Վլադիմիր Բարխուդարյան

Վլադիմիր Բարխուդարյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 22, 1927; Աղքյորփի, Մառնեուլի շրջան, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել է	մարտի 23, 2017 (89 տարեկան); Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և Հայաստան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	պատմաբան
Հաստատություն(ներ)	Հայաստանի Պատմության Թանգարան, ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտ և Երևանի պետական համալսարան
Գործունեության ոլորտ	Միջնադարյան Հայաստան և Նոր Նախիջևան
Անդամակցություն	ՀՀ ԳԱԱ
Ալմա մատեր	ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետ (1950)
Կոչում	պրոֆեսոր և թղթակից անդամ
Գիտական աստիճան	պատմական գիտությունների դոկտոր (1968)
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն և ֆրանսերեն
Պարգևներ	Հայաստանի գիտության վաստակավոր գործիչ և Հայաստանի մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Երեխա(ներ)	Լեւոն Բարհուդարյան

Վլադիմիր Բախշիի Բարխուդարյան (սեպտեմբերի 22, 1927(1927-09-22)^[1], Աղքյորփի, Մառնեուլի շրջան, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[2]^[1] - մարտի 23, 2017(2017-03-23)^[3], Երևան, Հայաստան), հայ պատմաբան։ Պատմական գիտությունների դոկտոր (1968), պրոֆեսոր (1973), ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս (1994, թղթակից անդամ՝ 1986 թվականից), ՀՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (2003)^[5]^[6]^[7]։

Կենսագրություն

1945 թ. իր ծննդավայրի միջնակարգ դպրոցը ավարտելուց հետո, ընդունվել է Երևանի պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետը և 1950 թվականին ավարտել։ Նույն տարում ընդունվել է ՀԽՍՀ ԳԱ պատմության ինստիտուտի ասպիրանտուրան։ Ասպիրանտական ուսումնառության տարիներին ակադեմիկոս Ս. Տ. Երեմյանի ղեկավարությամբ մասնագիտացել է Հայաստանի միջնադարյան պատմության հարցերում։ Թեկնածուական ատենախոսության թեմա է ընտրվել «Հայաստանի 9–11-րդ դարերի ավատատիրական հողատիրությունը», որը հաջողությամբ պաշտպանել է 1954 թվականին։ 1955 թվականին Վ. Բ. Բարխուդարյանն աշխատանքի է անցել այն ժամանակ Գիտությունների ակադեմիայի կազմում գործող Հայաստանի պատմության պետական թանգարանում՝ որպես կրտսեր գիտական աշխատող։ 1958-1990 թվականներին աշխատել Է ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտում, որտեղ եղել է կրտսեր (1958–1959) գիտաշխատող, գիտքարտուղար (1959–1963), ավագ գիտաշխատող (1963–1967), 1967-1990 թվականներին` փոխտնօրեն, 1980-1987 թվականներին՝ հայ գաղթավայրերի պատմության բաժնի վարիչ։ 1990-2000 թվականներին եղել է ԳԱԱ ակադեմիկոս-քարտուղար, 2000-2006 թվականներին ՝ փոխնախագահ, 2005-2006 թվականներից՝ հումանիտար գիտությունների բաժանմունքի ակադ.-քարտուղար, 2006-2011 թվականներից՝ հայագիտության և հասարակական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս- քարտուղար, 2011-2017 թվականներին՝ ՀՀ ԳԱԱ նախագահի օգնական։ ՀՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (2003)։

Վլադիմիր Բարխուդարյանը երկար տարիներ Գերագույն հոգևոր խորհրդի անդամ է եղել։ Ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Օշականի Ս. Մեսրոպ Մաշտոց դպրատան կայացմանը։

Աշխատություններ

Աշխատությունները վերաբերում են Հայաստանում ֆեոդալական (ավատատիրական) հողատիրությանը, հայկական գաղթավայրերի պատմությանը, հայ խորհրդային պատմագրությանը, հայ-ռուսական հարաբերություններին, 1905-1907 թվականներին հեղափոխական շարժումներին։ «Նոր Նախիջևանի հայկական գաղութի պատմություն» (հ. 1-2, 1967-1985) մենագրության մեջ աղբյուրագիտական հարուստ հենքով լուսաբանել է հայկական գաղութի տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային պատմությունը, Նոր Նախիջևանի դերը Հարավային Ռուսաստանի տնտեսական կյանքում և հայ-ռուսական առնչություններում։

Վլադիմիր Բարխուդարյանի նախաձեռնությամբ ու խմբագրությամբ ստեղծվեցին հայ գաղթավայրերի պատմությանը նվիրված մի շարք հոդվածների ժողովածուներ. «Հայ-հունգարական պատմական և մշակութային կապերի պատմությունից», «Հայ ազատագրական շարժումները և հայկական գաղթավայրերը 16–18-րդ դարերում» (1985), «Էջեր հայ գաղթավայրերի պատմության» (1996)։

Վլադիմիր Բարխուդարյանը տպագրել է «Խորհրդահայ պատմագրության գնահատության հարցի շուրջը» (ՊԲՀ, 1990,No 4) հոդվածը, ուր լուսաբանել է խորհրդահայ պատմագիտության թերացումներն ու սխալները։ Նա միաժամանակ անդրադարձել է սկզբնաղբյուրների հրատարակման և պատմագիտական շատ հարցերի գիտական հետազոտման ուղղությամբ կատարված վիթխարի ձեռքբերումներին։

2003 թվականին Երևանում անցկացվող Հայագիտական առաջին միջազգային համաժողովում Վ. Բարխուդարյանը հանդես է եկել «Հայագիտության արդի վիճակը Հայաստանում և զարգացման հեռանկարները» զեկուցումով։

Մասնակցել է հայ ժողովրդի պատմության ակադեմիական բազմահատորյակի ստեղծմանը։ Հեղինակել և խմբագրել է դպրոցական դասագրքեր։ Բարխուդարյանը Համազգային հայ կրթական և մշակութային միության հայագիտական բարձրագույն հիմնարկի տնօրեն Երվանդ Փամբուկյանի հետ սփյուռքահայ դպրոցների համար դասական ուղղագրությամբ հրատարակել է «Հայոց պատմություն» դպրոցական դասագրքի առաջին գիրքը (Բեյրութ, 1998), որն ընդգրկում էր Հին Հայաստանի պատմության ժամանակաշրջանը։

1985 թվականին ստացել է Հունգարիայի ԳԱ մեդալ։ 1998 թվականից բնության և հասարակության մասին գիտնականների միջազգային ակադեմիայի անդամ է։

2005 թվականին Բարխուդարյանի խմբագրությամբ հրատարակվել է «Աստվածաշնչական Հայաստան» գիտաժողովի նյութերի մեծարժեք հատորը^[8]։

Աղբյուրներ

Աշոտ Մելքոնյան, Պավել Չոբանյան «Ակադեմիկոս Վլադիմիր Բարխուդարյան» (Ծննդյան 80-ամյակի առթիվ), Պատմաբանասիրական հանդես № 1, 2007, էջ 260-268։

Երկեր

Հայ-ռուսական պատմական կապերը և Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսաստանին (համահեղինակ), Երևան, 1978 ;
Հայկական գաղթավայրերը, Երևան, 1992^[9]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 3-ին.
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.
↑ «Մահացել է ԳԱԱ ակադեմիկոս Վլադիմիր Բարխուդարյանը». Վերցված է 2017 Մարտ 24-ին.
↑ «ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսների կենսամատենագիտություններ». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 3-ին.
↑ «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ շտեմարան- Վլադիմիր Բարխուդարյան». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 3-ին.

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վլադիմիր Բարխուդարյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 320)։

[_7692284afc2863a3-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.

[_5e5775e65518eefb-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_28d3ec4ac7014fb7-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_759274c7150fd6bb-4] Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[5] «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 3-ին.

[6] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.

[7] «Մահացել է ԳԱԱ ակադեմիկոս Վլադիմիր Բարխուդարյանը». Վերցված է 2017 Մարտ 24-ին.

[8] «ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսների կենսամատենագիտություններ». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 3-ին.

[9] «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ շտեմարան- Վլադիմիր Բարխուդարյան». Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 3-ին.

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[4]

[8]

[9]

Վլադիմիր Բարխուդարյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 22, 1927(1927-09-22)^[1] Աղքյորփի, Մառնեուլի շրջան, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[2]^[1]
Մահացել է	մարտի 23, 2017(2017-03-23)^[3] (89 տարեկան) Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և Հայաստան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	պատմաբան
Հաստատություն(ներ)	Հայաստանի Պատմության Թանգարան, ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտ^[2] և Երևանի պետական համալսարան
Գործունեության ոլորտ	Միջնադարյան Հայաստան^[2] և Նոր Նախիջևան^[2]
Անդամակցություն	ՀՀ ԳԱԱ^[1]
Ալմա մատեր	ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետ (1950)^[2]
Կոչում	պրոֆեսոր^[2]^[1] և թղթակից անդամ^[1]
Գիտական աստիճան	պատմական գիտությունների դոկտոր^[2]^[1] (1968)
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն և ֆրանսերեն^[4]
Պարգևներ	Հայաստանի գիտության վաստակավոր գործիչ և Հայաստանի մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ^[2]
Երեխա(ներ)	Լեւոն Բարհուդարյան