Ուիլյամ Լը Բարոն Ջենի
Ուիլյամ Լը Բարոն Ջենի (անգլ.՝ William Le Baron Jenney, սեպտեմբերի 25, 1832[1][2][3][…], Բրիստոլ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ - հունիսի 14, 1907[1], Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ամերիկացի ճարտարապետ և քաղաքաշինական ինժեներ, որը հայտնի է հիմնականում որպես «երկնաքերի հայր» և այս տիպի առաջին շենքերի ստեղծողը։
| Ուիլյամ Լը Բարոն Ջենի անգլ.՝ William Le Baron Jenney | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 25, 1832[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Բրիստոլ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ |
| Մահացել է | հունիսի 14, 1907[1] (74 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ |
| Կրթություն | Փարիզա Կենտրոնական դպրոց, Հարվարդի համալսարան, Ֆիլիպսի ակադեմիա և Հարվարդի ճարտարագիտության և կիրառական գիտությունների դպրոց |
| Աշխատավայր | Միչիգանի համալսարան |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Home Insurance Building? |
| Պարգևներ | |
 William Le Baron Jenney Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրել
1850 թվականին ընդունվել է Հարվարդ, սակայն լքել է այն՝ հիասթափվելով ծրագրից։ Մեկնել է Ֆրանսիա՝ սովորելու ինժեներություն ու ճարտարապետություն։ 1856 թվականին փայլուն ավարտել է իր կրթությունը և Մեքսիկայի միջոցով վերադարձել հայրենիք՝ ԱՄՆ։ ԱՄՆ բանակի ծառայության ընթացքում աշխատել է որպես ինժեներ (կար Հյուսիսի և Հարավի քաղաքացիական պատերազմ), այնուհետև զբաղվել է զբոսայգիների և բուլվարների պլանավորմամբ, այդ թվում նաև Չիկագոյում։ Վարպետի այդ աշխատանքները բարձր են գնահատվել ժամանակակիցների ու հաջորդ սերունդների կողմից, նրանց վրա մեծ ազդեցություն են ունեցել Փարիզում իր պատանեկության տարիներին այգիներից ու պարտեզներից ստացած տպավորությունները։ Լանդշաֆտը ստեղծվել է Ջենի Ռիվրսայդի, Իլինոյսի կողմից, քաղաքի տեսքը սկսեցին հսկել, որպես ընդհանուր պատմական վայր (համալիրի պահպանության եզակի դեպք, այլ ոչ թե ԱՄՆ-ի առանձին հուշարձաններ)։
Գրող և դասախոս
խմբագրել1869 թվականին Սենֆորդ Լորինգի համահեղինակությամբ լույս է տեսել «The Principles and Practice of Architecture» գիրքը (Սկզբունքները և ճարտարապետության պրակտիկան)։ Այդ աշխատանքը ճարտարապետների և գործարար համայնքի կողմից ուշադրության է արժանացել։ Այնուհետև, մինչև կյանքի վերջը, նա իր գործունեության սկզբում զբաղվում էր բարձրահարկ շինարարությամբ և դրա հետ կապված խնդիրների լուծմամբ, որը բացարձակապես անլուծելի էր թվում նրա ժամանակակիցների համար (բացի 1876 թվականից, երբ «Ստեղծագործական արձակուրդում» գտնվող Ջեննին դասավանդել է Միչիգանի համալսարանում)։ Ուներ աշակերտներ, այդ թվում՝ Չիկագոյում։ Դրանցից առավել հայտնի են դարձել William Holabird, Martin Roche, Daniel Burnham, John W. Root և Louis Sullivan ճարտարապետները։
Ջեննին առաջին անգամ միավորել է երկնաքերի բոլոր չորս պարտադիր տարրերը։
- բարձր Հարկայնություն
- պողպատե «կմախ»
- հրդեհների տարածմանը խոչընդոտող նյութեր
- վերելակների օգտագործումը աստիճանների փոխարեն
Բարձրահարկ օբյեկտներ
խմբագրելՆշում. այդ երկնաքերները (skyscrapers) միայն առաջին ծիծեռնակներն էին և իհարկե չեն համապատասխանում հարկայնության ժամանակակից չափանիշներին։ Բայց իրենց ժամանակի համար դրանք դարձան այն սկզբունքների բացահայտումն ու ցուցադրումը, որոնց վրա հիմնված են նաև 21-րդ դարի երկնաքերները։
- 1878-1879 First Leiter Building (102 տարի կանգուն է մնացել, մինչև 1981)
- 1883 Home Insurance Building (կանգուն է մնացել մինչև 1931 թվականը)։ Հաջորդ 15 տարիներին Ջեննին նախագծել է բազմաթիվ բարձր շենքեր և նրան սկսել է անվանել «երկնաքերների Հայր»։
- 1890-1891 Ludington Building։ Առաջին անգամ օգտագործվել է ամբողջովին պողպատե շրջանակը (ավելի վաղ Ջեննին օգտվում է պողպատի և երկաթի կոմբինացիաներից)։
Հետաքրքիր փաստեր
խմբագրել- Ֆրանսիայում Ուիլյամ Ջեննին սովորել է նույն ճարտարապետական դպրոցում, որն ավարտել է Էյֆելը։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Structurae — Ratingen: 1998.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուիլյամ Լը Բարոն Ջենի» հոդվածին։ |