Վիքիպեդիա

Ստարի Օսկոլ

քաղաք ՌԴ Բելգորոդի մարզում

Ստարի Օսկոլ (ռուս.՝ Старый Оскол, ռուսերենից բառացի թարգմանած՝ նշանակում է Հին Օսկոլ), քաղաք (1593 թվականից )[2] Ռուսաստանի արևմտյան մասում՝ Բելգորոդի մարզում[3]. նույնանուն քաղաքային օկրուգի վարչական կենտրոնը։ Միաժամանակ համարվում է վարչական, տնտեսական, արդյունաբերական, մշակութային կենտրոնը Ստարոօսկոլյան-Գուբկինյան ագլոմերացիայի, որտեղ ապրում է 400-450 հազար մարդ։ Բուն քաղաքի բնակչության թվաքանակը 2021 թվականի հոկտեմբերի 1-ի տվյալներով եղել է 221 676[4]։

Բնակավայր
Ստարի Օսկոլ
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՌուսաստան Ռուսաստան
Հիմնադրված է1593 թ.
Առաջին հիշատակում1310
Մակերես200 կմ²
ԲԾՄ150 մետր
Պաշտոնական լեզուռուսերեն
Բնակչություն▼223 800 մարդ (2019)[1]
Ժամային գոտիUTC+3
Հեռախոսային կոդ4725
Փոստային դասիչ309500–309554
Պաշտոնական կայքoskolregion.ru​(ռուս.)
Ստարի Օսկոլ (Ռուսաստան)##
Ստարի Օսկոլ (Ռուսաստան)

Ստարի Օսկոլն արժանացել է Մարտական փառքի քաղաք պատվավոր կոչման[5]։ Նրան հավիտյանս ի պահ է հանձնվել Համամիութենական լենինյան կոմերիտմիության Կուրսկի մարզային կոմիտեի կարմիր դրոշը՝ Երկրորդ աշխարհամարտի վճռորոշ մարտերից մեկում՝ Կուրսկի ճակատամարտում ձեռք բերված հաղթանակում գնահատելի ավանդ ներդնելու, Ստարի Օսկոլ-Ռժև երկաթգծի կառուցումը ռեկորդային կարճ ժամկետում՝ 32 օրում ավարտելու համար։

Քաղաքն զբաղեցնում է 200,8 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Փոստային ինդեքսներն են՝ 309500-309556[6]։

Պատմություն խմբագրել

Բնակավայրն ընկած է եղել այսպես կոչված՝ Մուրավյան ճանապարհի (ռուս.՝ Муравский шлях или Муравская сакма ) մերձակայքում, ճանապարհ, որն օգտագործել են Ղրիմի թաթարները, նողայները Մոսկովիայի վրա արշավելիս։ 1571 թվականին քաղաքի ներկայիս տարածքում բերդ է կառուցվել։ 1593 թվականին այն վերակառուցվել է, ավելի ամրացվել[7]։ 1617 թվականին լեհերն այրել են Օսկոլը։ Բերդն ու նրա շրջակա տարածքները հաճախակի ենթարկվել են թաթարների արշավանքներին։ 1655 թվականին Օսկոլը վերանվանվել է Ստարի Օսկոլի՝ մերձակայքում գտնվող Նովի Օսկոլ բերդից զանազանելու համար[2]։ Քաղաքը մեծապես վնասվել է 1919 թվականին՝ քաղաքացիական կռիվների ժամանակ, ինչպես նաև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին՝ հունգարական զորքերի տիրապետության տակ գտնվելիս։ Պատերազմից հետո քաղաքում արդյունաբերությունը զարգացել է, բնակչությունը՝ աճել։

Բնակչություն խմբագրել

Բնակչության թվաքանակը
1737175017631770177917911801
9000↗10 990↗17 715↗28 917↘25 009↘21 599↗24 300
1821183018371841185018531856[8]
↗41 595↘30 000↘19 973↘8774↗10 000↗15 121↘7500
186018691875188018891897[9]1913[8]
↗27 774↘20 000↘11 272↘5074↗9000↗16 000↗18 200
1926[9]1931[8]1939[10]1959[11]1970[12]1973[8]1975[13]
↗20 000↗21 300↘10 946↗27 474↗51 533↗62 000↗82 000
1976[14]1979[15]1982[16]1985[17]1986[14]1987[18]1989[19]
→82 000↗114 946↗136 000↗159 000→159 000↗167 000↗173 917
1990[20]1991[14]1992[17]1993[14]1994[14]1995[17]1996[17]
↗177 000↗182 000↗184 000↗188 000↗193 000↗197 000↗201 000
1997[21]1998[17]1999[22]2000[23]2001[17]2002[24]2003[8]
↗205 000↗208 000↗211 800↗213 800↗215 200↗215 345↗215 900
2004[25]2005[26]2006[27]2007[28]2008[29]2009[30]2010[31]
↗217 300↗217 400↗218 200↗219 100↗220 200↗221 059↗221 085
2011[32]2012[33]2013[34]2014[35]2015[36]2016[37]2017[38]
↗221 100↘220 619↗220 816↘220 630↗221 254↗222 125↗223 360

Տնտեսություն խմբագրել

Գտնվելով Կուրսկի մագնիսական անոմալիայի սահմանին՝ Ստարի Օսկոլը վերածվել է երկաթի հանքաքարի արդյունահանման կարևոր կենտրոնի։ Այստեղ տարեկան արդյունահանվում է ութ միլիոն տոննա երկաթի հանքաքար։ Այդ հանգամանքը նկատի առնելով է, որ քաղաքում բացվել է Ռուսաստանում առաջինը ազգային գիտահետազոտական տեխնոլոգիական համալսարանի կարգավիճակ ստացած պողպատի ու համաձուլվածքների մոսկովյան համալսարանի մասնաճյուղը։

Քաղաքի կարևորագույն արդյունաբերական ձեռնարկություններն են՝

  • СГОК (ОАО "Стойленский горно-обогатительный комбинат" - Ստոյլենյան լեռնա-հարստացուցիչ կոմբինատ). իրագործում է երկաթի հանքաքարի հանույթ և հարստացում[39].
  • ОЭМК (ОАО "Оскольский электрометаллургический комбинат" - Օսկոլի էլեկտրամետալուրգիական կոմբինատ). պողպատի արտադրություն[40]

Մշակույթ խմբագրել

Մշակույթի պալատներ
  • Մշակույթի պալատ «Комсомолец»[41]
  • Մշակույթի պալատ «Молодёжный»[42]
  • Մշակույթի և արվեստների կենտրոն (նախկինում՝ «Горняк» մշակույթի տուն)[43]
Թանգարաններ
  • Ստարի Օսկոլի երկրագիտական թանգարան[44]
  • Վ. Յ. Երոշենկոյի տուն-թանգարան[45]
  • Ֆ. Ի. Նասեդկինի տուն-թանգարան
  • Ստարի Օսկոլի գեղարվեստական թանգարան[46]
  • Հանքագիտական թանգարան
  • Ժողկրթության թանգարան
  • Պալեոնթոլոգիական թանգարան
  • Ազգագրական թանգարան
  • Պատմության թանգարան
  • Թանգարան «Железно!»[47]

Անվանի անձինք խմբագրել

Քույր քաղաքներ խմբագրել

Ստարի Օսկոլի քույր քաղաքներն են[57]՝

Պատկերասրահ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Большая российская энциклопедия (ռուս.) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
  2. ↑ 2,0 2,1 АТД-80|101
  3. ↑ Папков А.И (2016). «Стари Оскоп (Старый Оскоп)». In Юрий Сергеевич Осипов и др (ed.). Голяма руска енциклопедия (в 36 тома). Vol. 31. Социално партньорство - Телевизия [Социальное партнёрство — Телевидение] (1 изд ed.). Москва: Издателство „Голяма руска енциклопедия“. էջ 190. ISBN 978-5-85270-368-2. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 5-ին. Վերցված է 9 юни 2019-ին. {{cite book}}: More than one of |pages= and |page= specified (օգնություն); Unknown parameter |език= ignored (օգնություն) Կաղապար:Икона
  4. ↑ Stary Oskol, www.citypopulation.de
  5. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 5 мая 2011 года № 588 «О присвоении г. Старый Оскол почётного звания Российской Федерации „Город воинской славы“»
  6. ↑ «Почтовые индексы». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  7. ↑ Charter of Starooskolsky Urban Okrug
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 «Народная энциклопедия «Мой город». Старый Оскол». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-11-05-ին. Վերցված է 2013-11-05-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Города с численностью населения 100 тысяч и более человек». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-17-ին. Վերցված է 2013-08-17-ին.
  10. ↑ «Великая Отечественная война. Юбилейный статистический сборник. 2015». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015-04-23-ին. Վերցված է 2015-04-23-ին.
  11. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-28-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  12. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-29-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  13. ↑ Российский статистический ежегодник, 1998 год
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 «Российский статистический ежегодник. 1994». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-05-18-ին. Վերցված է 2016-05-18-ին.
  15. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-07-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  16. ↑ Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 «Российский статистический ежегодник. Госкомстат, Москва, 2001». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015-05-12-ին. Վերցված է 2015-05-12-ին.
  18. ↑ Народное хозяйство СССР за 70 лет : юбилейный статистический ежегодник : [арх. 28 Հունիսի 2016] / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
  19. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-09-26-ին.
  20. ↑ Российский статистический ежегодник.2002 : Стат.сб. / Госкомстат России. – М. : Госкомстат России, 2002. – 690 с. – На рус. яз. – ISBN 5-89476-123-9 : 539.00.
  21. ↑ «Российский статистический ежегодник. 1997 год». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-05-22-ին. Վերցված է 2016-05-22-ին.
  22. ↑ «Российский статистический ежегодник. 1999 год». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-06-14-ին. Վերցված է 2016-06-14-ին.
  23. ↑ «Российский статистический ежегодник. 2000 год». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-06-13-ին. Վերցված է 2016-06-13-ին.
  24. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года
  25. ↑ «Российский статистический ежегодник. 2004 год». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-06-09-ին. Վերցված է 2016-06-09-ին.
  26. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2005 год». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-09-ին. Վերցված է 2016-05-09-ին.
  27. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2006 год». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-10-ին. Վերցված է 2016-05-10-ին.
  28. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2007 год». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-11-ին. Վերցված է 2016-05-11-ին.
  29. ↑ «Российский статистический ежегодник, 2008 год». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-12-ին. Վերցված է 2016-05-12-ին.
  30. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2014-01-02-ին. Վերցված է 2014-01-02-ին.
  31. ↑ «Всероссийская перепись населения 2010 года. Белгородская область. 15. Численность неселения городских и сельских населённых пунктов». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013-08-15-ին. Վերցված է 2013-08-15-ին.
  32. ↑ «Города с численностью населения 100 тысяч человек и более на 1 января 2011 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-08-ին. Վերցված է 2016-05-08-ին.
  33. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2014-05-31-ին. Վերցված է 2014-05-31-ին.
  34. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов)». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-11-16-ին. Վերցված է 2013-11-16-ին.
  35. ↑ «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-02-ին. Վերցված է 2014-08-02-ին.
  36. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-08-06-ին. Վերցված է 2015-08-06-ին.
  37. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  38. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года». 2017-07-31. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-31-ին. Վերցված է 2017-07-31-ին.
  39. ↑ (ռուսերեն) Site de l'entreprise Արխիվացված 2006-10-18 Wayback Machine Consulté le 27 février 2011.
  40. ↑ (ռուսերեն) Site de l'entreprise Consulté le 27 février 2011.
  41. ↑ «Главная | Дворец культуры «Комсомолец»». dk-komsomolec.oskol-kultura31.ru. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
  42. ↑ «Главная | МАУК «Центр культурного развития «Молодежный»». dk-molod.oskol-kultura31.ru. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
  43. ↑ «Главная | Центр культурного развития «Горняк»». www.gornyak.oskol-kultura31.ru. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
  44. ↑ «МКУК «Старооскольский краеведческий музей» - Наши выставки» (ռուսերեն). sokm.org.ru. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  45. ↑ «Дом-музей В.Я.Ерошенко - Главная» (ռուսերեն). eroshenko.org.ru. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  46. ↑ «Новости» (ռուսերեն). sto-museum.ru. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  47. ↑ Стрельникова, Л. Л. Хемофилия // Химия и жизнь. — 2015. — № 2 (Փետրվար).
  48. ↑ Раттэль (Раттель) Николай Иосифович, grwar.ru (russisch)
  49. ↑ Клевенский Михаил Сергеевич, nashapobeda.lv (russisch)
  50. ↑ Анпилов Анатолий Андреевич, warheroes.ru (russisch)
  51. ↑ «Быков Николай Иванович [17.02.1925-19.11.1995]». az-libr.ru. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  52. ↑ БЕЛГОРОДСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ИСТОРИКО-КРАЕВЕДЧЕСКИЙ МУЗЕЙ БЕЛГОРОДЦЫ-ПОЛНЫЕ КАВАЛЕРЫ ОРДЕНА СЛАВЫ ГАЛЕРЕЯ СЛАВНЫХ ИМЕН БЕЛГОРОДЧИНЫ. — Белгород. — С. 12. — 23 с.
  53. ↑ «Кучерявченко Кузьма Георгиевич». beluezd.ru. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 16-ին.
  54. ↑ Емельянов Михаил Павлович, eurasian-defence.ru (russisch)
  55. ↑ Свободные бойцы: Александр Емельяненко, mixfight.ru (russisch)
  56. ↑ Alexander Emelianenko, boxrec.com
  57. ↑ «Города-побратимы». oskolregion.ru (ռուսերեն). Stary Oskol. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 4-ին.

Գրականություն խմբագրել

  • Воеводин А. Д. (1890–1907). «Старый Оскол». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • Никулов А. П. Старый Оскол: Историческое исследование Оскольского края. — Старый Оскол: Б.и., 1997. — 576, [16] с. — ISBN 5-7277-0160-0
  • Вербкин В. А. Бессмертного мужества огонь… Старооскольский край в Великой Отечественной войне. — Старый Оскол։ Изд-во редакции газеты «Оскольский край», 2010. — 270 с., илл.
  • Вербкин В. А. Старый Оскол: на рубеже веков. — Старый Оскол: Изд-во редакции газеты «Оскольский край», 2015. — 354 с.
  • Вербкин В. А. Иного не дано. Очерк жизни и деятельности Николая Петровича Шевченко, инженера-строителя, государственного, хозяйственного и политического деятеля, почётного гражданина города Старый Оскол и Белгородской области, почетного строителя России. -Воронеж։ Изд-во имени Е. А. Болховитинова, 2019. — 320 с. — 300 илл.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ստարի Օսկոլ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ստարի_Օսկոլ&oldid=9793422» էջից