Վարդան Մատթեոսյան (մարտի 6, 1964(1964-03-06)[1][2], Մոնտեվիդեո, Ուրուգվայ), սփյուռքահայ պատմաբան, թարգմանիչ և խմբագիր։ Հայ Առաքելական եկեղեցու Արևելյան առաջնորդարանի (Նյու Յորք) գործադիր տնօրենը[3][4] և «Արմինիըն Ռիվյու» ամսագրի գրախոսության խմբագիրը[5]։

Վարդան Մատթեոսյան
Ծնվել էմարտի 6, 1964(1964-03-06)[1][2] (60 տարեկան)
ԾննդավայրՄոնտեվիդեո, Ուրուգվայ
Քաղաքացիություն Ուրուգվայ[2]
ԿրթությունԲուենոս Այրեսի համալսարան
Մասնագիտությունթարգմանիչ

Կենսագրություն

խմբագրել

Վարդան Մատթեոսյանը ծնվել է Ուրուգվայի մայրաքաղաք Մոնտեվիդեոյում 1964 թվականի մարտի 6-ին։ 1973 թվականին նա տեղափոխվել է Բուենոս Այրես։ Հայեցի ուսումը ստացել է Բուենոս Այրեսի Խրիմյան կրթական հիմնարկությունում (1973-1981)։ 1991 թվականին ավարտել է Բուենոս Այրեսի համալսարանի տնտեսական գիտությունների դպրոցը։ 1992-2000 թվականներին եղել է Ունիվերսիդադ դել Սալվադորի (Բուենոս Այրես) Արևելյան ուսումնասիրությունների դպրոցի հայոց պատմության և կրոնի դոցենտ։ 2000 թվականից բնակվում է ԱՄՆՆյու Ջերսի քաղաքում։ 2006 թվականին Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայից ստացել է պատմական գիտությունների դոկտորի աստիճան[6]։

2010-2019 թվականներին եղել է Հայ դատի կրթական հանձնախմբի (Նյու Յորք) տնօրենը[7]։

Նրա հետաքրքրությունների ոլորտներն ընդգրկում են հայոց պատմությունն ու գրականությունը, ինչպես հին, այնպես էլ ժամանակակից։ Հայերեն, անգլերեն և իսպաներեն պարբերականների ակտիվ թղթակիցն է։

Ընտրյալ մատենագիտություն

խմբագրել

Որպես հեղինակ

խմբագրել
  • Կոստան Զարեանի շուրջ (On Gostan Zarian), Antelias (Lebanon): Kevork Melidinetzi Literary Prize, 1998
  • Անվերջ վերադարձ. Հայաստանի ճանապարհները (1988-2004) (Eternal Return: the Roads of Armenia, 1988-2004), Yerevan: Zangak-97, 2005
  • Հարաւային կողմն աշխարհի. հայերը Լատին Ամերիկայի մէջ սկիզբէն մինչեւ 1950 (The Southern Side of the Earth: Armenians in Latin America from the Beginnings to 1950), Antelias (Lebanon): Richard and Tina Carolan Literary Fund, 2005
  • Շամախեցի պարուհին. Արմէն Օհանեանի կեանքն ու գործը (The Dancer of Shamakha: Life and Work of Armen Ohanian), Yerevan: Press of the Museum of Literature and Art, 2007 (coauthored with Artsvi Bakhchinyan)
  • Գրական-բանասիրական ուսումնասիրութիւններ (Literary and Philological Studies), Antelias (Lebanon): Kevork Melidinetzi Literary Prize, 2009
  • Pasado sin retorno, futuro que espera: los armenios en la Argentina, ayer y hoy, Montevideo: Asociación Cultural Uruguay-Armenia, 2011
  • Armenian Language Matters, New York: Armenian National Education Committee, 2019
  • The Politics of Naming the Armenian Genocide: Language, History, and 'Medz Yeghern', London: I. B. Tauris, 2021

Որպես խմբագիր

խմբագրել
  • Los armenios en América del Sur: Primeras Jornadas de Estudio, Buenos Aires: Instituto de Investigación Armenológica, 1992
  • Bedrós Hadjian, El cinturón, translated by Berg Agemian, Buenos Aires: Akian, 2004
  • Bedros Hadjian, Հարաւը Սփիւռքի մէջ (The South in the Diaspora), Aleppo: Cilicia Press, 2008
  • Gurgen Mahari, Չարենց-նամէ (Յուշեր, յօդուածներ) (Charents-Nameh: Recollections, Articles), compiled by Grigor Achemyan, Yerevan: Bookinist, 2012
  • Հայաստանի պատմական ատլաս / Atlas of Historical Armenia, New York: Armenian National Education Committee, 2012
  • Կոմիտաս-150 / Gomidas-150, New York: Sis Publications, 2019
  • Gurghen Sarkissian, Իմ յուշերը (1914-1921) / My Memoirs, New York: Sis Publications, 2021

Որպես համախմբագիր

խմբագրել
  • Charents: Poet of the Revolution, Costa Mesa (Ca.): Mazda Press, 2003 (with Marc Nichanian)
  • Gurgen Mahari, Երկերի լիակատար ժողովածու (Integral Collection of Works), vol. I-XIV, compiled by Grigor Achemyan, Yerevan: Antares, 2014-2021 (with Arqmenik Nikoghosyan)

Թարգմանություններ

խմբագրել
  Այս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում
  • Sarkís Gulludjian, El arte de vivir, Buenos Aires: n.p., 1985
  • Sarkís Gulludjian, La fuente de la luz, Buenos Aires: Shoghag, 1986
  • Eghishé Charénts, Libro del camino, Buenos Aires: Avant, 1987
  • Bedrós Hadjian, Grandes figuras de la cultura armenia (siglos V-X), Buenos Aires: Armengraf, 1987
  • Sarkís Gulludjian, Dos conferencias esclarecedoras, Buenos Aires: Asociación Cultural Armenia Hamazkaín, 1988, 108 pages
  • Bedrós Hadjian, Grandes figuras de la cultura armenia (siglos XI-XIII), Buenos Aires: Armengraf, 1990
  • Iervant Odian, El camarada Panchuní, Buenos Aires: Armengraf, 1992
  • Paruyr Sevak, El árbol solitario, Buenos Aires: Armengraf, 1995
  • Bedrós Hadjian, La palabra silenciada: las pérdidas intelectuales del Genocidio Armenio, Buenos Aires: Armengraf, 2001
  • Martirós de Yerzinka, Hovhannes Aprakunetzi, Sarguis el Monje, Itinerarios, Yerevan: Academia Linguistica Internacional, 2001, 50 pages (with Vahan Sarkisian)
  • Otros tiempos: poesía contemporánea de Armenia, Yerevan: Unión de Escritores de Armenia, 2006
  • Bedrós Hadjian, Cien años, cien historias: Armenia y los armenios en el siglo XX, Buenos Aires: Editum, 2007
  • George (Kevork) Apelian, No vendas a mi hermanita, mamá (historias de un martirio eterno), Buenos Aires: n.p., 2009
  • Artak Movsisian, La meseta sagrada: Armenia en la geografía espiritual del antiguo Medio Oriente, Yerevan: Universidad de Erevan, 2010 (with Ruben Artzruni)
  • Artsvi Bakhchinyan, Armenian Cinema-100: The Early History of Armenian Cinema (from 1895 to mid 1920s), Yerevan: Academy of Cinema of Armenia and Union of Armenian Cinematographers, 2012 (with the collaboration of Susanna Mkrtchyan)
  • Narrativa armenia contemporánea, Yerevan: Edit Print, 2014, 151 pages
  • Հնգամեայ ծրագիր. Հայկական Համայնքներու բաժանմունք 2014-2018, Lisbon: Calouste Gulbenkian Foundation, 2014, pp. 33–67
  • Haiganoush Satchian-Grkacharian, Hadjin, If We Forget You..., Glendale: Ars Publishing, 2017, 296 pages
  • Hamasdegh, House of Prayer, New York: SIS Publications, 2018, 52 pages
  • Vartan Matiossian (ed.), Gomidas-150, New York: SIS Publications, 2019, 109 pages
  • Gurghen Sarkissian, Իմ յուշերը (1914-1921) / My Memoirs, New York: Sis Publications, 2021, 177 pages

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 National Library of Israel Names and Subjects Authority File
  2. 2,0 2,1 2,2 Authority file of the National Library of Uruguay (իսպ.)
  3. «Linguistic and Literary Renewal». Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 15-ին.
  4. «Նիւ Եորքի Մէջ՝ Դոկտ․ Վարդան Մատթէոսեանի Նոր Գիրքի Ներկայացում». Ասպարեզ. 2021 թ․ դեկտեմբերի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 21-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 31-ին.
  5. «Editorial staff and board». The Armenian Review. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 3-ին.(չաշխատող հղում)
  6. «Code Name "Haiko" Discovering the Last Unknown Participant in Talaat Pasha's Liquidation». Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 15-ին.
  7. «ANEC Holds Teacher Training Seminar». The Armenian Weekly. 2012 թ․ սեպտեմբերի 14. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 3-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել