադարի պահպանման նկատմամբ վերահսկողության իրական գործուն միջոցներ՝ պատասխան կրակի արգելք և քաղաքացիական օբյեկտների (դպրոցներ, մանկապարտեզներ) գնդակոծման արգելք[97][98]։
  • բարձրացվել Է Կիևի կողմից չվերահսկվող Դոնբասի տարածքներից տնտեսական շրջափակումը վերացնելու հարցը[99]։

Փոխզիջումային որոշումների ընդունման հնարավորության մասին հաղորդագրությունները խիստ քննադատության են արժանացել նախկին նախագահ Պյոտր Պորոշենկոյի, գլխավոր դատախազ Յուրի Լուցենկոյի և պատգամավորական կորպուսի մի շարք ներկայացուցիչների կողմից, որոնք այդ հնարավորությունը ընկալել են որպես Ուկրաինայի շահերի դավաճանություն և Ռուսաստանի հանդեպ կապիտուլյացիա[100][101][102][103][104]։ Ուկրաինայի ԶՈւ ղեկավարությունը հասկացրել է, որ պատասխան կրակից հրաժարվելու մասին ոչ մի խոսք լինել չի կարող։ Սահմանազատման գծում ուժեղացել են բոլոր տեսակի զենքերի օգտագործումը։

Արդյունքում հաջորդ նիստին ներկայացված բոլոր առաջարկությունները դեզավուացվել են։ Հրադադարի մասին համաձայնագիր չի ստորագրվել, Լուգանսկի ստանիցայի շրջանում ուժերի բազմացումը հերթական անգամ ձախողվել է, իսկ տնտեսական շրջափակման վերացման վերաբերյալ հայտարարվել է, որ ոչ մի շրջափակում չկա, գոյություն ունեն միայն ժամանակավոր սահմանափակումներ՝ ոչ վերահսկվող տարածքների հետ առևտրի համար, և դրանց վերացման հարցը կարող է դիտարկվել միայն Դոնբասի ձեռնարկությունների՝ Ուկրաինայի իրավական դաշտ վերադարձից հետո։

Հունիս-հուլիս ամիսներին Զելենսկին մի քանի հրամանագրեր է ստորագրել օտարերկրյա կամավորներին Ուկրաինայի քաղաքացիություն տրամադրելու մասին, որոնք Դոնբասի զինված հակամարտությանը մասնակցել են Ուկրաինայի կողմից[105]՝ խոստանալով թույլ չտալ այդ գործընթացի որևէ «արհեստական արգելակում կամ ձգձգում», ինչպես դա եղել է անցյալ տարիներին[106]։

Լուգանսկի ստանիցայի շրջանում շփման գծի հատվածում ուժերի եև միջոցների շատացումը, այնուամենայնիվ, իրականացվել է մինչև հուլիսի 1-ը, ինչը հաստատել է ԵԱՀԿ հատուկ մոնիթորինգային առաքելությունը։ Զելենսկին իր տեսաուղերձում դա անվանել է «սահմանազատման ողջ գծի ողջ երկայնքով կրակի կայուն դադարեցման առաջին քայլը», որը հնարավոր է դարձել Մինսկի գործընթացի ապաշրջափակման շնորհիվ[107][108]։

Հուլիսի 5-ին Վոլոդիմիր Զելենսկին «Գերմանական ալիք» ռադիոկայանին տված հարցազրույցում հայտարարել է. «դուք լավ գիտեք, որ ոչ իմ թիմը, ոչ ես, մենք չենք ստորագրել այդ «Մինսկը», բայց մենք պատրաստ ենք գնալ բոլոր Մինսկի պայմանավորվածությունների կատարման կետերով, որպեսզի վերջապես խաղաղություն ունենանք»[109]։

Հուլիսի 7-ին Զելենսկին Եվրոպական խորհրդի ղեկավար Դոնալդ Տուսկի ուղեկցությամբ եղել է Լուգանսկի մարզում և այցելել Լուգանսկի ստանիցա, որտեղ գտնվում է Հյուսիսային Դոնեցով ավերված կամուրջը և Կիևի կողմից չվերահսկվող տարածք մուտքի և ելքի միակ հատվածը։ «Դոնբասում Մեր առաջնային խնդիրները նորմալ ջրամատակարարումն է, խմելու ջրի որակը, Կրամատորսկի օդանավակայանի վերականգնումը, հանքագործների պարտքերի մարումը, հիվանդանոցները և ամենացավալին՝ ճանապարհները», - հուլիսի 5-ին՝ Սլավյանսկի և Կրամատորսկի՝ Ուկրաինայի զինված ուժերի վերահսկողության տակ վերադառնալու հինգերորդ տարեդարձի օրը, գրել Է նա Թվիթերում[88]։

Պայքար կոռուպցիայի և ստվերային տնտեսության դեմ

խմբագրել

Իր նախընտրական ծրագրում Վլադիմիր Զելինսկին ընդգծել է, որ իր գլխավոր խնդիրներից մեկը համարում է կոռուպցիոն սխեմաների վերացումը և պետական ընթացակարգերի թափանցիկության ապահովումը[91]։

Մայիսի 30-ին Զելենսկին ԱԳՆ-ին հանձնարարել է Եվրոպայի խորհրդին և ՄԱԿ-ին տեղեկացնել Ուկրաինայի Ազգային հակակոռուպցիոն բյուրոյի (ՈՒԱՀԿ) օրենսդրական լիազորությունների մասին միջազգային համագործակցություն և ուղղակի շփումներ իրականացնել օտարերկրյա պետությունների հակակոռուպցիոն մարմինների հետ (նախկինում բոլոր նման շփումներն իրականացվել են գլխավոր դատախազության միջոցով)[110]։

Հունիսի 3-ին Զելենսկին Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության ղեկավարի ժամանակավոր պաշտոնակատար Իվան Բականովի հետ հանդիպման ժամանակ նշել է մաքսանենգության դեմ պայքարի կարևորությունը և Ուկրաինայի անվտանգության ծառայությունից պահանջել է երկու շաբաթվա ընթացքում ցուցադրել աշխատանքի առաջին արդյունքները. «մեզ իրական քրեական գործեր են պետք։ Պետք է զբաղվել մաքսանենգությամբ»,- հայտարարել է Զելենսկին։ «Արդարության մեծ պահանջ կա։ Մենք պետք է հանրությանը ցույց տանք, որ ՈՒԱԾ-ն իսկապես աշխատում է։ Ուզում եմ, որ ամբողջ աշխարհը տեսնի, որ մենք սկսել ենք մաքուր էջից կառուցել Ուկրաինան»[68]։

Հունիսի 12-ին Վոլոդիմիր Զելենսկին Ուկրաինայի տնտեսական զարգացման և առևտրի նախկին նախարար Այվարաս Աբրոմավիչյուսին նշանակել է «Ուկրոբորոնպրոմ» պետական կոնցեռնի դիտորդական խորհրդի անդամ։ Օգոստոսին Աբրոմավիչուսը սկսել է գլխավորել «Ուկրոբորոնպրոմը»։

Հունիսի 18-ին «Ժողովրդի ծառա» կուսակցությունը ներկայացրել է կոռուպցիայի դեմ պայքարի իր ծրագիրը, որը նախատեսում է, մասնավորապես, դատախազության մաքրում, հակակոռուպցիոն մարմինների անկախություն, ինչպես նաև դրամական պարգևատրում կոռուպցիայի բացահայտման համար։ Զելենսկու թիմում կոռուպցիայի դեմ պայքարի համար պատասխանատու էր Ուկրաինայի վաստակավոր իրավաբան, Transparency International-ի և կոռուպցիայի հակազդման ազգային գործակալության նախկին աշխատակից՝ Ռուսլան Ռյաբոշապկան։ Հենց նա է հասել Ուկրաինայի Ազգային հակակոռուպցիոն բյուրոյի համար օտարերկրյա քննչական մարմիններից ուղղակիորեն տեղեկատվություն ստանալու իրավունքին, այլ ոչ թե Ուկրաինայի Գլխավոր դատախազության միջոցով, ինչպես նախկինում էր[111]։ Օգոստոսի 29-ին իր առաջին նիստում նոր Գերագույն ռադան հավանություն տվեց Ռուսլան Ռյաբոշապկիին Ուկրաինայի գլխավոր դատախազի պաշտոնում նշանակելուն։

Ի թիվս այլ բաների, Ուկրաինայի նոր նախագահը սկսել է աշխատել 2016 թվականին Պորոշենկոյի օրոք մտցված «Ռոտերդամ+» էլեկտրականության ինքնարժեքի հաշվարկման բանաձևի վերացման ուղղությամբ, որը նա համարում է կոռուպցիոն (այդ բանաձևով էլեկտրաէներգիայի գնի մեջ դրվում է ածխի արժեքը՝ Նիդեռլանդների միջազգային բորսայի գնանշումների համաձայն)։ Հունիսի 26-ին Զելինսկին Ռադա է մտցրել «էլեկտրական էներգիայի արժեքի նվազեցման վերաբերյալ Ուկրաինայի որոշ օրենքներում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրինագիծը և հայտնել «Ռոտերդամ-» նոր բանաձևի ներդրման մասին[91]։

Հուլիսի 6-ին, Ուժգորոդում Անդրկարպատյան մաքսատան տարածքում ներկայացնելով Անդրկարպատյան մարզային պետական վարչակազմի նոր ղեկավար Իգոր Բոնդարենկոյին, Զելենսկին ընդգծել է, որ իր թիմը լրջորեն է տրամադրված մաքսանենգության դեմ պայքարին, և հայտարարել է, որ Զաքարպատյան մաքսատան, սահմանապահ ծառայության և Դատախազության ղեկավարությունը պետք է մաքրվի։ Նա նաև խորհուրդ է տվել Վոլինսկի, Զակարպատսկայայի, Չերնովիցկայի և Լվովի մաքսատների ղեկավարներին ինքնուրույն աշխատանքից ազատվելու դիմումներ գրել[112]։

Միևնույն ժամանակ որոշ փորձագետներ, հիշեցնելով նախագահի կուսակցության նախընտրական կարգախոսը՝ «գարունը կգա, կդատապարտենք», Զելենսկու կառավարման առաջին հարյուր օրերի ձախողումն են համարում այն փաստը, որ «երկրում առայժմ ոչ ոք պատժված չէ»։ Այսպիսով, հասարակության արդարության պահանջը մնում է չբավարարված, իսկ «պաշտոնյաների ցուցադրական էմոցիոնալ «փչացումները», հրապարակային հռետորաբանությունն ու նեղ շրջանակներում լայնորեն հայտնի Կոռուպցիայի օջախների նկատմամբ Զելենսկիի ուշադրությունն առայժմ ընկալվում են ինչպես բնակչության, այնպես էլ կոռուպցիոն սխեմաների մասնակիցների կողմից՝ զգուշավորությամբ ու անվստահությամբ իրավապահ ու դատական համակարգերի՝ սկսած պայքարը մինչև վերջ հասցնելու ունակության մասով»[113]։

Օգոստոսի 14-ին ՈՒԱՀԲ-ի և Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության հակակոռուպցիոն բաժնի աշխատակիցները ձերբակալել են 480 հազար դոլար կաշառք ստանալիս Յուրի Գրիմչակին, ժամանակավոր օկուպացված տարածքների և ներքին տեղահանված անձանց հարցերով նախարարության փոխղեկավարին։ Ձերբակալվածին կասկածում են առանձնապես խոշոր չափերի կաշառք շորթելու մեջ[114]։

Սեպտեմբերի 2-ին Զելենսկին Ուկրաինայի վարչապետ Ալեքսեյ Գոնչարուկին հանձնարարել է մինչև 2020 թվականի հունվարի 1-ը «անցկացնել բիզնեսի համար առավել կոռուպցիոն և պետական իշխանության մարմինների քաղաքացիների՝ Պետգեոկադաստրի, Պետգեոնեդրի, ճարտարապետաշինարարական պետական տեսչությունը, պետական տեսչությունը (պետական բնապահպանական ծառայություն), Ուկրտրանսբանվտանգությունը և ամենահայտնի՝ Ուկրտոդորը»[115]։

Գերագույն ռադայի նոր գումարման աշխատանքն սկսելուց և հիմնական կադրային նշանակումների անցկացումից հետո իրավապահ մարմինների և դատական համակարգի բարեփոխման հիմնական խնդիրները որոշելիս Զելենսկին Գերագույն ռադայի, կառավարության և իրավապահ մարմինների ղեկավարության հետ հանդիպման ընթացքում ընդգծել է էլիտար կոռուպցիայի և կազմակերպված հանցավորության հաղթահարման կարևորությունը։ Նա ուշադրություն է հրավիրել «Ուկրոբորոնպրոմ» պետական համակարգում հանցագործությունների հետաքննության և ԱԱՀ ձեռնարկություններին օգնություն հատկացնելու չարաշահումների,  անտառների ապօրինի հատման և օգտակար հանածոների արդյունահանման վրա[116]։

Հոկտեմբերին ծառայողական դիրքի չարաշահման մեղադրանք էր ներկայացվել նախկին նախագահ Պյոտր Պորոշենկոյի գործընկեր և զինակից, ազգային անվտանգության և պաշտպանության խորհրդի քարտուղարի նախկին տեղակալ Օլեգ Գլադկովսկուն։ Ավելի վաղ մեկուսարանում տեղավորվել էր նախկին պատգամավոր Սերգեյ Փաշինսկին[117]։

Լյուստրացիա

խմբագրել

Հուլիսի 11-ին Վոլոդիմիր Զելենսկին Ֆեյսբուքում տեսաուղերձ է հրապարակել, որում հայտարարել է իշխանությունը մաքրելու մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու և այն պաշտոնների ցանկում ընդգրկելու պլանների մասին, որոնք ընկնում են լյուստրացիայի տակ, իշխանության բոլոր ներկայացուցիչների, որոնք երկիրը ղեկավարել են 2014 թվականից մինչև 2019 թվականը «Առաջարկվում է լյուցրացիայի ենթարկվող պաշտոնների ցանկում ավելացնել Ուկրաինայի նախագահին, բոլոր ժողովրդական պատգամավորներին, Գերագույն Ռադայի նախագահին, կառավարության անդամներին, գլխավոր դատախազին, ՈՒԱԾ-ի նախագահին, հակամենաշնորհային կոմիտեի ղեկավարներին և պետական գույքի հիմնադրամին, պետական հարկաբյուջետային ծառայության և մաքսատան նախագահներին, ԱԱԾ-ի քարտուղարին, պաշտպանական ձեռնարկությունների ղեկավարությանը, որոնք պաշտոններ են զբաղեցրել 2014 թվականի փետրվարի 23-ից մինչև 2019 թվականի մայիսի 19-ը»[118][119]։

Արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ

խմբագրել
Հիմնական հոդվածներ՝ Ուկրաինայի խորհրդարանական ընտրություններ (2019) և Ուկրաինայի IX գումարման Գերագույն ռադա

Հուլիսի 21-ին տեղի ունեցան արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ։ Ուկրաինայի IX գումարման Գերագույն ռադայի կազմում ընդգրկվել են համամասնական համակարգով հինգ կուսակցությունների ներկայացուցիչներ, ինչպես նաև տասը կուսակցությունների և 46 ինքնաառաջադրված թեկնածուներ միամանդատ (մեծամասնական) ընտրատարածքներում։ Ընտրությունների արդյունքը դարձավ Զելենսկու հերթական հաղթանակը։ «Ժողովրդի ծառա» նախագահամետ կուսակցությունը հավաքել է 43,16 % և ստացել է 124 տեղ։ Բացի այդ, այդ կուսակցության կողմից աջակցած թեկնածուները հաղթանակ են տարել 130 միամանդատ ընտրատարածքներում։ Դրա շնորհիվ կուսակցությունը թվային մեծամասնություն է ստացել խորհրդարանում և կարող է ղեկավարվել առանց կառավարական կոալիցիա ստեղծելու։ «Ժողովրդի ծառա» կուսակցությունը հնարավորություն ունի ինքնուրույն ձևավորել ոչ միայն նախարարների կաբինետը, այլև երկրի գործադիր իշխանության ողջ ուղղահայացը[113]։ Հինգ տոկոսանոց արգելքը հաղթահարել են նաև «Ընդդիմադիր պլատֆորմ՝ հանուն կյանքի», «Բատկիվշչինա», «Եվրոպական համերաշխություն» և «Ձայն» կուսակցությունները։ «Ժողովրդի ծառա» կուսակցությունը, սակայն, չունի սահմանադրական մեծամասնություն (300 տեղ)։

«Ժողովրդի ծառա» խմբակցության ներկայացուցիչները գլխավորել են IX գումարման Գերագույն Ռադայի 23 կոմիտեներից 19-ը[120][121]։

Գերագույն ռադայի IX գումարումը և Զելենսկին

խմբագրել

Առաջին նիստում ելույթ ունենալով պատգամավորների առջև՝ Զելենսկին նշել է երեք խնդիր, որոնք դրված են իշխանության առջև՝ պաշտպանության ամրապնդում, Դոնբասի խաղաղություն և Ղրիմի վերադարձ։ Այս խնդիրները պետք է լուծվեն մեկ տարվա ընթացքում[122]։

Գերագույն ռադան հավանություն է տվել Ալեքսեյ Գոնչարուկի թեկնածությանը վարչապետի պաշտոնում և հաստատել կառավարության նոր կազմը։ Ռադան նաև նախագահի ներկայացմամբ հաստատել է արտաքին գործերի նախարար Վադիմ Պրիստայկոյի, պաշտպանության նախարար Անդրեյ Զագորոդնյուկի, գլխավոր դատախազ Ռուսլան Ռյաբոշապկայի, Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության ղեկավար Իվան Բականովի ներկայացմամբ։

Օգոստոսի 29-ին նախագահ Զելինսկին խորհրդարան է ներկայացրել Ուկրաինայի նախագահին զբաղեցրած պաշտոնից հեռացնելու հատուկ ընթացակարգի մասին օրինագիծը[123]։ Սեպտեմբերի 10-ին օրենքն ընդունվել Է Ռադայի կողմից և սեպտեմբերի 23-ին ստորագրվել է նախագահի կողմից[124]։

Օգոստոսի 30-ին Զելինսկին խորհրդարան է ներկայացրել օրենքի նախագիծ, որով առաջարկվում էր Ազգային գվարդիան դուրս բերել ներքին գործերի նախարարության ենթակայությունից և այն ենթարկել նախագահին[125] (այդ որոշումը չի կայացվել)։

Սեպտեմբերի 2-ին Զելինսկին կարգադրել է, որ կառավարությունը մինչև 2019 թվականի հոկտեմբերի 1-ը նախապատրաստի, իսկ խորհրդարանը մինչև դեկտեմբերի 1-ը ընդունի գյուղատնտեսական նշանակության հողերի շուկայի մասին օրինագիծը և չեղյալ հայտարարի հողի վաճառքի մորատորիումը[126]։

Սեպտեմբերի 2-ին Զելինսկին կարգադրել է, որ կառավարությունը մինչև 2019 թվականի հոկտեմբերի 1-ը պատրաստի, իսկ խորհրդարանը մինչև դեկտեմբերի 1-ը օրենքներ ընդունի խաղային բիզնեսի օրինականացման և սաթի արդյունահանման օրինականացման մասին[127]։

2019 թվականի սեպտեմբերի 3-ին Գերագույն ռադան երկրորդ ընթերցմամբ և ընդհանուր առմամբ պաշտպանել է ժողովրդական պատգամավորների անձեռնմխելիության վերացման մասին օրինագիծը։ Այսպիսով, Սահմանադրության 80-րդ հոդվածից հեռացվում է երկու պարբերություն այն մասին, որ պատգամավորներին անձեռնմխելիություն է երաշխավորվում և առանց Գերագույն ռադայի համաձայնության նրանց չի կարելի քրեական պատասխանատվության ենթարկել։ Պատգամավորական անձեռնմխելիությունը կչեղարկվի 2020 թվականի հունվարի 1-ից[128]։

Զելենսկին վետո է դրել Ռադայի նախորդ կազմի կողմից հաստատված ընտրական օրենքների ժողովածուի վրա։ «Ժողովրդի ծառա» խմբակցությունը մտադիր է վերանայել Ուկրաինայի ընտրական օրենսգիրքը և այն կրկին ներկայացնել Գերագույն ռադայի քննարկմանը։

Սեպտեմբերի 3-ին Ռադան առաջին ընթերցմամբ ընդունեց և Սահմանադրական դատարան ուղարկեց նախագահական օրինագիծ, որով առաջարկվում է Գերագույն ռադայի սահմանադրական կազմը 450-ից նվազեցնել մինչև 300 պատգամավոր և ամրագրել համամասնական ընտրական համակարգը[129][130]։

Սեպտեմբերի 3-ին Ռադան առաջին ընթերցմամբ ընդունել և Սահմանադրական դատարան է ուղարկել նախագահական օրինագիծ, որով առաջարկվում է Սահմանադրության 81-րդ հոդվածում սահմանել Ուկրաինայի ժողովրդական պատգամավորի լիազորությունների վաղաժամկետ դադարեցման լրացուցիչ հիմքեր[131][132]։

Սեպտեմբերի 3-ին Ռադան առաջին ընթերցմամբ ընդունել և Սահմանադրական դատարան է ուղարկել նախագահական օրինագիծ, որով առաջարկվում է նախագահին իրավունք վերապահել ձևավորել Ազգային հակակոռուպցիոն բյուրո, պաշտոններում նշանակել և պաշտոններից ազատել ՈՒԱԿԲ-ի տնօրենին և հետաքննությունների պետական բյուրոյի տնօրենին, ինչպես նաև ձևավորել առանձին ոլորտներում տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության պետական կարգավորում, մոնիթորինգ և վերահսկողություն իրականացնող անկախ կարգավորող մարմիններ, պաշտոններից նշանակել և ազատել նրանց անդամներին[133]։

Սեպտեմբերի 3-ին Ռադան առաջին ընթերցմամբ ընդունել և  Սահմանադրական դատարան է ուղարկել նախագահական օրինագիծ, որով առաջարկվում է «ժողովրդին» օրենսդրական նախաձեռնության իրավունք տրամադրել[134]։

Սեպտեմբերի 3-ին Ռադան առաջին ընթերցմամբ ընդունել և Սահմանադրական դատարան է ուղարկել նախագահական օրինագիծ, որով առաջարկվում է ընդլայնել Ռադայի լիազորությունները և նրան իրավունք տալ ստեղծել օժանդակ խորհրդարանական մարմիններ «Ուկրաինայի պետական բյուջեում նախատեսված միջոցների սահմաններում»[135]։

Սեպտեմբերի 23-ին Զելենսկին ստորագրել է «դատախազության մարմինների բարեփոխման առաջնահերթ միջոցառումների վերաբերյալ Ուկրաինայի որոշ օրենսդրական ակտերում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքը, որն ընդունվել է խորհրդարանի կողմից սեպտեմբերի 19-ին։ Օրենքով նախատեսված է անցկացնել գործող դատախազների ատեստավորում։ Ատեստավորումից հետո դատախազության մարմինների գործող կառուցվածքը կփոխվի հետևյալ կերպ՝ գլխավոր դատախազի գրասենյակ, մարզային դատախազություններ, շրջանային դատախազություններ։ Օրենքով նախատեսված է նաև զինվորական դատախազությունների լուծարում, սակայն, ըստ որում, սահմանված է գլխավոր դատախազի իրավունքն անհրաժեշտության դեպքում ստեղծել մասնագիտացված դատախազություններ։ Դատախազության մարմինների աշխատողների առավելագույն թիվը 15 հազարից կրճատվում է մինչև 10 հազար մարդ[136]։

Հոկտեմբերի 4-ին Գերագույն ռադան հաստատեց Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նոր կազմը[137]։ Նախորդ կազմը լուծարվել էր նախագահ Զելենսկու կողմից։

Հոկտեմբերի 15-ին Զելենսկին օրենք է ստորագրել, որը թույլ է տալիս Ուկրաինայի Ազգային հակակոռուպցիոն բյուրոյին և հետաքննությունների պետական բյուրոյին գաղտնալսումներ իրականացնել առանց անվտանգության ծառայության հետ համաձայնեցնելու[138]։

Զելենսկի և Մեդվեդչուկ

խմբագրել

Դեռևս ապրիլի 22-ին՝ ընտրություններում Զելենսկու հաղթանակից անմիջապես հետո, նրա նախընտրական շտաբի խոսնակ Դմիտրի Ռազումկովը հայտարարել էր, որ Զելենսկու թիմում կասկածում են ռազմագերիների և պատանդների փոխանակման գործընթացին «ընդդիմադիր պլատֆորմ՝ հանուն կյանքի» կուսակցության քաղխորհրդի նախագահ Վիկտոր Մեդվեդչուկի ներգրավման արդյունավետությանը, որը հայտնի է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ մոտ լինելով[139]։

Մայիսի 24-ին Ուկրաինայի նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Անդրեյ Բոգդանը հայտարարել էր, որ հնարավոր չի համարում Մեդվեդչուկի՝ որպես ուկրաինական կողմի ներկայացուցչի օգտագործումը Ռուսաստանի հետ բանակցություններում[140]։ Մեդվեդչուկը «Վզգլյադ» թերթին տված հարցազրույցում հայտարարել է, որ չի մասնակցի Ուկրաինայի նոր նախագահին առընթեր Դոնբասի շուրջ բանակցություններին[141]։

Հունիսի 27-ին, երբ հայտնի դարձավ, որ Վիկտոր Մեդվեդչուկը համաձայնության է եկել Դոնեցկի և Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետությունների ղեկավարներ Դենիս Պուշիլինի և Լեոնիդ Պասեչնիկի հետ՝ չճանաչված հանրապետությունների դատական մարմինների կողմից երկար ժամկետներով դատապարտված ուկրաինացի չորս գերիների ուկրաինական կողմին հանձնելու շուրջ[142][143], այդ պայմանավորվածությունը ցավոտ արձագանք է առաջացրել Ուկրաինայի ղեկավարության մոտ[144]։ Ավելի ուշ Ուկրաինայի նախագահի և անձամբ Վլադիմիր Զելենսկու շրջապատի համար լրացուցիչ պահ է դարձել Մեդվեդչուկի ակտիվությունը ռուսական իշխանությունների կողմից ձերբակալված ուկրաինացի նավաստիների ճակատագրի նկատմամբ՝ Զելենսկին բազմիցս հասկացրել է, որ ուկրաինացի նավաստիների վերադարձը նա անձամբ է վերահսկում[145]։ Ռուսամետ խորհրդարանականների ակտիվությունը նյարդայնացնում է ոչ միայն Ուկրաինայի նախագահի գրասենյակում, այլև Գերագույն ռադայում։ Այստեղ մշակվում են առնվազն երկու օրինագծեր, որոնք նպատակ ունեն քրեական պատասխանատվություն սահմանել «ագրեսոր երկրի ներկայացուցիչների հետ չարտոնված բանակցությունների համար»[146]։

Հուլիսի 8-ին Զելենսկին միացավ Ուկրաինայի կառավարական գերատեսչություններին, քաղաքական և հասարակական գործիչներին, որոնք լայնածավալ ընդդիմության արշավ են նախաձեռնել Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև «Մենք պետք է խոսենք» հեռուստատեսային կամուրջին, որի կազմակերպման մասին հայտարարեցին «Ռասիա 24» և «NewsOne» հեռուստաալիքները։ Զելենսկին այս ակցիան անվանել է «էժան, բայց վտանգավոր PR գործողություն մինչ ընտրությունները»[147]։ Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության մամուլի կենտրոնը պաշտոնական կայքում տեղադրել է «հակաուկրաինական գործունեության հակազդման միջոցառումների մասին» փաստաթուղթը[148][149]։ Ուկրաինայի գլխավոր դատախազությունը քրեական գործ է հարուցել NewsOne հեռուստաալիքի դեմ՝ պլանավորված ակցիան գնահատելով որպես «Ուկրաինայի դեմ քայքայիչ գործունեությանը տեղեկատվական աջակցություն տրամադրելու միջոցով պետական դավաճանություն կատարելու փորձ»[150][151]։ Ուկրաինայի հեռուստատեսության և ռադիոյի հարցերով ազգային խորհուրդը NewsOne հեռուստաալիքի արտապլանային ստուգում է նշանակել՝ նրան մեղադրելով «ուկրաինական հասարակության մեջ թշնամանք բորբոքելու մեջ»[152]։ Արդյունքում NewsOne ալիքը ստիպված է եղել հայտարարել հեռուստակամուրջի չեղարկման մասին՝ «զանգվածային տեղեկատվական հարձակումների» և ալիքի եև նրա աշխատակիցների հասցեին սպառնալիքների պատճառով[153]։

Օգոստոսի սկզբին ԱԱԳ-ն նախաձեռնել է հինգ ընկերությունների արտապլանային ստուգում, որոնք Կիևում հեռարձակվում են «112.Ուկրաինա»-ն ևս մեկ հեռուստաալիք է «Նովոստի» հոլդինգից։ Սեպտեմբերի 5-ին ուկրաինական ԶԼՄ-ները հայտնել էին ZIK հեռուստաալիքի արտապլանային ստուգումն սկսելու ԱԱԳ որոշման մասին, որը, ինչպես և News One-ը, մտնում է Վիկտոր Մեդվեդչուկ Տարաս Կոզակի բիզնես-գործընկեր «Նովոստի» հոլդինգի մեջ։ Սեպտեմբերի սկզբին հայտնի էր դարձել, որ մտադրություն կա դատարանի միջոցով հասնել NewsOne հեռուստաալիքին եթերային հեռարձակման լիցենզիայից զրկելու՝ ազգային օրենսդրության բազմակի խախտումների պատճառով[145]։

Ազգային անվտանգության և պաշտպանության խորհրդի քարտուղար Ալեքսանդր Դանիլյուկին Բի Բի Սի-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է, որ Մեդվեդչուկի քաղաքական դիրքորոշումը սպառնալիք է համարում Ուկրաինային՝ կապված նրա «հստակ պրոկրեմլյան կողմնորոշման» հետ։ Ինքը՝ Վոլոդիմիր Զելենսկին, օգոստոսի 31-ին իր կառավարման առաջին հարյուր օրվա կապակցությամբ տված հարցազրույցում հայտարարել է, որ Ուկրաինայի իշխանություններին հայտնի են Վիկտոր Մեդվեդչուկի կուսակցության ֆինանսավորման աղբյուրները. «մեծ հարցեր կան, թե որտեղից են իրենց գումարները ֆինանսավորելու կուսակցությունը, որտեղից են գումարներ ստանալու ալիքները ֆինանսավորելու համար»։  Մենք ունենք պատասխաններ․ «մենք տվյալներ ունենք թե որտեղից և որ երկրից են նրանք ստանում այս ամենը. Դա շատ մեծ պատմություն է, որը շատ վատ կավարտվի»,- հայտարարել է Զելենսկին[145]։

Պետություն և եկեղեցի

խմբագրել

2019 թվականի օգոստոսի 8-ին Ստամբուլում Տիեզերական պատրիարք Բարդուղիմեոս I-ի հետ հանդիպման ժամանակ Վոլոդիմիր Զելենսկին հայտարարել է. «մեր ընդհանուր արժեքը մարդու կյանքն է։ Եվ դա ինձ համար գլխավորն է, հատկապես հիմա, երբ ես Ուկրաինայի նախագահ եմ դարձել։ Իշխանությունը չպետք է միջամտի եկեղեցական գործերին, ես կպաշտպանեմ եկեղեցու անկախությունը»[154]։

Ռեզոնանսային գործողություններ

խմբագրել

2019 թվականի օգոստոսի 24-ին Զելենսկին հայտարարել է երկրի անկախության, ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության համար Զոհվածների հիշատակի օր սահմանելու մասին, որը կնշվի օգոստոսի 29-ին (ինչպես բացատրել են նախագահի գրասենյակում, 2014 թվականի այդ օրը Իլովայի մարտում զոհվել է Դոնբասի հակամարտության ամբողջ ընթացքում ամենամեծ թվով զինծառայողներ)։

Ի տարբերություն Պյոտր Պորոշենկոյի, որի ժամանակ Ուկրաինայի անկախության օրը՝ օգոստոսի 24-ին, Կիևի կենտրոնում ռազմական շքերթներ էին անցկացվում տեխնիկայի և սպառազինության ցուցադրությամբ, Զելենսկին հրաժարվել է ռազմական շքերթի անցկացումից։ Դրա փոխարեն անցկացվեց «արժանապատվության երթ»։ Վետերանների, հայրենասիրական և ազգայնական կազմակերպությունները այլընտրանքային ակցիա են անցկացրել՝ «Ուկրաինայի պաշտպանների երթը»[155]։

2019 թվականի սեպտեմբերի 7-ին տեղի է ունեցել Ուկրաինայի և Ռուսաստանի միջև «35-ից 35» ձևաչափով պահվող անձանց փոխանակում[156][157][158][159][160][161]։

Արտաքին քաղաքականություն

խմբագրել

Նախագահական լիազորությունների ավարտից մեկ օր առաջ Ուկրաինայի նախագահ Պյոտր Պորոշենկոն, ելույթ ունենալով Կիևում Եվրոպայի օրվա առթիվ կազմակերպված միջոցառմանը, Վլադիմիր Զելենսկուն մի շարք խորհուրդներ է տվել Ուկրաինայի արտաքին քաղաքականության վարման վերաբերյալ։ Պորոշենկոյի կարծիքով՝ այդ պաշտոնում Զելենսկու հիմնական խնդիրը պետք է դառնա Ուկրաինայի շարժումը դեպի Եվրամիություն։ Երկրորդ, Զելենսկու թիմը պետք է ամրապնդի միջազգային հանրության աջակցությունը Ուկրաինային. հենց այդ կոալիցիան, Պորոշենկոյի խոսքով, դիմակայում է ռուսական ագրեսիային։ Այդ կապակցությամբ Մոսկվայի վրա պատժամիջոցային ճնշումը պետք է ուժեղացվի, որպեսզի ապահովվի գրավյալ տարածքների նկատմամբ ուկրաինական ինքնիշխանության վերականգնումը և Ղրիմի վերադարձը, չորրորդ՝ անհրաժեշտ է շարունակել և արդյունավետ կյանքի կոչել Ասոցացման համաձայնագիրը (Ուկրաինայի և Եվրամիության միջև)։ Պորոշենկոն վստահ է, որ Զելենսկին պետք է շարունակի ոլորտային համագործակցությունը Եվրամիության հետ (թվային միություն, էներգետիկ միություն, մաքսային միություն և Շենգենյան միություն), ինչպես նաև «ամենակարևորը՝ ստեղծել բոլոր պայմանները, որպեսզի մինչև 2023 թվականը Ուկրաինան համապատասխանի ԵՄ-ին անդամակցության չափանիշներին և հնարավորություն ունենա հայտ ներկայացնել այդ միավորմանը անդամակցելու համար։ Եվրատլանտյան ինտեգրման շրջանակներում Պորոշենկոն Զելենսկուն խորհուրդ է տվել ստորագրել ՆԱՏՕ-ին Ուկրաինայի անդամակցության գործողությունների պլանը»[162]։

Ուկրաինայի արտաքին քաղաքականության հարցերով իր առաջին հայտարարություններում Վոլոդիմիր Զելենսկին հասկացրել է, որ մտադիր է շարունակել Ուկրաինայի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության վերականգնման և նրա եվրոպական ու եվրատլանտյան ինտեգրման հետագա զարգացման ուղեգիծը[163], ԱՄՆ-ին և Եվրամիությանը կոչ է արել խստացնել Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցները, որպեսզի օգնեն Ուկրաինային հաղթահարել «ռուսական ագրեսիան»[164], ընդգծել է, որ ակնկալում է ԵՄ-ի աջակցությունը 2019 թվականից հետո Ուկրաինայի գազատրանսպորտային համակարգի միջոցով ռուսական գազի տարանցման շուրջ բանակցություններում և «Հյուսիսային հոսք-2 գազատարի շինարարության իրականացմանը հակազդելու հարցում ԵՄ-ի համերաշխ դիրքորոշման վրա»[165]։

Ինչպես մայիսի 21-ին հայտարարել Է ԱՊ ղեկավար Անդրեյ Բոգդանը, Վոլոդիմիր Զելենսկին մտադիր է հանրաքվեի դնել Ռուսաստանի հետ խաղաղ պայմանավորվածությունների հարցը։ Վերջնական որոշումը, եթե այն միանշանակ չընդունվի հասարակության կողմից, եթե այնտեղ լինեն կետեր, որոնք խնդրահարույց են այս կամ այն կերպ ընկալելու համար, կարող է դրվել հանրաքվեի, որպեսզի ոչ թե ինչ-որ քաղաքական գործիչ որոշում կայացնի, որը պառակտում է հասարակությունը, այլ որպեսզի ինքը՝ ժողովուրդը, հասարակությունը որոշում կայացնի, թե արդյոք այս կամ այն պայմանավորվածությունները համապատասխանում են... մենք ստիպված ենք փոխզիջումներ փնտրել։ Միակ բանը, Վոլոդիմիր Զելենսկին ասել է, որ մենք չենք վաճառում մեր տարածքներն ու մեր մարդկանց, — հայտարարել է Բոգդանը[166][167]։ Ավելի ուշ Զելենսկին պարզաբանել է, որ խոսքն ավելի շուտ ոչ թե հանրաքվեի մասին է որպես այդպիսին, այլ հասարակության հետ երկխոսության և երկրի համար կարևոր հարցերի քննարկման բաց լինելու մասին է[168]։

Ուկրաինայի արտաքին քաղաքականության հարցերով իր առաջին հայտարարություններում Վոլոդիմիր Զելենսկին հասկացրել է, որ մտադիր է շարունակել Ուկրաինայի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության վերականգնման և նրա եվրոպական ու եվրատլանտյան ինտեգրման հետագա զարգացման ուղեգիծը[163], ԱՄՆ-ին և Եվրամիությանը կոչ է արել խստացնել Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցները, որպեսզի օգնեն Ուկրաինային հաղթահարել «ռուսական ագրեսիան»[164], ընդգծել է, որ ակնկալում է ԵՄ-ի աջակցությունը 2019 թվականից հետո Ուկրաինայի գազատրանսպորտային համակարգի միջոցով ռուսական գազի տարանցման շուրջ բանակցություններում և Հյուսիսային հոսք-2 գազատարի շինարարության իրականացմանը հակազդելու հարցում ԵՄ-ի համերաշխ դիրքորոշմանը[165]։

Մայիսի 28-ին՝ Վոլոդիմիր Զելենսկիի պաշտոնն ստանձնելուց մեկ շաբաթ անց, Ուկրաինայի հարցերով ԱՄՆ-ի Պետդեպարտամենտի հատուկ ներկայացուցիչ Կուրտ Վոլքերը, պատասխանելով համաշխարհային ԶԼՄ-ների հարցերին, պարզաբանել Է ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը Ուկրաինայի նկատմամբ այնտեղ կայացած նախագահական ընտրություններից հետո և Դոնբասի կարգավորման ամերիկյան տեսլականը։ Կոռուպցիայի դեմ պայքարը համարելով Ուկրաինայի նոր ղեկավարության գլխավոր խնդիրներից մեկը՝ Վոլքերը խուսափել է նախկին ղեկավարության գործունեության գնահատականներից և ընտրություններում Պորոշենկոյի պարտության պատճառներից, հայտարարել է, որ նա հսկայական աշխատանք է կատարել՝ ուղղված Ուկրաինայում բարեփոխումներ անցկացնելուն։ Այնուհետև Վոլկերն իր պատասխաններում փաստացի Վլադիմիր Զելենսկուն ներկայացրել է Պորոշենկոյի սկսած բարեփոխումների շարունակողի կողմից, բայց կոչ է արել դրանք ավելի վճռական անցկացնել։ Կուրտ Վոլքերի արտահայտությունների զգալի մասը վերաբերում էր Դոնբասի հակամարտությանը և դրա կարգավորման ուղիներին։ Վոլքերը հայտարարել է, որ Մինսկի համաձայնությունների կատարման տեսանկյունից Ուկրաինան չի կարող ավելին անել, քան նա արդեն արել է, և հակամարտության պատճառ է համարել ռուսական օկուպացիան[169]։

 
Վոլոդիմիր Զելենսկին և Յենս Ստոլտենբերգը ՆԱՏՕ-ի կենտրոնակայանում, Բրյուսել, 2019 թվականի հունիսի 4-ին

Զելենսկու առաջին արտասահմանյան աշխատանքային այցը Բրյուսել՝ Եվրամիության և ՆԱՏՕ-ի մայրաքաղաք, կայացել է հունիսի 4-ից 5-ը։ Այդ այցի ընթացքում արված հայտարարությունները գրեթե չէին տարբերվում Պորոշենկոյի հռետորաբանությունից, ինչը կոչված էր ցույց տալու Ուկրաինայի արտաքին քաղաքական կուրսի անփոփոխությունը[170][171]։ ԵՄ-ի ղեկավարների հետ բանակցությունների ընթացքում Զելենսկին նշել Է Եվրամիության հատուկ դերը «Ուկրաինայի դեմ ռուսական ագրեսիայի զսպման և դրա հետևանքով առաջացած հետևանքների հաղթահարման գործում», հայտարարել է, որ Եվրամիությանը և ՆԱՏՕ-ին լիիրավ անդամակցության ձեռքբերման ուղեգիծը մնում Է Ուկրաինայի արտաքին քաղաքականության անփոփոխ գերակայությունը, որն ամրագրված է նրա Սահմանադրությունում[172]։

Ուկրաինան և ներքաղաքական պայքարը ԱՄՆ-ում

խմբագրել
Հիմնական հոդված՝ Թրամփ-Զելենսկի հակասություն
 
ԱՄՆ նախագահ Թրամփը (աջից) և Ուկրաինայի նախագահ Զելենսկին (ձախից)։ Նյու Յորք, 2019 թվականի սեպտեմբերի 25

2019 թվականի մայիսին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի անձնական փաստաբան Ռուդի Ջուլիանին հայտարարել էր, որ «Ուկրաինայի ընտրված նախագահ Վոլոդիմիր Զելենսկին շրջապատված է ԱՄՆ նախագահի թշնամիներով ... և մարդկանցով, որոնք ակնհայտորեն կոռումպացված են»։ Ջուլիանին նաև հայտարարել է Ուկրաինա այցելելու մտադրության մասին, որպեսզի համոզի նորընտիր նախագահ Զելենսկուն չդադարեցնել հետաքննությունները, որոնք «կարող էին նոր տեղեկատվություն տրամադրել երկու հարցերի վերաբերյալ, որոնք մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում պարոն Թրամփի համար». 2016 թվականին ԱՄՆ-ում նախագահական ընտրություններին Ռուսաստանի ենթադրյալ միջամտության և ԱՄՆ-ի նախկին փոխնախագահ Ջոզեֆ Բայդեն Հանթերի որդու՝ Ուկրաինական Burisma նավթագազային ընկերության հետ կապերի մասին, որի տնօրենների խորհրդում նա ընդգրկված էր 2014 թվականի մայիսից[173][174][175]։ Բայդեն կրտսերի նշանակումը համընկել է Բայդեն ավագի ուկրաինական քաղաքականության ակտիվ մասնակցության հետ, որը պատասխանատու էր նախագահ Բարաք Օբամայի վարչակազմում Ուկրաինայի հետ կապերի համար։ Ջուլիանին նաև հիշատակել է ինչ-որ դավադրության մասին, որին մասնակցել են ուկրաինացի պաշտոնյաներ, ԱՄՆ-ի դեմոկրատական կուսակցության անդամներ և Ուկրաինայում ամերիկյան դեսպանատունը[176]։ Օգոստոսին Ջուլիանին բանակցություններ է վարել Զելենսկու օգնական Անդրեյ Երմակի հետ[177]։

Սեպտեմբերին ամերիկյան ԶԼՄ-ները Դոնալդ Թրամփին մեղադրել էին այն բանում, որ հուլիսի 25-ին Զելենսկու հետ հեռախոսազրույցի ժամանակ նա ճնշում էր գործադրում Զելենսկու վրա՝ 2020 թվականին ԱՄՆ-ի նախագահի պաշտոնի հանգուցային թեկնածուներից մեկի՝ Ջո Բայդենի վրա կոմպրոմատ ստանալու նպատակով[178]։ Ամերիկյան մամուլը սկանդալին տվել է «Ուկրաինագեյթ» անվանումը[179]։

Սեպտեմբերի 23-26-ը Վոլոդիմիր Զելենսկին ուկրաինական պատվիրակության կազմում մասնակցել Է ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի աշխատանքներին և սեպտեմբերի 25-ին նստաշրջանի շրջանակներում հանդիպում ունեցել ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հետ[180][181]։ ԱՄՆ այցը և բանակցությունները, որի հետ Ուկրաինայում մեծ հույսեր էին կապում, սակայն, երկրորդ պլան են մղվել ամերիկյան ներքաղաքական սկանդալի ֆոնին։ Դոնալդ Թրամփը (հնարավոր է՝ առանց ուկրաինական կողմի հետ համաձայնեցնելու) ստիպված է եղել համաձայնություն տալ հուլիսի 25-ին Զելենսկու հետ իր հեռախոսազրույցի սղագրության հրապարակմանը[182]։ Վերծանման համաձայն՝ ողջ զրույցի ընթացքում Զելենսկին քծնել է ԱՄՆ նախագահին և պատրաստակամորեն որսացել Թրամփի կողմից բարձրացված եվրոպական երկրների կողմից Ուկրաինայի նկատմամբ անբավարար ուշադրության թեման[183][184]։

Հրապարակումը լրացուցիչ հարցեր է առաջացրել ինչպես Թրամփին, այնպես էլ Զելենսկուն։ Մասնավորապես, խոսքը վերաբերում Է Անգելա Մերկելի և Էմանուել Մակրոնի հասցեին Զելենսկու անախորժ արտահայտություններին[185]։ Ուկրաինայի նախկին նախագահ Պյոտր Պորոշենկոյի գլխավորած «Եվրոպական համերաշխություն» կուսակցությունը օգտվել է հրապարակումից, որպեսզի կասկածի տակ դնի Ուկրաինայի դատախազության և արդարադատության չքաղաքականացված, անկողմնակալ աշխատանքը։ Կուսակցությունը հայտարարել է գլխավոր դատախազ Ռուսլան Ռյաբոշապկային հաշվետվության համար խորհրդարան հրավիրելու մտադրության մասին[186]։

Սեպտեմբերի 27-ին «CNN» հեռուստաալիքը, վկայակոչելով իրազեկ աղբյուրներ, հայտնել էր, որ ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի՝ Ուկրաինայի հարցով հատուկ ներկայացուցչի պաշտոնից հրաժարական է տվել Կուրտ Վոլքերը, որը նույնպես ներգրավված է եղել այդ սկանդալում[187]։ Ամերիկյան հատուկ ծառայությունների անանուն աշխատակիցն իր բողոքի մեջ Վլադիմիր Զելենսկուն զանգելու կապակցությամբ պնդել է, որ Վոլքերը օգնել է կազմակերպել Ռուդի Ջուլիանիի հանդիպումը Զելենսկու ներկայացուցիչների հետ։ Բացի այդ, բողոքի մեջ ասվում էր, որ ԱՄՆ-ի և Ուկրաինայի նախագահների հեռախոսազրույցից հետո հենց Վոլքերը հուլիսի վերջին ժամանել է Կիև` Սպիտակ տան ցուցումներով։ Վոլկերն արդեն կանչվել է Կոնգրես՝ իմպիչմենտի հարցով քվեարկությանը նախորդող հետաքննության շրջանակներում ցուցմունք տալու համար[188]։

Մինչդեռ Ուկրաինայի Ազգային հակակոռուպցիոն բյուրոն (ՈՒԱՀԲ) հայտնել է, որ հետաքննում է քրեական գործը Ուկրաինայի բնապահպանության նախարարության պաշտոնյաների ոչ իրավաչափ գործողությունների վերաբերյալ այն ձեռնարկություններին, որոնց հիմնադիրը Burisma Limited-ն է, օգտագործման հատուկ թույլտվություններ տրամադրելիս, սակայն այդ իրադարձությունները վերաբերում են 2010-2012 թվականների ժամանակաշրջանին և չեն ընդգրկում 2014 թվականը, երբ Burisma ընկերության վարչության կազմում հայտնվեց Հանթեր Բայդենը։ «Burisma Limited ընկերության վարչության կազմում տեղի ունեցած փոփոխությունները, որոնք այժմ դարձել են միջազգային հանրության ուշադրության օբյեկտ, տեղի են ունեցել միայն 2014 թվականի մայիսին, ուստի չեն հանդիսանում և երբեք չեն եղել ՈՒԱՀԲ-ի հետաքննության առարկա»,- ասվում է նամակի մեջ։ Գործի գլխավոր ֆիգուրանտը Նիկոլայ Զլոևսկին է, էկոլոգիայի նախարարը Յանուկովիչին կից Ուկրաինայի կառավարությունում[189]։

Տես նաև

խմբագրել

Նշումներ

խմբագրել
  1. ↑ 2019 թվականի սեպտեմբերի վերջին Դանիլյուկը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել այդ պաշտոնից և սեպտեմբերի 30-ին հեռացվել աշխատանքից

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Гала Скляревская (2018 թ․ դեկտեմբերի 28). «О чем не спросил Гордон у Зеленского-кандидата». Детектор медиа (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 23-ին.
  2. ↑ Владимир Зеленский: Я иду в Президенты Украины!
  3. ↑ «Зеленский начал открытую президентскую кампанию и собирает людей в команду: видео». 24tv.ua (ռուսերեն). 1 января 2019.
  4. ↑ 4,0 4,1 Роман Кравец, Эльдар Сарахман. (2019 թ․ հունվարի 21). «Владимир Зеленский: 1 апреля – офигенный день для победы клоуна». Украинская правда (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 23-ին.
  5. ↑ ««1+1» спростував припущення Зеленського про «технічну помилку» з новорічним привітанням президента». Детектор медиа (ուկրաիներեն). 2019 թ․ հունվարի 23. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 23-ին.
  6. ↑ «Партия «Слуга народа» выдвинула Владимира Зеленского кандидатом в президенты Украины». ТАСС (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 22-ին.
  7. ↑ «Зеленский о возможных переговорах с Путиным по Донбассу: Мне кажется, что можно договориться. Первое – перестать убивать». Интернет-издание «Гордон». 2019 թ․ հունվարի 21.
  8. ↑ «Зеленский впервые вышел на первое место в предвыборных предпочтениях - опрос» (ռուսերեն). glavred.info. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 21-ին.
  9. ↑ Зеленский уходит в отрыв. О чём говорят последние рейтинги Արխիվացված 2019-05-20 Wayback Machine, 13 февраля 2019
  10. ↑ Свежий соцопрос Зеленский с большим отрывом опережает Порошенко и Тимошенко — Новости Украины
  11. ↑ Выборы на Украине. Зеленский побеждает, Порошенко богатеет, а Вилкул и Кива пиарятся, 13 февраля 2019
  12. ↑ «Опрос: Зеленский стал абсолютным лидером президентской гонки на Украине». ТАСС. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 21-ին.
  13. ↑ «Интернет-референдумы и частное образование. Главные обещания из предвыборной программы Владимира Зеленского». nv.ua. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 21-ին.
  14. ↑ The American Interest (США): Владимир Зеленский — украинская противоположность Трампа, 28.03.2019
  15. ↑ «Результаты голосования 21 апреля 2019 года» (ուկրաիներեն). ЦИК Украины. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 23-ին.
  16. ↑ «Центральна виборча комісія України - WWW відображення ІАС «Вибори Президента України 2019»». www.cvk.gov.ua. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 23-ին.
  17. ↑ Результаты выборов президента опубликованы в газете Верховной Рады Արխիվացված 2019-05-03 Wayback Machine, 3.05.2019
  18. ↑ Донбасс Сегодня (2019 թ․ ապրիլի 18). ««Никакой амнистии и особого статуса!» - Зеленский конкретизировал свою позицию по Донбассу». Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 27-ին.
  19. ↑ «Владимир Зеленский: Нам выгодно распустить Раду, но будем думать и поступать по закону». РБК-Украина. 2019 թ․ ապրիլի 18. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 26-ին.
  20. ↑ «Мы будем действовать в «Нормандском формате», перезагрузим Минский процесс — Зеленский | СЕГОДНЯ». web.archive.org. 2019 թ․ ապրիլի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 27-ին.
  21. ↑ Зеленский назвал свою задачу номер один на посту президента // ТАСС, 21.04.2019
  22. ↑ Указ об определении в гуманитарных целях категорий лиц, имеющих право обратиться с заявлениями о приёме в гражданство России в упрощённом порядке
  23. ↑ «Кремль посылает абсолютно чёткий сигнал в Киев». Максим Юсин — о новых правилах получения гражданства России жителями Донбасса // «Коммерсантъ FM» от 24.04.2019
  24. ↑ Решением о паспортизации жителей Донбасса РФ признала свою ответственность в качестве государства-оккупанта — заявление команды Зеленского // Interfax-Украина, 24.04.2019
  25. ↑ В штабе Зеленского хотят достичь мира в Донбассе на условиях Украины // Коммерсантъ, 27.04.2019
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 Зеленский прокомментировал заявление Путина об упрощённой системе выдачи паспортов для украинцев // Коммерсантъ, 28.04.2019
  27. ↑ Зеленский на встрече с раввинами попросил поддержать его инициативу о диалоге с жителями оккупированной части Донбасса и Крыма // Interfax-Украина, 06.05.2019
  28. ↑ Зеленский записал «послание мира Донбассу» // РБК, 13.05.2019
  29. ↑ В команде Зеленского посоветовали не встречаться с Путиным один на один // РБК, 24.04.2019
  30. ↑ Советник Зеленского: Украина не может вернуть Донбасс и Крым военным путём // Коммерсантъ, 02.05.2019
  31. ↑ Зеленский заявил, что Украина «освободит» Крым от «оккупации» // Коммерсантъ, 18.05.2019
  32. ↑ «Веками украинцы пытались добиться права на свой собственный язык». Верховная рада приняла закон о госязыке // «Коммерсантъ» от 25.04.2019
  33. ↑ Мовомученик. Владимиру Зеленскому придётся жить по новому закону о языке // Газета «Коммерсантъ» № 75 от 26.04.2019
  34. ↑ Зеленский назвал закон об украинском языке «заложником политической риторики» // Коммерсантъ, 25.04.2019
  35. ↑ В команде Зеленского закон о госязыке сравнили с кнутом // Коммерсантъ, 09.05.2019
  36. ↑ Пётр Порошенко подписал закон о госязыке // Коммерсантъ, 15.05.2019
  37. ↑ Из Владимира Зеленского делают кандидата под прикрытием. Украинских избирателей убеждают в связях лидера гонки с Москвой и опальным олигархом // «Коммерсантъ» от 18.04.2019
  38. ↑ Владимиру Зеленскому не дают булаву. Пётр Порошенко не торопится уступать место преемнику // «Коммерсантъ» от 13.05.2019
  39. ↑ Игорь Коломойский — РБК: «Пять лет буду тошнить всем назло» Украинский олигарх — о чатах с Зеленским, споре с Абрамовичем, войне в Донбассе и расследовании ФБР // РБК, 06.08.2019
  40. ↑ В гостях у Гордона — «(И. В. Коломойский): Зеленский — не проект Коломойского» (2018 թ․ դեկտեմբերի 20). «Игорь Коломойский. Интервью». Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 27-ին.
  41. ↑ «Коломойский заявил о готовности иногда консультировать Зеленского» (ռուսերեն). www.kommersant.ru. 2019 թ․ ապրիլի 27. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 27-ին.
  42. ↑ Игорь Коломойский долетел до своих активов. Для чего бизнесмен вернулся на Украину // Коммерсантъ, 16.05.2019
  43. ↑ Разом их до хаты. Владимир Зеленский дал бой Раде и правительству // Коммерсантъ. — 21.05.2019. — № 85.
  44. ↑ 44,0 44,1 «Владимир Зеленский: Наша первая задача – прекращение огня на Донбассе» (ռուսերեն). president.gov.ua. 2019 թ․ մայիսի 20. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 30-ին.
  45. ↑ Представитель Зеленского назвал реформу администрации президента приоритетной задачей // Интерфакс, 23.05.2019
  46. ↑ Может оказаться не смешно. Виктор Лошак прислушался к украинским избирателям // Журнал «Огонёк» № 16 от 29.04.2019
  47. ↑ Безвластный ресурс. Получит ли новый президент Украины реальные рычаги управления? // Журнал «Огонёк» № 16 от 29.04.2019
  48. ↑ «Зеленский пообещал распустить Верховную раду» (ռուսերեն). Российская газета. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 28-ին.
  49. ↑ У Зеленского назвали причину для роспуска Рады // Golosinfo.com, 26.04.2019
  50. ↑ Владимир Зеленский заявил о роспуске Верховной Рады и призвал Кабмин уйти в отставку. 20.05.2019
  51. ↑ Зеленский назначил выборы в Верховную раду на 21 июля // 21.05.2019
  52. ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 303/2019 «Про дострокове припинення повноважень Верховної Ради України та призначення позачергових виборів»
  53. ↑ Владимир Зеленский: Главным аргументом для роспуска Верховной Рады является крайне низкое доверие граждан Украины к этой институции
  54. ↑ Рада провалила закони Зеленського про вибори
  55. ↑ Роспуск за свой счёт. Верховная рада помешала планам Владимира Зеленского получить подконтрольный парламент // Коммерсантъ, 22.05.2019
  56. ↑ Президент Украины подал в Верховную Раду законопроект о возобновлении наказания за незаконное обогащение топ-чиновников. 03.06.2019
  57. ↑ Украинские выборы проверяют на конституционность. Противники Владимира Зеленского оспаривают законность указа о роспуске Верховной рады // Газета «Коммерсантъ» № 101 от 14.06.2019
  58. ↑ «Премьер Украины Гройсман передал заявление об отставке в Раду» (ռուսերեն). «Комсомольская правда». 2019 թ․ մայիսի 24. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 30-ին.
  59. ↑ Верховная рада не приняла отставку премьер-министра Гройсмана // Коммерсантъ, 30.05.2019
  60. ↑ Зеленский попросил Раду уволить глав МИДа, Минобороны и СБУ // Коммерсантъ, 30.05.2019
  61. ↑ Владимир Зеленский начал смену команды с регионов. Президент Украины также назвал своего кандидата на пост главы МИДа // «Коммерсантъ» от 11.06.2019
  62. ↑ Климкин заявил о предложении России освободить украинских моряков до суда
  63. ↑ Зеленский повторно попросил раду рассмотреть увольнение Луценко и Климкина // Известия, 02.07.2019
  64. ↑ 20 друзей Зеленского: кто входит в команду кандидата в президенты Украины // РБК, 19.04.2019
  65. ↑ Глава СБУ и его заместители подали в отставку // Коммерсантъ, 20.05.2019
  66. ↑ Зеленський призначив очільника «Слуги народу» заступником глави СБУ // Українська правда, 22.05.2019
  67. ↑ 67,0 67,1 67,2 Владимир Зеленский собирает друзей. Президент Украины выстраивает новую систему власти // Газета «Коммерсантъ» № 94 от 03.06.2019
  68. ↑ 68,0 68,1 Зеленский требует от врио главы СБУ Баканова за 2 недели дать первые результаты борьбы с теневой экономикой // Интерфакс-Украина, 03.06.2019
  69. ↑ Президент назначил начальником Управления государственной охраны участника боев за Донецкий аэропорт Алексея Оцерклевича. 29.05.2019
  70. ↑ Зеленский назначил Данилюка секретарём Совбеза Украины // Коммерсантъ, 28.05.2019
  71. ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 340/2019 Про склад Ради національної безпеки і оборони України
  72. ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 520/2019 Про зміни у складі Ради національної безпеки і оборони України
  73. ↑ Зеленский вывел из СНБО Грицака, Гройсмана и Ко и утвердил новый состав // Украинская правда, 06.09.2019
  74. ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 665/2019 Про зміни у складі Ради національної безпеки і оборони України
  75. ↑ Указ Президента Украины № 733/2019 Про призначення О.Данілова Секретарем Ради національної безпеки і оборони України
  76. ↑ Зеленский сменил командующего операцией в Донбассе // «Коммерсантъ», 06.05.2019
  77. ↑ Зеленський призначив свого представника в Кабміні // Українська правда, 22.05.2019
  78. ↑ Владимир Зеленский налаживает связь с народом. Новый президент Украины хочет разговаривать с согражданами по-новому // Газета «Коммерсантъ» № 88 от 24.05.2019
  79. ↑ Президентская команда ищет себе места. На Украине обсуждают возможные назначения и отставки // Газета «Коммерсантъ» № 137 от 05.08.2019
  80. ↑ Зеленський порушив закон про очищення влади — Козаченко // Українська правда, 22/05/2019
  81. ↑ В Минюсте Украины после назначения Зеленского объяснили закон о люстрации // РБК, 22.05.2019
  82. ↑ Минюст потребовал предоставить данные о назначенных Зеленским чиновниках // РБК, 23.05.2019
  83. ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАИНЫ № 417 / 2019
  84. ↑ Зеленский создает Офис президента Украины путем реорганизации и сокращения численности сотрудников АП // Интерфакс-Украина, 20.06.2019
  85. ↑ Зеленский уволил 15 губернаторов // Lenta.ru, 11.06.2019
  86. ↑ Зеленский назначил губернатора Львовской области
  87. ↑ Зеленский сменил губернатора Донецкой области
  88. ↑ 88,0 88,1 Новую Раду проверяют Донбассом. Президент Зеленский борется за избирателей юго-востока // Газета «Коммерсантъ» № 117 от 08.07.2019
  89. ↑ Зеленский назначил нового губернатора Луганской области // РБК, 07.07.2019
  90. ↑ Зеленский назначил владельца сети кондитерских главой Закарпатья // РБК, 06.07.2019
  91. ↑ 91,0 91,1 91,2 Нешуточная власть. Чего добился Владимир Зеленский за 100 дней президентства // «Коммерсантъ» от 27.08.2019
  92. ↑ Владимир Зеленский: Наша первая задача — прекращение огня на Донбассе. 20.05.2019
  93. ↑ Президент Украины провел телефонный разговор с Федеральным канцлером Германии
  94. ↑ Визиты Зеленского в Париж и Берлин прояснили его позицию по России // РБК, 18.09.2019
  95. ↑ «Президент мира» показал себя Европе. Владимир Зеленский изложил в Париже и Берлине свои планы урегулирования конфликта в Донбассе // Газета «Коммерсантъ» № 104 от 19.06.2019
  96. ↑ Леонид Кучма возглавил украинскую делегацию в Трехсторонней контактной группе. 03.06.2019
  97. ↑ Контактная группа по Донбассу согласовала новое перемирие // Коммерсантъ, 05.06.2019
  98. ↑ Впервые заседания рабочих групп ТКГ прошли конструктивно — Леонид Кучма. 05.06.2019
  99. ↑ Леонид Кучма вызвал Донбасс на себя. Его план на переговорах в Минске противники президента Зеленского сочли предательски мирным // Газета «Коммерсантъ» № 98 от 07.06.2019
  100. ↑ Порошенко требует от Зеленского объяснить, на каком основании украинская делегация в ТКГ инициировала отмену экономического ограничения с ОРДЛО // Интерфакс-Украина, 05.06.2019
  101. ↑ Порошенко расценивает как попытку капитуляции вчерашние заявления в Минске и ждет от политсил их позиции // Интерфакс-Украина, 06.06.2019
  102. ↑ Прекращение огня в ответ на атаки врага возможно только после введения миротворцев ООН на Донбасс — Порошенко // Интерфакс-Украина, 06.06.2019
  103. ↑ Парубий: Запрет на Донбассе стрелять в ответ — это шаг к капитуляции, который мы не позволим // Интерфакс-Украина, 06.06.2019
  104. ↑ Торговля с предприятиями в ОРДЛО возможна только при их регистрации и уплате налогов в Украине — генпрокурор // Интерфакс-Украина, 06.06.2019
  105. ↑ Зеленский дал гражданство 14 иностранцам, защищавшим суверенитет Украины // Украинская правда, 28.06.2019
  106. ↑ Владимир Зеленский предоставил гражданство Украины иностранцам, которые защищали территориальную целостность государства. 28.06.2019
  107. ↑ Владимир Зеленский: Разведение сил вблизи Станицы Луганской — это первый шаг к устойчивому прекращению огня. 01.07.2019
  108. ↑ Распрягайте, хлопцы, танки. Разведение войск в Станице Луганской облегчит жизнь жителям Украины и ЛНР // Газета «Коммерсантъ» № 113 от 02.07.2019
  109. ↑ Зеленский заявил о готовности «по пунктам» выполнять минские соглашения // РБК, 05.07.2019
  110. ↑ Президент Украины поручил МИД обеспечить НАБУ возможность самостоятельного сотрудничества с международными партнерами в расследовании коррупционных преступлений. 30.05.2019
  111. ↑ Партия Зеленского представила стратегию по борьбе с коррупцией // Коммерсантъ, 19.06.2019
  112. ↑ На Закарпатье Президент пообещал неспокойные времена контрабандистам и тем, кто их «крышует». 06.07.2019
  113. ↑ 113,0 113,1 100 дней Владимира Зеленского: три главные удачи и три основные неудачи. Что смог и чего не смог шестой президент Украины и как к этому отнёсся избиратель // РБК, 27.08.2019
  114. ↑ Украинскую коррупцию ждет сеанс разоблачения // Газета «Коммерсантъ» № 146 от 16.08.2019
  115. ↑ Владимир Зеленский поручил новому премьер-министру как можно скорее перезагрузить Укравтодор, Госгеонедра и ряд других наиболее коррумпированных органов
  116. ↑ Злоупотребления в «Укроборонпроме», янтарная мафия и преступления против несовершеннолетних: Президент Украины назвал приоритеты для правоохранительных органов
  117. ↑ Украина разбирает старые закупки. Соратник Петра Порошенко стал официальным фигурантом коррупционного расследования // Газета «Коммерсантъ» № 193 от 22.10.2019
  118. ↑ Зеленский предлагает люстрировать Порошенко, чиновников и нардепов с 2014 года // Украинская правда, 11.07.2019
  119. ↑ Появился текст проекта Зеленского о массовой люстрации чиновников // Украинская правда, 12.07.2019
  120. ↑ Верховная Рада: подготовительная группа утвердила глав комитетов // Украинская правда, 27.08.2019
  121. ↑ Главы комитетов. «Слуга народа» определилась с должностями в парламенте. Кто эти люди // Украинская правда, 05.08.2019
  122. ↑ Власть на Украине отдали в руки молодых. Кто возглавил парламент и вошел в новое правительство страны // «Коммерсантъ FM» от 30.08.2019
  123. ↑ Рада обнародовала текст проекта Зеленского об импичменте
  124. ↑ Зеленский утвердил закон о процедуре импичмента президента
  125. ↑ Зеленский просит Раду отдать ему Нацгвардию
  126. ↑ Зеленский — парламенту: До 1 декабря отменить мораторий на продажу земли
  127. ↑ Зеленский поручил за месяц легализовать казино и добычу янтаря
  128. ↑ РАДА СНЯЛА НЕПРИКОСНОВЕННОСТЬ С НАРДЕПОВ // Украинская правда, 03.09.2019
  129. ↑ Зеленский предлагает урезать число нардепов до 300 и ввести языковой ценз
  130. ↑ Рада сделала первый шаг к уменьшению количества нардепов
  131. ↑ Зеленский предлагает Раде забирать мандаты за прогулы и кнопкодавство
  132. ↑ Депутаты отправили проект наказания за прогулы и кнопкодавство в КС
  133. ↑ Рада отдала в КС законопроект о контроле Зеленского над ГБР и НАБУ
  134. ↑ Рада направила на оценку КС инициативу Зеленского про «законы от народа»
  135. ↑ Рада направила в КС проект Зеленского о вспомогательных органах парламента
  136. ↑ Президент Украины подписал закон о реформировании органов прокуратур. 23.09.2019
  137. ↑ Президент вручил удостоверения новым членам ЦИК. 09.10.2019
  138. ↑ Зеленский разрешил НАБУ и ГБР самостоятельно вести прослушку
  139. ↑ Последний обмен пленными произошёл в конце 2017 года, поэтому привлечение Медведчука кажется не очень эффективным — спикер штаба Зеленского // Interfax-Украина, 22.04.2019
  140. ↑ Медведчук не будет представлять Украину в переговорах с Россией — Глава Администрации Президента
  141. ↑ Медведчук не будет представлять Украину на переговорах по Донбассу // Коммерсантъ, 24.05.2019
  142. ↑ «Порошенко хотел в глубине души, чтобы Донбасс ушёл навсегда». Виктор Медведчук о перспективах мирного урегулирования в Донбассе // Газета «Коммерсантъ» № 111 от 28.06.2019
  143. ↑ Виктор Медведчук дал бой на мирном фронте. Начав борьбу с президентом Украины за титул главного миротворца Украины // Газета «Коммерсантъ» № 112 от 29.06.2019
  144. ↑ Зеленский заявил о недоумении ролью Медведчука в переговорах с Россией // 27.06.2019
  145. ↑ 145,0 145,1 145,2 Виктору Медведчуку покажут по всем каналам. У самого пророссийского украинского политика начались серьёзные проблемы // Газета «Коммерсантъ» № 161 от 06.09.2019
  146. ↑ Власти Украины берут обмен на себя. В Верховной раде критикуют неофициальные переговоры пророссийских депутатов с Москвой // «Коммерсантъ» от 09.09.2019
  147. ↑ «Зеленский назвал анонсированный телемост между NewsOne и «Россия 24» дешёвым, но опасным пиарходом». Громадське телебачення. 2019 թ․ հուլիսի 8.
  148. ↑ «Щодо заходів з припинення антиукраїнської діяльності // СБУ, 08.07.2019». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  149. ↑ «Реакція СБУ на телеміст: санкції щодо NewsOne і 112, посилення Нацради, демонополізація холдингу Козака». Детектор медиа. 2019 թ․ հուլիսի 8.
  150. ↑ На Украине возбудили дело о покушении на госизмену из-за подготовки телемоста с Россией
  151. ↑ Между Россией и Украиной рухнул телемост. Украинский канал NewsOne обвинили в предательстве национальных интересов // Газета «Коммерсантъ» № 118 от 09.07.2019
  152. ↑ Нацсовет Украины по ТВ проверит NewsOne из-за планов провести телемост с Россией
  153. ↑ «NewsOne відмовився від телемосту з «Россия 24»». Детектор Медиа. 2019 թ․ հուլիսի 8.
  154. ↑ Власть не должна вмешиваться в церковные дела, я буду защищать независимость Церкви — Зеленский на встрече с патриархом Варфоломеем // Интерфакс-Украина, 08.08.2019
  155. ↑ Раздвоение незалежности. Как в Киеве дважды отметили главный украинский праздник // «Коммерсантъ» от 24.08.2019
  156. ↑ Помощник президента Андрей Ермак: Фамилия Цемаха на обмен в разговорах Зеленского и Путина была изначально // Украинская правда, 09.09.2019
  157. ↑ Обмен пленными. Как Зеленский договорился с Путиным об освобождении заложников Кремля // Украинская правда, 07.09.2019
  158. ↑ Обмін полоненими: Список росіян // Украинская правда, 07.09.2019
  159. ↑ Обмін полоненими: Список українців // Украинская правда, 07.09.2019
  160. ↑ Обмен заключёнными между Россией и Украиной по формуле 35 на 35. Главное // РБК, 07.09.2019
  161. ↑ Держи обмен шире. Россия и Украина сделали первый серьёзный шаг навстречу друг другу // Газета «Коммерсантъ» № 162 от 09.09.2019
  162. ↑ Порошенко накануне конца президентства дал Зеленскому шесть советов // РБК, 18.05.2019
  163. ↑ 163,0 163,1 Президент Украины Владимир Зеленский провел встречу с Президентом Грузии Саломе Зурабишвили. 20.05.2019
  164. ↑ 164,0 164,1 Президент Украины Владимир Зеленский обсудил с представителями США реформы и противодействие российской агрессии. 20.05.2019
  165. ↑ 165,0 165,1 Президент Украины Владимир Зеленский обсудил сотрудничество между Украиной и ЕС с Вице-президентом Европейской комиссии Марошем Шефчовичем. 20.05.2019
  166. ↑ Зеленский предложил референдум о диалоге с Россией // Коммерсантъ, 21.05.2019
  167. ↑ Богдан припустив винесення на референдум рішення про мирні угоди з Росією
  168. ↑ Ми хочемо почути думку людей щодо можливих переговорів із Росією — Президент
  169. ↑ Владимира Зеленского ведут дорогами Петра Порошенко. Госдепартамент США предложил новому президенту придерживаться в Донбассе старого курса // Коммерсантъ, 29.05.19
  170. ↑ Владимир Зеленский дал премьеру в Брюсселе. Президент Украины предстал в образе антиимперского проевропейца // Коммерсантъ, 06.06.2019
  171. ↑ Президент Украины посетит с визитом институты ЕС и НАТО в Брюсселе. 29.05.2019
  172. ↑ НАТО и Украина проведут дополнительные учения в Чёрном море // Коммерсантъ, 04.06.2019
  173. ↑ Адвокат Трампа отменил поездку в Киев из-за «врагов президента США» // Коммерсантъ, 11.05.2019
  174. ↑ WP: Зеленский не хочет быть втянутым во внутриполитический конфликт США // Коммерсантъ, 12.05.2019
  175. ↑ Личный адвокат Трампа назвал среди врагов президента США украинского нардепа Лещенко // Интерфакс-Украина, 11.05.2019
  176. ↑ Адвокат Трампа рассказал о его врагах в окружении Зеленского // Lenta.ru, 15.05.2019
  177. ↑ СМИ: Джулиани встречался с человеком Зеленского и копал под Байдена // Украинская правда, 22.08.2019
  178. ↑ Трамп рассказал о беседе с Зеленским
  179. ↑ Отправленная в отставку по требованию Трампа посол выступила в конгрессе
  180. ↑ Белый дом подтвердил встречу Трампа и Зеленского 25 сентября
  181. ↑ Владимира Зеленского ждут в Нью-Йорке. Встреча президентов Украины и США должна состояться в рамках Генассамблеи ООН // «Коммерсантъ» от 19.09.2019
  182. ↑ Телефонный разговор Дональда Трампа и Владимира Зеленского // «Коммерсантъ» от 25.09.2019
  183. ↑ Лавров счёл «неприличным» обнародование стенограммы разговора Трампа и Зеленского
  184. ↑ «Благодаря США в истории мировой дипломатии начинается новая эпоха». Максим Юсин — о последствиях Ukrainegate // Коммерсантъ, 01.10.2019
  185. ↑ Владимир Зеленский лавирует между «центрами силы». Что украинцы думают о стратегии своего президента // «Коммерсантъ FM» от 27.09.2019
  186. ↑ У политиков раззвонилось воображение. Стенограмма телефонной беседы Дональда Трампа и Владимира Зеленского сыграла на руку их противникам // Газета «Коммерсантъ» № 176 от 27.09.2019
  187. ↑ CNN сообщил об отставке Волкера с поста спецпредставителя США по Украине // РБК, 28.09.2019
  188. ↑ Медведчук: Волкер провалил переговоры по урегулированию конфликта в Донбассе
  189. ↑ Байден не фигурирует в расследовании по делу Burisma
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վոլոդիմիր_Զելենսկիի_նախագահություն&oldid=9799454» էջից