Վեսելին Հանչև

Վեսելին Սիմեոնով Հանչև (բուլղար․՝ Веселин Симеонов Ханчев, ապրիլի 4, 1919(1919-04-04)[1], Ստարա Զագորա, Բուլղարիայի թագավորություն - նոյեմբերի 4, 1966(1966-11-04)[1], Սոֆիա, Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետություն), բուլղարացի բանաստեղծ, հրապարակախոս, թարգմանիչ և քննադատ:

Վեսելին Հանչև
Վեսելին Հանչև.jpg
Ծնվել էապրիլի 4, 1919(1919-04-04)[1]
ԾննդավայրՍտարա Զագորա, Բուլղարիայի թագավորություն
Վախճանվել էնոյեմբերի 4, 1966(1966-11-04)[1] (47 տարեկան)
Վախճանի վայրՍոֆիա, Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետություն
Մասնագիտությունթարգմանիչ, գրող, դրամատուրգ և դիվանագետ
Լեզուբուլղարերեն
ՔաղաքացիությունFlag of Bulgaria (1948-1967).svg Բուլղարիա
ԿրթությունՍոֆիայի համալսարան
Ժանրերլիրիկա

ԿենսագրությունԽմբագրել

Վեսելին Հանչևը ծնվել է 1919 թվականի ապրիլի 4-ին Ստարա Զագորայում, Բուլղարիա: Ստարա Զագորայում ավարտելով գիմնազիան՝ նա 1941-1943 թվականներին սովորել է Սոֆիայի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետում: 1944 թվականից Վեսելինը մտել է Բուլղարիայի կոմունիստական կուսակցություն[2]: Մասնակցել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին (1944-45), «Литературен глас» («Գրական ձայն») թերթում զբաղեցրել է խմբագրի օգնականի պաշտոնը (1938-1943), «Радио „София“»-ում՝ արվեստի և գրական բաժնի ղեկավարի պաշտոնը (1945), «Пламък» («Կրակ») ամսագրում՝ խմբագրի պաշտոնը և Ազգային օպերայում (1949-51) և Սոֆիայի օպերայում՝ դրամատուրգի պաշտոնը: Վարշավայի (1962-64) և Փարիզի (1964-66) բուլղարական դեսպանատանը աշխատել է որպես մշակույթի հարցերով խորհրդական: 1963 թվականին նրան շնորհել են Բուլղարիայի մշակույթի պատվավոր գործչի կոչում: Երկու անգամ դարձել է Դիմիտրովյան մրցանակի դափնեկիր (1959 և 1962 թվականներին)[3]:

Կյանքի վերջին տարիներին շատ ծանր հիվանդ է եղել, բայց գրել է բանաստեղծություններ մինչև վերջ: Վեսելին Հանչևը մահացել է 1966 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Սոֆիայում՝ 47 տարեկան հասակում:

ՍտեղծագործությունԽմբագրել

Առաջին ստեղծագործությունները հրապարակվել են 1934 թվականին, երբ Հանչևը 15 տարեկան էր: Համագործակցել է «Час» («Ժամանակ»), «Литературен глас» («Գրական ձայն») թերթերի, իսկ 1944 թվականից հետո՝ բոլոր գրական պարբերական հրատարակչությունների հետ: Բանաստեղծությունների իր առաջին «Испания на кръст» («Իսպանիան խաչի վրա») հավաքածուում՝ նվիրված Իսպանիայում քաղաքացիական պատերազմին, գերակշռում են պացիֆիստական տրամադրությունները, բողոք պատերազմի դեմ[4]:

Վեսելին Հանչևը նաև հայտնի է եղել որպես դրամատուրգ: Նա գրել է «Злато» («Ոսկի»), «Отровен хляб» («Թունավորված հաց»), «Двамата и смъртта» («Երկուսը և մահը») պիեսները, ինչպես նաև գրել է (չի իրագործվել) «Крали Марко» («Մարկոյի գագաթնակետը») ֆիլմի սցենարը: Թարգմանել է Էդմոն Ռոստանի «Հերոսական կոմեդիան» (1961), ֆրանսիացի (Ժակ Պրևեր) և ռուս բանաստեղծների ստեղծագործությունները: Վեսելին Հանչևի բանաստեղծությունները թարգմանվել են գերմաներեն, լեհերեն, ռումիներեն, ռուսերեն, ուկրաիներեն, հունգարերեն, ֆրանսերեն, չեխերեն, ճապոներեն և այլ լեզուներով:

ՄրցանակներԽմբագրել

  • 1959, 1962 - Դիմիտրովյան մրցանակ
  • 1963 - Բուլղարիայի մշակույթի պատվավոր գործչի կոչում
  • 1984 թվականին Ստարա Զոգորայում ամեն տարի կազմակերպում են Վեսելին Հանչևի անվան պոեզիայի ազգային երիտասարադական մրցույթ[5]: Մրցույթին կարող են մասնակցել 14-25 տարեկան բանաստեղծները, որոնք դեռևս չեն հրապարակել ոչ մի բանաստեղծական հավաքածու: Հաղթողի մրցանակն է դառնում նրա բանաստեղծությունների առաջին հավաքածուի հրապարակումը[6]:

Ստարա Զագորայում և Սոֆիայում Վեսելին Հանչև անունով կոչվել են № 9 և № 142 միջնակարգ դպրոցները, ինչպես նաև փողոցներ այդ քաղաքներում:

ՍտեղծագործություններԽմբագրել

ՊոեզիաԽմբագրել

  • Испания на кръст, 1937 - «Իսպանիան խաչի վրա» (բանաստեղծությունների հավաքածու)
  • Избрани стихове, 1948 - «Ընտրյալ բանաստեղծություններ» (բանաստեղծությունների հավաքածու)
  • Знаме на дружбата, 1952 - «Ընկերության դրոշակ» (բանաստեղծությունների հավաքածու ռահվիրաների համար)
  • Луиджи, 1953 - «Լուիջի» (վեպ)
  • Стихове в паласките, 1954, (1957, 1960) - «Բանաստեղծություններ փամփշտակալներում» (քաղաքական քնարերգության հավաքածու)
  • Смешен пантеон, 1957 -"Ծիծաղելի պանթեոն" (բանաստեղծությունների հավաքածու)
  • Лирика, 1960 - «Քնարերգություն»
  • Машината на времето, 1960 - «Ժամանակի մեքենա» (բանաստեղծությունների հավաքածու)
  • Роза на ветровете, բանաստեղծություններ, 1960 - «Քամիների վարդ» (բանաստեղծությունների հավաքածու)
  • Чудната врата, 1960 - «Զարմանալի դռներ» (բանաստեղծությունների հավաքածու երեխաների համար)
  • Лирика, 1961 - «ЛՔնարերգություն»
  • Стихотворения, 1962 - «Բանաստեղծություններ»
  • Пъстро ято, 1963 - «Բազմերանգ խումբ» (բանաստեղծությունների հավաքածու երիտասարդության համար)
  • За да останеш, 1965 - «Որպեսզի չհեռանալ» (ընտրյալ քնարերգություն)
  • Свирепият славей, երգիծական բանատսեղծություններ, 1965
  • Стихотворения, 1966 - «Բանաստեղծություններ» (II հրատարակչություններ, «Աշակերտի գրադարան»)
  • Стихотворения, 1966 - «Բանաստեղծություններ»
  • Избрани произведения, 1969 - «Ընտրյալ ստեղծագործություններ» (խմբագիր՝ Ե. Պետրով)
  • Избрани творби, 1976 (1980, 1986) - «Ընտրյալ ստեղծագործություններ»
  • Жив съм, стихове, 1987 - «Ես ողջ եմ» (բանաստեղծությունների հավաքածու)
  • «Последно писмо»
  • «Под Люляка»

ԹատերագրությունԽմբագրել

  • «Малки пиеси за големи сърца» - «Փոքր պիեսների մեծ սրտերի համար» (պիես, հրապարակվել է հետմահու՝ 1967 թվականին)
  • «Злато» - «Ոսկի» (պիես)
  • «Отровен хляб» - «Թունավորված հաց» (պիես)
  • «Двамата и смъртта» - «Երկուսը և մահը» (պիես)
  • «Крали Марко» - «Մարկոյի գագաթնակետը» (ֆիլմի չիրագործված սցենար)

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ Большая Советская Энциклопедия, ІІІ изд., т. 28, с. 191
  3. ↑ БСЭ, т. 28, с. 191
  4. ↑ «Антология болгарской поэзии» (переводы Дмитрия Павлычко), Киев, «Основы», 2006, с. 249
  5. ↑ Сайт «Национален младежки конкурс за поезия „ВЕСЕЛИН ХАНЧЕВ“» (болг.)
  6. ↑ Сайт «Библиотека „Родина“ - Стара Загора»

ԳրականությունԽմբագրել

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վեսելին_Հանչև&oldid=7542093» էջից